Short Cuts (1993)

Regie: Robert Altman | 187 minuten | drama | Acteurs: Andie MacDowell, Bruce Davison, Jack Lemmon, Lane Cassidy, Julianne Moore, Matthew Modine, Anne Archer, Fred Ward, Jennifer Jason Leigh, Chris Penn, Joseph C. Hopkins, Josette Maccario, Lili Taylor, Robert Downey Jr., Madeleine Stowe, Tim Robbins, Cassie Friel, Dustin Friel, Austin Friel, Lily Tomlin, Tom Waits, Frances McDormand, Peter Gallagher, Jarrett Lennon, Annie Ross, Lori Singer, Lyle Lovett, Buck Henry, Huey Lewis

Na ‘American Beauty’ en ‘Magnolia’ zullen weinigen vandaag de dag nog geschokt zijn door ‘Short Cuts’, dat deuren opende voor deze en andere Hollywood-producties over de donkere kanten van het bestaan. Interessant om te zien hoe het Amerikaanse kwaliteitsdrama zich ontwikkeld heeft sinds 1993. Toentertijd had regisseur Robert Altman naar verluidt grote moeite producenten te interesseren voor zijn cynische korteverhalencollage over het menselijk onvermogen.

Een positieve boodschap is dan ook ver te zoeken in ‘Short Cuts’. Altman lokt ons binnen in de huiskamers van eindtwintigste-eeuws Los Angeles om ons achter te laten met het idee dat het einde der tijden nabij is: telefoonseks waar de kinderen bij zijn; overspel, zelfmoord, drankmisbruik en vooral liefdeloosheid. Ach, die goeie ouwe jaren negentig

Een achttal verhaallijnen passeren de revue, waarbij de hoofdfiguren vooral vastzitten in hun basisrelaties (man-vrouw, ouder-kind). Herkenbare situaties zijn het, met als rode draad egoïsme en miscommunicatie. De mannen in ‘Short Cuts’ zijn emotioneel onbeholpen, slap en agressief en de vrouwen neurotisch en lijdzaam.

De gelijkenissen met Paul Thomas Andersons ‘Magnolia’ liggen voor het oprapen. Het voorbeeldwerk van Altman is afstandelijker, schetsmatiger en bevat meer humor. Aardig zijn de performances van Tim Robbins als ploerterige politieagent en die van Tom Waits als lamlendige dronkelap. De meer oppervlakkige verhaallijnen worden gecompenseerd door onthutsend rake observaties in de goede, met als hoogtepunt de scène waarin de alcoholistische jazzzangeres Tess Trainer (Annie Ross) haar aandachtzoekende dochter (Lori Singer) beschimpt omdat zij niet onder de indruk is van haar zelfmoordpoging in het privé-zwembad.

Los van elkaar zou geen van de verhaalstrengen sterk genoeg zijn om een film te dragen. Indruk maakt Altman vooral met zijn vakmanschap er één geheel van te maken. Hij introduceert de afzonderlijke situaties kort en speels, laat die elkaar af en toe ontmoeten, langzaam grimmiger worden en uiteindelijk escaleren, gesandwicht tussen twee vervreemdende gebeurtenissen die als context dienen: het sproeien van insecticide boven Los Angeles en een aardbeving. Een sterk gecaste groep ingetogen spelende topacteurs helpt Altman de juiste toon te vinden en de opzet van de film leidt ondanks zijn lengte en omvang nooit tot verveling en verwarring. De belangrijkste verdienste van ‘Short Cuts’ is echter dat het aan de wieg stond van een kwaliteitssprong in Hollywood.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 4

Bioscooprelease: 28 april 1994