Shoot the Messenger (2006)

Regie: Ngozi Onwurah | 93 minuten | drama | Acteurs: David Oyelowo, Nikki Amuka Bird, Charles Mnene, Jay Byrd, Brian Bovell, Sharon Duncan Brewster

‘Shoot the Messenger’ veroorzaakte in Engeland veel opschudding vanwege de stigmatiserende wijze waarop de film de zwarte gemeenschap zou portretteren. De schrijvers van het script werd op menig internetforum verweten dat ze slechts stereotypes neerzetten in deze film.

En het moet gezegd, dat verwijt heeft een punt. Allerlei problemen die ‘typisch’ zouden zijn voor de zwarte gemeenschap, komen uitvoerig langs in ‘Shoot the Messenger’, zonder dat de betreffende personages ook een functionele rol in het script spelen: een moeder met vijf kinderen van vijf verschillende vaders, mensen die elkaar in een neergaande spiraal van geweld en uitzichtloosheid vasthouden. En de enige die boven die stereotypering uitkomt, Joe’s vriendin, wordt nauwelijks gehoord.

Het maakt van ‘Shoot the Messenger’ een film die regelmatig over the top dreigt te gaan: de zwarten komen haast stuk voor stuk onsympathiek over, terwijl de blanken op veilige afstand goed werk blijven doen. Bovendien wordt er weinig context getoond: centraal staan de relaties binnen de zwarte gemeenschap, met weinig evenwichtige aandacht voor de positie van die gemeenschap in de Engelse maatschappij.

Toch is ‘Shoot the Messenger’ geen slechte film. In clichés schuilt immers nogal eens flink wat waarheid: veel thema’s die aan de orde komen zíjn ook gewoon relevante thema’s en problemen binnen de zwarte gemeenschap.

Bovendien wordt in de film goed geacteerd, en bevat ‘Shoot the Messenger’ momenten waarin het karakter van Joe wat meer diepgang krijgt. Tegelijkertijd wordt een al te zware toon voorkomen door de subtiele momenten met humor. En, misschien wel het belangrijkste, ‘Shoot the Messenger’ kent een vrij sterk einde, waarin de oma van Joe een voorname rol speelt: in ieder geval één positieve stereotypering dus.

Toch blijft het gevoel hangen dat ‘Shoot the Messenger’ iets te veel met de onderbuik en iets te weinig met het hart gemaakt is. Problemen die er zijn, mogen getoond worden, ook als ze specifiek zijn voor een bepaalde gemeenschap. Maar juist dan is subtiliteit vereist. Anders wordt de vermeende ‘waarheid’ te veel verward met stereotypering.

Ondanks de goede acteurs, schiet ‘Shoot the Messenger’ juist daarin helaas tekort. Nu blijft ‘Shoot the Messenger’ te veel steken in alleen maar het ‘benoemen’ van bestaande problemen, zonder het geven van de juiste context of zelfs maar duidelijk te maken waarom bepaalde problemen op deze manier worden benoemd. Een gemiste kans dus.

Daniël Brandsema