Sideways (2004)

Regie: Alexander Payne | 124 minuten | drama, komedie, romantiek | Acteurs: Paul Giamatti, Thomas Haden Church, Virginia Madsen, Sandra Oh, Marylouise Burke, Jessica Hecht, Missy Doty, M.C. Gainey, Alysia Reiner, Shake Tukhmanyan, Shaun Duke, Robert Covarrubias, Patrick Gallagher, Stephanie Faracy, Joe Marinelli    

De vergelijking is onvermijdelijk. ‘About Schmidt’ (2002), de voorlaatste film van regisseur Alexander Payne, handelde over een mopperende weduwnaar die op weg is naar de bruiloft van zijn dochter. Al snel verlaat hij de highway en belandt op zijwegen die hem verdriet, vreugde, wanhoop en een klein beetje loutering brengen. In ‘Sideways’ worden we geconfronteerd met een zwartgallige docent die met zijn buddy, een onstuimige acteur, een wijntoer door California maakt. De acteur gaat trouwen maar voordien moet het leven nog een keer met volle teugen worden genoten. En dan duiken die zijwegen weer op. Het lijkt er verdacht veel op dat Alexander Payne een succesvolle formule heeft gebruikt voor een herhalingsoefening. Toch is er één belangrijk verschil: ‘About Schmidt’ was een hele aardige film, ‘Sideways’ is een juweel.

Wat deze nieuwste productie van Payne zo geslaagd maakt, is de uitgekiende mix van tragiek en humor. Drama, ontroering en sentiment naast fijne grappen en hilarische scènes, goed gedoseerd en altijd in evenwicht. De aangesneden thema’s zijn niet licht: relaties, verlies, vriendschap, midlife, eenzaamheid en geknakte ambities. Toch is de film geen zware kost. Als het allemaal te tragisch dreigt te worden is er altijd weer die geslaagde grap om de boel te relativeren of een oerkomische scène, zoals die onvergetelijke ruzie op de golfbaan. Ander belangrijk pluspunt is het acteerwerk. Voormalig sexbom Virginia Madsen is, om de onvermijdelijke beeldspraak dan maar te gebruiken, gerijpt met de jaren als een goede wijn. Smaakvol, rond, met een stevig karakter en een ongekende diepgang. Thomas Haden Church overtuigt als de viriele veertiger Jack, de acteur die nooit volwassen wil worden en obsessief op zoek is naar thrills, het liefst in de vorm van jonge vrouwen. En dan is er nog Paul Giamatti (‘American Splendor’) die met zijn vertolking van Miles Faymond de rol van zijn leven speelt. Iedere menselijke emotie weet Giamatti op zijn markante gezicht te toveren en nooit krijg je het gevoel dat het is gespeeld. Van woede en diepe wanhoop tot die ene, prachtige glimlach. Zo kunnen we nog wel even doorgaan met ophemelen. De relaxte, jazzy muziek die als een aangename demper op het sentiment werkt, de mooie plaatjes van zonnig California, de ongekunstelde dialogen en grappige details. Maar met ‘Sideways’ is het als met goede wijn, erover babbelen is best aangenaam maar uiteindelijk gaat het om de consumptie. Het enige dat je Alexander Payne misschien zou kunnen verwijten is dat hij met zijn nieuwste film wel erg dicht tegen ‘About Schmidt’ aanschurkt. Zolang het zulke pareltjes oplevert als ‘Sideways’ zul je echter niemand horen klagen. Integendeel. Goede films behoeven geen krans maar een Academy Award kan echt geen kwaad. In het geval van ‘Sideways’ zou dat ook dik verdiend zijn.

Henny Wouters

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 17 februari 2005