Shark Tale (2004)

Regie: Bibo Bergeron, Vicky Jenson, Rob Letterman | 90 minuten | komedie, animatie, familie | Originele stemmencast: Will Smith, Robert de Niro, Renée Zellweger, Jack Black, Martin Scorsese, Angelina Jolie, Ziggy Marley, Doug E. Doug, Michael Imperioli, Vincent Pastore, Peter Falk, Katie Couric, David Soren, David P. Smith, Bobb’e J. Thompson

Als grote concurrent van de Disney Studio’s is het Dreamworks Pictures menens om hun producties goed in de markt te zetten. Tot nu toe is het alleen de twee ‘Shrek’-films gelukt om Disney met succes naar de troon te stoten. Met een productie als ‘Shark Tale’ zal Disney beslist niet beven van angst. De release van de prent komt op een slecht moment en de kwaliteit van zowel verhaal en animatie steekt niet boven de concurrentie uit.

Dreamworks heeft de pech om de prent na kassucces ‘Finding Nemo’ de bioscopen in te brengen. Met een nagenoeg zelfde setting, de oceaan, werd de film continu met Disneys moderne klassieker vergeleken. Een vergelijking die naast niet terecht, ook onmogelijk is om te evenaren. Een ‘kloon’ kan nooit beter zijn dan het origineel. De kritiek op ‘Shark Tale’ is grotendeels onterecht.

Een vergelijking met het Disney/Pixar-vehikel is totaal misplaatst, omdat de films wezenlijk van elkaar verschillen. Zowel qua animatie als verhaaltechnisch. De humor in ‘Shark Tale’ is toegespitst op volwassenen, filmfreaks en in mindere mate kinderen. Zo maakt de prent gretig gebruik van referenties naar het maffia-epos ‘The Godfather’ en andere gangsterfilms. Ook wordt er in deze productie ook geknipoogd naar Hollywood en de Westerse consumptiemaatschappij. In ‘Nemo’ is de humor veel universeler en is er in tegenstelling tot ‘Shark Tale’ geen meer realistische weergave van een stad.

De oceaan waarin de hoofdfiguren wonen is een stad die sprekend lijkt op een metropool als New York. Zo zitten er in de film woordgrapjes over onze maatschappij, Coral Cola is bijvoorbeeld een knipoog naar het bekende frisdrankmerk. De productie kent meer van dergelijke inside jokes. Ook de personages in deze film zijn ‘realistischer’ dan die van het andere vissenverhaal. De onderwaterdiertjes zijn veel meer gemodelleerd naar de stemacteurs.

Zo zijn er in de gelaatstrekken van Oscar, duidelijk uiterlijke kenmerken van Will Smith te zien. Ook voor de andere stemacteurs kennen sterke gelijkenissen met hun vertolkers. Het gevolg is dat het af en toe lijkt alsof je niet naar geanimeerde vissen, maar naar een geanimeerde acteur zit te kijken. Dit doet de prent geen goed, omdat de setting van een oceaan op dergelijke momenten totaal misplaatst is. De vreemde weergave van realisme en cartoon, resulteert in een spagaathouding. De personages lijken te veel op menselijke figuurtjes en zijn niet geloofwaardig als vissen.

De cast levert redelijk werk af, al spelen veel acteurs op de automatische piloot. Robert de Niro neemt, net als in ‘Analyse This’, wederom zijn maffiapersonages op de hak. Leuk, maar iets te vaak gedaan om te verrassen. Will Smith haalt weer hetzelfde kunstje uit, namelijk de vlotgebekte bluffer uithangen.

De ongeïnspireerde bijdrage van Smith gaat op de zenuwen werken, zijn maniertjes zijn zo uitgekauwd dat het pijnlijk duidelijk is dat zijn karakter Oscar een samenraapsel van eerdere rollen is. Jack Black levert duidelijk de beste prestatie van de prent af. Black’s stem maakt van Lenny een aandoenlijk personage dat goed uit de verf komt. De vrolijke muziek, een mengeling van jaren 70 en 80 hits en moderne deuntjes, zorgt voor een amusante, licht verteerbare sfeer.

‘Shark Tale’ zal niet de geschiedenis ingaan als een film die het animatiegenre naar een hoger niveau tilde of briljant geanimeerd was. Maar wat de prent stevig boven de middenmoot uittilt is de moraal. Op een luchtige, respectvolle manier wordt een lans gebroken voor respectering van homoseksualiteit. De vegetarische haai Lenny, is een metafoor voor homoseksualiteit.

Als een persoon dat ‘afwijkt van de menigte, dat anders is’ en niet geaccepteerd wordt door zijn omgeving, moet de haai een plek zien te vinden waarin hij gerespecteerd wordt en zichzelf kan zijn. De vrouwelijke kantjes, gebaartjes, stem en maniertjes van Black/Lenny laten weinig twijfel bestaan over deze metafoor. Ook de drang van Lenny om als dolfijn en niet als haai door het leven te gaan, zijn een verwijzing naar travestie.

De maffiose haaien staan symbool voor machismo en de zachtaardige, lieve dolfijnen voor vrouwelijkheid. De prent breekt een lans voor mensen die een andere seksuele voorkeur hebben. Een zeer gewaagd onderwerp voor het preutse Amerika. De subtiliteit en respectvolle behandeling van een hot issue in een animatiefilm als deze, is alleen maar te prijzen. Alleen al om deze inhoudelijk goede boodschap verdient ‘Shark Tale’ krediet.

Frank v.d. Ven

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 7 oktober 2004