Shell (2012)

Regie: Scott Graham | 91 minuten | drama | Acteurs: Chloe Pirrie, Joseph Mawle, Iain De Caestecker, Michael Smiley, Paul Thomas Hickey, Kate Dickie, Morven Christie, Milla Gibson, Brian McCardie, Cameron McQuade, Tam Dean Burn

Wie ooit zijn hart verloren heeft aan de pracht van de Schotse hooglanden, zal ongetwijfeld ook genieten van ‘Shell’ (2012), een veelbelovend speelfilmdebuut van de Schotse Scott Graham (1974). Het landschap is namelijk een van de drie hoofdrolspelers, na nieuwkomer Chloe Pirrie in de titelrol en Joseph Mawle als haar vader Pete.

Pirrie vertolkt de rol van Shell alsof ze nooit iets anders gedaan heeft. Het zeventienjarige meisje woont met haar depressieve en epileptische vader in een gammel huisje annex tankstation (wat niets met de titel te maken heeft), midden in de Schotse hooglanden. Het is een eenzaam bestaan: er komen soms dagenlang geen auto’s voorbij. De paar klanten die het benzinestation wel weten te vinden, kennen Shell goed. Zo is er Hugh, een gescheiden vader van twee kinderen. Zijn tankbeurt lijkt wel een hoogtepunt in zijn armzalige bestaan, en hij doet onhandige toenaderingspogingen tot de voor hem veel te jonge vrouw. Maar ook qua leeftijd meer bij haar passende Adam wil niets liever dan Shell meenemen voor een ritje in zijn auto. Shell houdt echter steevast de boot af, omdat ze “aan het werk” is. Dat dat werk niet veel meer inhoudt dan oeverloos wachten op de volgende auto, doet voor haar niet ter zake.

Shell en Pete zijn al jaren op elkaar aangewezen. Shells moeder is ooit met de noorderzon vertrokken – of Pete voor die tijd al depressief was, of dat de scheiding daaraan ten grondslag ligt, vertelt Grahams verhaal niet. Door de isolerende ligging van hun huis en de levensinvulling van de twee is de vader-dochter-relatie niet helemaal gezond. Er is liefde, dat zeker, maar weinig ruimte om gevoelens onder woorden te brengen. Dialogen zijn zeer spaarzaam en soms heeft de verhouding een onheilspellend, bijna incestueus karakter, maar niet op een manier die voor de hand zou liggen.

Met ‘Shell’ maakt Graham een donkere, maar ook hoopvolle film. Het sfeervolle drama staat bol van de symboliek: alleen al de setting: elke bezoeker van het tankstation is op weg naar een betere bestemming dan de deprimerende omgeving waarin Shell en Pete wonen. Hoe mooi de Schotse natuur ook is, de onverbiddelijke wind en de grauwe luchten nodigen niet direct uit tot een wandeling. Het kleine meisje dat met haar moeder op doorreis is, is alles wat Shell niet is – en nooit is geweest. 

De acteerprestaties zijn subliem, naast Pirrie, die van de naïeve, kwetsbare tiener een prachtig complex personage weet te maken, schittert ook Mawle als de introverte vader, die – zo blijkt in een scène waarin hij een aangereden hert vilt – hoogstwaarschijnlijk ook kampt met onderdrukte woedegevoelens. Net als het gesproken woord is ook de muziek nauwelijks aanwezig, maar het is een genot om Pirrie te zien dansen op Dire Straits’ Walk of Life. Dat de gebeurtenissen in de film op de achterkant van een benzinetankbonnetje geschreven kunnen worden, maakt ‘Shell’ wellicht saai voor een groot deel van het filmpubliek, maar als je houdt van zich traag ontvouwend karakterdrama, is deze filmfestivallieveling toch een aanrader. En van Chloe Pirrie én Scott Graham hopen we snel meer te zien.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 16 januari 2014
DVD-release: 3 juni 2014