Serenity (2019)

Regie: Steven Knight | 106 minuten | drama, thriller | Acteurs: Matthew McConaughey, Anne Hathaway, Diane Lane, Jason Clarke, Djimon Hounsou, Jeremy Strong, Charlotte Butler, David Butler, Rafael Sayegh, Michael Richard, Robert Hobbs, Kenneth Fok, Garion Dowds, John Whiteley, Edeen Bhugeloo

Jarenlang stond Matthew McConaughey te boek als flierefluiter, een acteur die vooral opdook in lichtvoetige romantische komedies en oppervlakkige actiefilms en er zijn handelsmerk van maakte zijn shirt minimaal één keer per film uit te trekken. Rond 2012 begon daar verandering te komen. McConaughey zag in dat hij getypecast werd, terwijl hij meer in zijn mars heeft. Om dat te bewijzen besloot hij alleen scripts te accepteren die hem de mogelijkheid boden een andere kant van zichzelf te laten zien. Anderhalf jaar stond hij ‘droog’, maar toen de makers van complexere films hem eindelijk wisten te vinden, bleek dat een schot in de roos. Ineens kreeg de acteur die voornamelijk bekend stond om zijn gespierde torso geweldige kritieken, werden hem prijzen toebedeeld (onder meer voor ‘Killer Joe’ (2011), de tv-serie ‘True Detective’ (2015) en ‘The Wolf of Wall Street’ (2013)) en in het voorjaar van 2014 mocht hij zelfs een Oscar voor beste acteur ophalen voor zijn geweldige rol in de biografie ‘Dallas Buyers Club’ (2013). McConaugheys wederopstanding en de bijbehorende opgebloeide positieve kritieken wordt in de media gekscherend de ‘McConaissance’ genoemd.

In ‘Serenity’ (2019) vervalt McConaughey weer in een oud patroon, want zijn shirt gaat veelvuldig uit in deze neo-noir, en als de kleding wel aanblijft is de sfeer zo broeierig dat het shirt aan zijn lijf vastplakt en zodoende weinig aan de verbeelding overlaat. Desondanks is de rol van visser Baker Dill wel wat complexer dan de rollen die de acteur vóór 2012 speelde. Dill leeft op het subtropische Plymouth Island, een gesloten gemeenschap waar iedereen elkaar kent en de mensen leven van de visvangst, liters rum (die gedronken wordt in de enige pub die het eiland rijk is) en een beetje toerisme. Om rond te kunnen komen, neemt Dill rijke toeristen mee op zijn boot ‘Serenity’, om ze op de oceaan naar vissen te laten hengelen. Zelf heeft hij een obsessie voor een legendarisch grote tonijn, die hij al een paar keer bijna te pakken had maar hem telkens ontglipt (Ernest Hemingway had het kunnen schrijven). Bestaat het beest echt of is het Dills manier om zijn heftige verleden – hij diende in Irak – te kunnen verdringen? Zijn stuurman Duke (Djimon Hounsou) drukt hem op het hart om voor zekerheid te gaan en zich op het commerciële vissen te richten, maar Dill wil er niets van weten. Zijn gezapige leventje wordt op zijn kop gezet als Karen Zariakas (Anne Hathaway) haar intrede doet op Plymouth Island. Deze femme fatale is een oude bekende van Dill, een ex-geliefde zelfs, die hem verliet voor de steenrijke Frank (Jason Clarke) die zich ontpopte tot een gewelddadige sadist. Ze doet de visserman een voorstel: of Dill Frank mee wil nemen voor een vistripje, en of hij hem dan midden op de oceaan van zijn boot af wil kieperen. Ze geeft hem er tien miljoen dollar voor. Dill vindt het voorstel maar niks, maar als Karen vertelt over hoe hun tienerzoon Patrick (Rafael Sayegh) zich uit angst voor zijn stiefvader opsluit op zijn kamer en zich volledig stort op computerspelletjes, gaat hij toch overstag.

Zoals inherent aan het genre van de film noir is niets wat het lijkt en zijn er de nodige verborgen motieven die onthuld moeten gaan worden. ‘Serenity’ is in feite in zijn geheel gebouwd rond een aantal belangrijke twists. Wie spreekt de waarheid, welke gebeurtenissen zijn feit en welke zijn ontsproten uit een rijke fantasie? Een goede film noir kiest het juiste moment uit om de allesbepalende twist te onthullen, maar ‘Serenity’ legt al zijn troefkaarten al veel te vroeg op tafel om vervolgens belerend alle losse eindjes aan elkaar te knopen. Alsof we zelf niet kunnen uitvogelen hoe de vork in de steel zit. Regisseur en scenarioschrijver Steven Knight heeft echt wel wat in zijn mars, zeker als schrijver, getuige zijn cv met daarom onder meer het voor een Oscar genomineerde ‘Dirty Pretty Things’ (2002), ‘Eastern Promises’ (2007) en ‘Locke’ (2013) en de serie ‘Peaky Blinders’. Des te merkwaardiger is het dat hij geen mogelijkheid onbenut laat om te hinten naar zijn grote onthulling. Sterker nog, hij creëerde zelfs een onnodig en irritant nevenpersonage met als enige doel de plottwist waar het allemaal om draait letterlijk mede te delen aan hoofdpersonage Dill. Dan kun je nog zo leuk spelen met genreconventies (schaduwen die opdoemen, karakteristieke dialogen en oneliners), maar het weggeven van het grote geheim is in een thriller/noir natuurlijk een doodzonde.

Het is McConaughey die de film nog draaglijk houdt, al speelt hij op de automatische piloot. Anne Hathaway is niet zo goed als ze had kunnen zijn, de rol van Jason Clarke is erg eendimensionaal, Djimon Hounsou verdwijnt plotseling helemaal uit beeld en arme Diane Lane (als Dills vaste scharrel) kwijnt weg in een veel te beperkte rol. Blijft over de mooie plaatjes van de azuurblauwe oceaan – de film werd opgenomen op en rond het eiland Mauritius – en een idee dat in de basis een spannende film had kunnen opleveren maar dat door verkeerde keuzes compleet naar de haaien gaat.

Patricia Smagge

Waardering: 2

Bioscooprelease: 24 januari 2019
DVD- en blu-ray-release: 6 augustus 2019