Shattered Glass (2003)

Regie: Billy Ray | 99 minuten | drama, misdaad, thriller | Acteurs: Hayden Christensen, Peter Sarsgaard, Chloë Sevigny, Steve Zahn, Rosario Dawson, Hank Azaria, Melanie Lynskey, Mark Blum, Simone-Elise Girard, Chad Donella, Jamie Elman, Luke Kirby, Cas Anvar, Linda Smith, Ted Kotcheff

Als er één film de laatste jaren ten onrechte onderbelicht is geweest, dan is het wel ‘Shattered Glass’. Hoewel critici zeer waren te spreken over de rolprent, liet het publiek het massaal afweten. En dat is jammer, want deze productie van regisseur Billy Ray verdient beter. ‘Shattered Glass’ is een verontrustende biopic die nog steeds zeer actueel is. En dat is best bijzonder als je nagaat dat het om een ‘simpele biopic’ gaat.

‘Shattered Glass’ is gebaseerd op ware feiten. De film concentreert zich voornamelijk op Glass’ artikel ‘Hack Heaven’. Door dit verhaal werd de jonge reporter ontmaskerd als bedrieger. Wat was het geval? Opkomend journalist Stephen Glass, slechts 26 jaar, maakte in razendsnel tempo furore op de redactie van het Amerikaanse, opiniërende magazine ‘The New Republic’. Zowel Glass’ collega’s als de lezers smullen van zijn opmerkelijke, aparte artikelen en verhalen. In betrekkelijk korte tijd groeit de jonge reporter uit tot een populair en gewaardeerd schrijver. De goede reputatie van Glass begint echter al snel barsten te vertonen als concurrerende journalisten grote vraagtekens zetten bij de echtheid van zijn verhalen. Glass’ baas belandt in een lastig parket als hij gedwongen wordt om de zaak tot de bodem uit te zoeken. Glass werd in 1998 ontmaskerd door journalisten van concurrerend magazine ‘Forbes’. Van de 42 artikelen die hij had geschreven voor ‘The New Republic’, bleken er 27 totaal onwaar te zijn. Het werk van Glass stond bol van fictieve personen, verzonnen quotes en geheel uit de duim gezogen situaties. De schok was dan ook groot toen de wereld er achter kwam dat deze journalist pure leugens als de harde waarheid presenteerde.

De film belicht de laatste twee weken van Glass’ carrière bij ‘The New Republic’. Regisseur Ray schetst op een ingetogen manier de teloorgang van de jonge journalist. De kracht van ‘Shattered Glass’ is de respectvolle, menselijke manier waarop het verhaal zich ontwikkeld. Ray laat er geen twijfel over bestaan dat Glass’ daden grote gevolgen hebben. Niet alleen voor hemzelf, maar ook voor zijn omgeving. De reputatie van ‘The New Republic’ krijgt een flinke dreun net als de medewerkers van Glass, de baas van de reporter belandt in een onmogelijke situatie waarin hij gedwongen wordt om te kiezen voor zijn personeel of voor het ontslag van Glass. En Glass zelf? Langzaamaan verandert de toch al onzekere journalist in een menselijk wrak. De film belicht met name de persoonlijke tragedie achter het mediaschandaal en niet zozeer het schandaal zelf. Een gewaagde keuze die verrassend goed uitpakt.

Gewaagd in de zin van voorspelbaarheid. Als kijker weet je al wat er gaat gebeuren. Zeker in het geval van ‘Shattered Glass’ omdat de geschiedenis nog erg vers in het geheugen ligt. Toch weet Ray zijn film spannend en beklemmend te houden. En dat is knap. De casting van deze productie is zonder meer erg goed. De meeste acteurs zijn nooit doorgebroken bij het grote publiek. Ook een bijzonder kenmerk van ‘Shattered Glass’ is dat veel acteurs voornamelijk in comedy’s hebben gespeeld en met deze film een geheel andere kant van hun talent kunnen laten zien. En dat is erg verfrissend. En jammer, want het is duidelijk dat heel wat acteurs vastgeroest zitten in geijkte stereotype rollen. Acteurs als Hank Azaria en Steve Zahn bewijzen met ‘Shattered Glass’ dat ze veel meer krediet verdienen, dat dat de Amerikaanse filmindustrie hen geeft. Maar ook de Canadese Hayden Christensen laat zien dat hij veel meer kan dan als een jonge ‘Darth Vader’ schmierend de ‘Star Wars’ prequels afwerken.

Wat ‘Shattered Glass’ ook anders maakt dan de doorsnee biopic, is dat de film zich ontvouwt met Glass als hoofdpersoon: kortom de ‘schurk’ is te zien in de belangrijkste rol. Een vrij opmerkelijke keuze dus om het publiek sympathie te laten opbrengen voor de ‘schurk’ van het verhaal. Ray heeft met de casting van Christensen een goede keus gemaakt. De Canadees maakt van zijn personage een ambitieuze maar ontzettend onzekere jongeman die beseft dat hij zonder sterk opgediste verhalen wel kan inpakken. Zijn populariteit is gebaseerd op een leugen, die hij angstvallig in stand wil houden. Glass zakt steeds verder weg in zijn door hemzelf gecreëerde schijnwereld die uiteindelijk zijn ondergang betekend. De wanhopige drang naar acceptatie en respect van vrienden, familie en collega’s is een inleefbare, zeer menselijke emotie. Juist door de onvolkomenheden en zwaktes van zijn karakter te tonen, weet Christensen een heel gevoelig en oprecht portret te schetsen van een man die krampachtig een illusie in stand probeert te houden.

Naast Christensen valt ook Sarsgaard op als de chef van Glass. Ook Sarsgaard zet op eerlijke wijze een mens van vlees en bloed neer. ‘Shattered Glass’ laat zien wat de gevolgen zijn van een bepaalde actie, in dit geval een journalistiek schandaal. Mensen worden door het slijk gehaald, vriendschappen worden ruw verbroken en reputaties worden besmeurd. Sarsgaard vertolkt op indrukwekkende wijze een man die gedwongen wordt te kiezen tussen zijn personeel en de bikkelharde waarheid. Naast Sarsgaard en Christensen vallen ook Azaria en Zahn op met hun ingetogen spel. In korte tijd weten zij beide een volwaardig personage weer te geven. Het is spijtig dat ze niet meer ‘screen time’ hebben gekregen.

‘Shattered Glass’ is een moderne klassieker. De film gunt je een kijkje in één van de grootste media-schandalen van de laatste 20 jaar. En nog steeds lees je wel eens wat over journalisten die flink in de fout gaan. Door ‘fake’ verhalen te schrijven bijvoorbeeld. Waarschijnlijk zijn die incidentele verhalen maar het topje van de ijsberg. Een instituut als de gevestigde media zal niet snel openheid van zaken geven over hun werkwijzes. ‘Shattered Glass’ durft het aan om een bijna vergeten zaak weer op te rakelen. In plaats van in een saai geschiedenislesje te verzanden, is de film een meeslepend, emotioneel drama geworden dat voor zowel spanning als voor educatief amusement zorgt.

Frank v.d. Ven

Waardering: 5

Bioscooprelease: 5 augustus 2004