Sibel (2018)

Regie: Guillaume Giovanetti, Çagla Zencirci | 95 minuten | drama, thriller | Acteurs: Damla Sönmez, Erkan Kolçak Köstendil, Emin Gürsoy, Elit Iscan, Meral Çetinkaya, Gulcin Kultur Sahin, Sevval Tezcan, Kazim Yilmaz

Kuş dili is een taal die je heel waarschijnlijk nooit met Duolingo zult kunnen leren. De fluittaal wordt nog altijd gebruikt door inwoners van Noord-Turkije, waar in de bergen mensen ver van elkaar af wonen en het geluid van een gefloten boodschap verder reikt dan dat van een gesproken woord. Natuurlijk zorgt de komst van moderne communicatietechnieken als internet en mobiele telefoons ervoor dat kuş dili minder noodzakelijk wordt en wellicht met uitsterven bedreigd is. Hoe mooi is het daarom al dat filmmakers Guillaume Giovanetti en Çagla Zencirci met ‘Sibel’ deze bijzondere traditionele taal naar de voorgrond schuiven.

Sibel is een jonge vrouw van ergens in de twintig. Zij woont met haar vader en jongere zus in een klein dorpje in de Turkse bergen. Sibel is stom, maar door de fluittaal is zij toch in staat te communiceren. Erg geliefd is de arme jonge vrouw overigens niet in de gemeenschap. Hoewel haar vader burgemeester is, en in hoog aanzien staat (als weduwnaar is hij zelfs een gewilde huwelijkskandidaat), is de mening over Sibel over het algemeen dat haar “ziekte” besmettelijk is. Sibel wordt genegeerd, gepest en er wordt achter haar rug om over haar gekletst. De jonge vrouw lijkt het niet te deren. In de bossen probeert ze een wolf, die het dorp al jaren schijnt te teisteren, te vangen. Stiekem hoopt ze zo natuurlijk door haar mededorpbewoners geaccepteerd te worden of voor ‘vol’ aangezien te worden. Parallel aan Sibels verhaal loopt dat van Narin, een vrouwelijke kluizenaar die lijdt aan een vorm van dementie of geheugenverlies. Sibel is de enige in het dorp die voor haar zorgt en stukje bij beetje ontvouwt zich de geschiedenis van Narin en haar geliefde Fuat, op wiens terugkomst ze nog altijd wacht.

Het is een genot om Sibel te aanschouwen in wat haar natuurlijke omgeving lijkt. Behendig beweegt ze door de dichte begroeiing, alert op elk geluid en zeer efficiënt met pijl en boog. Ze lijkt nergens bang voor en je zou je zo voor kunnen stellen dat zij zichzelf afgezonderd in het bos jarenlang in leven zou kunnen houden. Wanneer ze in het bos een man ontmoet, ontstaat er langzaam maar zeker een bijzondere relatie tussen de twee. De man is een deserteur en heeft daarom begrip voor Sibels situatie, hoewel hij geen toon verstaat van wat ze fluit. Sibel helpt hem zich verborgen te houden en dankzij deze Ali krijgt ze een hernieuwd inzicht in haar leven.

‘Sibel’ is een prachtig geschoten film met een bijna sprookjesachtige sfeer. De sprookjeselementen zijn niet bepaald subtiel in het verhaal verweven: een gevaarlijke wolf, een onderdrukte vrouw die allerlei huishoudelijke taken doet, de prins op het witte paard. Geen probleem, want tegelijkertijd is dit Turkse filmhuispareltje modern en actueel: het gaat over sterke vrouwen die zich afzetten tegen de massa, tegen het patriarchaat en onderdrukking. Damla Sönmez zet een geweldige acteerprestatie neer als het titelpersonage, zeker wanneer je in ogenschouw neemt dat zij alles met haar gezichtsuitdrukking en lichaamshouding moet doen. Al lukt het haar prima om in haar gefluit een bepaalde woede en urgentie te leggen. Kwetsbaarheid en kracht liggen dicht bij elkaar.

Monica Meijer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 5 maart 2020