Silk (2008)
Regie: François Girard | 112 minuten | drama, avontuur, romantiek, geschiedenis | Acteurs: Sei Ashina, Michael Pitt, Tony Vogel, Toni Bertorelli, Keira Knightley, Kenneth Welsh, Martha Burns, Alfred Molina, Michael Golding, Carlo Cecchi, Chiara Stampone, Marc Fiorini, Leslie Csuth, Toru Tezuka, Hiroya Morita, Akinori Ando, Jun Kunimura, Kanata Hongô, Kôji Yakusho, Dimitri Carella, Dominick Carella, Callum Keith Rennie, Naoko Watanabe, Honjo Hidetaro, Nana Nagao, Saki Aoi, Hiroshi Oguchi, Michio Akahane, Yuya Takagawa, Taro Suwa, Katy Louise Saunders, Miki Nakatani, Max Malatesta, Joel Adams, Luca De Bei, Ed Licht, Domenico Procacci, Nicola Tovaglione, Francesco Carnelutti, Mark Rendall, Maddalena Maggi, Makoto Inamiya, Makoto Matsubara, Yuki Kawanishi, Hidenori Shimizu, Hiroki Takano
Het is moeilijk te bevatten dat dezelfde man die verantwoordelijk was voor het rijkgeschakeerde, betoverende ‘The Red Violin’ zo’n leeg en ondermaats werk als ‘Silk’ kan afleveren. De productiewaarden zijn in orde: de film ziet er schilderachtig uit en heeft prachtige weemoedige muziek. Ook de cast is veelal competent. Keira Knightley laat, ook al heeft ze niet veel te doen, nog steeds zien dat ze een prima dramatisch actrice is, en Alfred Molina, Koji Yakusho, en Miki Nakatani doen hun personages overtuigend overkomen. Deze acteurs en actrices zorgen tenminste nog voor enige interesse bij de kijker. Hier houdt het goede nieuws helaas op.
Een probleem dat meteen in het oog springt, maar dat dan nog even het voordeel van de twijfel verdient is de casting van Michael Pitt. Na een prikkelend openingsshot van de “andere” vrouw in een in mist gehuld en door sneeuw omgeven bergmeertje in Japan wordt het hoofdpersonage van de film, Hervé Joncour, geïntroduceerd. We zien de man net als soldaat uit de oorlog komen maar Pitt overtuigt nu niet direct met zijn babyface en onschuldige, wereldvreemde uitstraling. Maar aangezien hij toch vooral als romantisch personage dienstdoet in de film, hoeft dit geen probleem te zijn. Zolang hij maar goed overkomt als een emotioneel gefrustreerde jongeman, die de liefde in zijn verschillende verschijningsvormen als regerend onderdeel van zijn leven heeft. Maar het is juist hier waar Pitt grandioos de mist in gaat. De meest positieve benadering is om te concluderen dat Pitt gewoon slecht gecast is en hij (dus) gewoon niet voor iedere rol geschikt is. Want hij heeft in het verleden laten zien dat hij wel degelijk een interessante acteur kan zijn in de juiste rollen. Hij kan prima een introverte, studentikoze figuur spelen met filosofische inslag zoals in ‘The Dreamers’, of een evenzo introverte psychopaat, zoals in ‘Murder By Numbers’, maar een wereldreiziger met een verscheurd hart en verboden verlangens blijkt geen rol te zijn die Pitt op het lijf geschreven is. En dat is een understatement. De film valt of staat met de betrokkenheid van de kijker bij het hartzeer van het hoofdpersonage en in dit geval zorgt dit voor een groot gapend zwart gat in de filmbeleving door Pitts vertolking. Zijn gezichtsuitdrukking verandert nauwelijks gedurende de gehele film en wanneer hij tegen zijn vrouw opmerkt dat hij altijd van haar zal blijven houden, ben je als kijker eerder geneigd om lachstuipen te ontwikkelen dan om mee te zwijmelen en oprecht mee te voelen met Hervé. Maar niet alleen jegens zijn eigen vrouw zijn zijn gevoelens onovertuigend, ook zijn fascinatie voor de Japanse vrouw is niet geheel te doorgronden. Dit komt echter niet alleen door Pitt zelf, maar ook voor een groot deel door de uitwerking van het verhaal.
De vertelling is namelijk weinig boeiend in zijn uitwerking en slecht gemotiveerd. Het verhaal wordt in telegramstijl gepresenteerd en de personages en situaties hebben nauwelijks een achtergrond gekregen. De scène waarin Hervé kennismaakt met de Japanse vrouw is wel degelijk prikkelend. Het is een op het eerste gezicht onschuldige theedrinkceremonie, maar door de bedachtzame wijze waarop de vrouw deze ceremonie uitvoert, krijgt het iets sensueels. Maar verder dan dit gaat de identificatie niet en het is moeilijk te begrijpen waarom Hervé zijn huwelijk met de lieftallige en liefdevolle Keira Knightley keer op keer op het spel wil zetten voor deze dame die weliswaar mysterieus is, maar tevens weinig te bieden lijkt te hebben. Zolang Pitt de belangrijkste persoon in een scène is, sleept de film zich voort en zakt de kijker weg. Het is een verademing wanneer Keira Knightley weer eens in beeld verschijnt en de film van de nodige vitaliteit en energie voorziet. Alfred Molina doet ook zijn best, al krijgt hij weinig om mee te werken. Hij maakt een van de weinige grappige opmerkingen in de film. Wanneer Hervé aan Baldabiou vraagt waarom een zojuist door hem beschreven man was opgehouden met praten, antwoordt hij: “Dat is één van de zaken waar hij nooit over heeft gepraat”.
De art direction en de beelden van de natuur – zowel in Japan, met zijn besneeuwde bergtoppen en bomen als in Frankrijk, met pittoreske huisjes en romantische tuinen vol bomen – zijn prachtig en de kostuums met aardse kleuren van bijvoorbeeld Keira Knightley zorgen voor een charmante look, maar verder is er weinig wat de aandacht van de kijker vast weet te houden. Er is bovendien ook nog eens gekozen voor een tamelijk overbodige en slaapverwekkende voice-over van Pitt, die zaken uitlegt die beter direct verbeeld of (door de kijker) beleefd hadden kunnen worden of er gewoonweg niet in slagen om de gevoelswereld van Hervé tastbaar te maken voor de kijker. ‘Silk’ had een meeslepend drama kunnen worden vol emoties, avontuur, en wellicht een interessante historische achtergrond. Regisseur François Girard slaagt er echter niet in deze (potentiële) elementen bevredigend uit te werken. Het had zo mooi kunnen zijn.
Bart Rietvink
Waardering: 2
Bioscooprelease: 1 mei 2008