Sexy Beast (2000)

Regie: Jonathan Glazer | 89 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Ray Winstone, Ben Kingsley, Ian McShane, Amanda Redman, James Fox, Cavan Kendall, Julianne White, Álvaro Monje, Robert Atiko, Nieves del Amo Oruet, Enrique Alemán Fabrega, Gérard Barray, José Maria Cano Ramos, Desirée Erasmus, Santiago Frias Munoz

Zo af en toe komt er een schurk op het witte doek voorbij die je niet snel vergeet. Denk aan Hannibal Lector (Anthony Hopkins) in ‘Silence of the Lambs’ of Frank Booth (Dennis Hopper) in ‘Blue Velvet’. Dit soort schurken hebben allemaal gemeen dat ze je de koude rillingen over het lijf doen lopen. Als er over hen gesproken wordt gebeurt dat met een mengeling van respect en angst en hun aanwezigheid zorgt voor ongemakkelijke momenten. Ze hebben allemaal dezelfde kwaliteit die alle grote schurken onderscheidt: ze zetten de gewone mens met de rug tegen de muur door hun weigering zich aan te passen aan de sociale waarden die voor ons vanzelfsprekend zijn. Hierdoor zijn wij in het nadeel als we geconfronteerd worden met de kwade zielen van deze wereld die geen regels kennen en op een even gemakkelijke als afschuwelijke manier deze regels, die wij wel volgen, veronachtzamen. De schurk herinnert ons er op dat moment aan hoe kwetsbaar en zwak wij eigenlijk zijn.

In ‘Sexy Beast’ zit zo’n soort schurk: Don Logan, briljant vertolkt door Ben Kingsley. Don komt vanuit Engeland naar Spanje toe, waar Gal woont. Gal is eigenlijk de hoofdpersoon in deze film. Hij is een gepensioneerde gangster die nu vooral geniet van de zon, z’n vrouw en het lekkere Spaanse eten. De film begint met een prachtige scène waarin Gal ligt te bakken in de zinderende zon aan de rand van zijn zwembad. Opeens komt er een groot rotsblok los van de helling boven het huis en rolt met grote vaart naar beneden. Met een enorme plons komt dit blok in het zwembad terecht, Gal op een haartje na missend. Gal’s rustige leventje is op dat moment verstoord, het rotsblok dat met bruut geweld in het zwembad valt is een metafoor voor de komst van Don. Don komt naar Spanje toe om Gal over te halen om nog aan een klus mee te doen in Engeland. Alhoewel, overhalen is niet echt het juiste woord. Don vertelt Gal gewoon dat hij mee moet doen met deze overval. Het feit dat Gal gepensioneerd is en eigenlijk niet wil doet voor hem niet ter zake. En Don is nu niet direct de persoon aan wie je iets weigert. Voordat Don geïntroduceerd wordt is hij al een aantal keren onderwerp van gesprek en alleen al het noemen van zijn naam zorgt voor onheilspellende blikken bij de mensen die het over hem hebben. Don is zo slecht en eng dat zelfs zijn collega-gangsters hem vrezen. Doordat er eerst over hem gepraat wordt voordat hij te zien is vorm je je als kijker al een beeld van Don. Dit is erg goed gedaan van de makers, Don is al dreigend terwijl hij nog niet eens te zien is geweest.

Wat ‘Sexy Beast’ geweldig maakt is de dreiging van geweld in plaats van het geweld zelf. Zonder ook maar een enkel wapen te gebruiken is Don in staat om een kamer vol redelijke mensen te terroriseren en bang te maken simpelweg door zijn kille blik en onvoorspelbare houding. Het ene moment lijkt hij rationeel en alles onder controle te hebben totdat hij ineens uitbarst in een explosie van woede. Don is een loslopend kruitvat, dat elk moment kan ontploffen.  Niet alleen Ben Kingsley is uitstekend in ‘Sexy Beast’, ook Ray Winstone is erg goed als Gal. Hij speelt juist heel ingetogen de gepensioneerde gangster die vooral heel veel van z’n vrouw houdt, op deze manier een mooi contrast vormend met Don.

Een goed geschreven script met hier en daar wat zwarte humor, zoals steeds meer te zien is in de hedendaagse gangsterfilm, maar vooral de acteerprestatie van Ben Kingsley is overdonderend, hij kreeg hiervoor terecht een Oscarnominatie want wat is ie eng en wat is ie goed!

Hendrik Dijkhuis

Waardering: 4

Bioscooprelease: 11 oktober 2001