Simon Werner a disparu (2010)

Regie: Fabrice Gobert | 93 minuten | drama, thriller | Acteurs: Jules Pélissier, Ana Girardot, Audrey Bastien, Selma El Mouissi, Arthur Mazet, Serge Riaboukine, Laurent Delbecque, Yan Tassin, Esteban Carvajal-Alegria, Laurent Capelluto, Arthur de Donno, Louis Farge, Edith Proust, Barthélémy Guillemard, Catherine Beau, Bernard Nissile, Marie Cuvelier, Barthélémy Goutet, Olga Grumberg, Laetitia de Fombelle, Alice Butaud, Jean-Philippe Goudroye, Agnès Akopian, Chiko Mendez, Matthew Nadu

‘Simon Werner a disparu’, een Franse film met een gestylede, Amerikaanse High School-look, speelt zich af in het recente verleden. Tijdens feestjes worden er vinyl-singletjes gedraaid en het zijn vintage koptelefoons waardoorheen de muziek stroomt die meisjes en jongens tijdelijk uit hun dagelijkse beslommeringen wegvoert. En natuurlijk is de kleding wat anders. Al die tijdsaanduidingen worden terloops gebracht. Dat we het hebben over begin jaren negentig valt zo vooral op door wat ontbreekt: mobiele telefoons, laptops, social media. Randverschijnselen zijn gekomen en gegaan, maar voor de rest is alles in de wereld van Simon Werner ongetwijfeld zoals die nu ook nog is voor middelbare scholieren in hun eindexamenjaar.

‘Simon Werner’ is de eerste speelfilm geregisseerd en geschreven door Fabrice Gobert. En Simon Werner is de eerste scholier die in de film spoorloos uit het leven verdwijnt. De eerste, want er volgen er meer. We beleven het verhaal van Simon en de zijnen vanuit de perspectieven van verschillende personages, aan wie telkens een hoofdstuk wordt gewijd. Je zou het kunnen vergelijken met de klassieke subjectieve stijl van Kurosawa’s ‘Rashomon’ (het Rashomon-effect is zelfs een wetenschappelijke term geworden), ware het niet dat subjectiviteit hier niet zozeer een thema is, als wel een intrigerende methode om het verhaal te vertellen. Een riskante methode, omdat ze al snel bedacht en gekunsteld aandoet. In dit geval versterkt ze de film juist.  ‘Simon Werner’ gaat over enkele eindexamenleerlingen van een Franse middelbare school: beeldschone, vroegvolwassen Alice, haar kleinere schaduw Clara, de onnadrukkelijk zelfverzekerde jock Jéremie, punkmeisje Laetitia, de nerd Jean-Baptiste Rabier (die ook nog eens de pech geeft dat z’n vader op dezelfde school leraar is). En Simon zelf natuurlijk, met zijn stoere leren jack en wilde toekomstplannen. Roddels, geheimen, geruchten, identiteitsvragen, cijfers en existentiële onzekerheden spelen een hoofdrol in hun leven. Hun sociale vorming en moeizame zoektocht naar volwassenheid spelen zich met name buiten het zicht van ouders en leraren af. Juist door een bepaalde samenloop van omstandigheden, een geschiedenis, telkens opnieuw vanuit verschillende perspectieven te tonen, zet Gobert de verwarrende wereld van de adolescent treffend neer. ‘Simon Werner’ speelt een spel met kennis en onwetendheid, feit en suggestie. Gobert slaagt daarin door ons met name scènes te tonen die zich vlak voor en vlak ná beslissende momenten afspelen. Telkens word je iets wijzer, maar net niet genoeg.

De film begint bij Alice, die op eindeloze benen – als over een catwalk – naar het huis van Jéremie paradeert. Jéremie viert zijn verjaardag op de muziek van Killing Joke’s Love Like Blood. Jongens dansen en drinken zich de moed in die nodig is om op een meisje af te stappen. Meisjes drinken om te voorkomen dat ze in zo’n geval dichtklappen. Als Luc, een vriend van Jéremy, met Clara een luchtje gaat scheppen, belanden ze in een stuk bos. Clara moet plassen. Een gil. Een lijk. De verdwijning van Simon Werner is opgelost, zou je denken. Maar naarmate de film vordert, verdwijnen er meer scholieren. Aanwijzingen genoeg – een leraar zou zich aan leerlingen vergrijpen, een andere man neemt verdachte pakketjes in ontvangst en houdt mysterieuze soirées. En de scholieren zelf? De een is onverwacht agressief, de ander wordt gepest met zijn lullige paardekoppen-spencer, en ze bedriegen elkaar. Heel zorgvuldig ontrolt alles zich voor je ogen, stapt voor stap. Elk nieuw perspectief leidt de kijker met vaste hand naar nieuwe onthullingen, zoals de geest van Jacob Marley ooit Ebenezer Scrooge een nieuwe blik op het leven gunde.
Maar wat is nu de relatie van al die onthullingen met de verdwijning van Simon Werner? Terwijl je naar antwoord zoekt, en de camera blijft hangen in een schoolgang of bij een boom verlicht door een straatlantaarn, besef je opeens dat de verwarring die je ervaart, zèlf onderwerp van de film is: je bent in de huid van een zeventienjarige gekropen. En de iconische soundtrack van Sonic Youth – elk personage krijgt een eigen ‘klank’ – laat je daaruit niet ontsnappen tot de laatste regel van de aftiteling is gepasseerd. Misschien worden de scholieren net iets te schematisch neergezet. Misschien houdt Gobert de kijker net iets te nadrukkelijk aan het lijntje door elk beeld te laden met suggestie. Je moet waardering kunnen opbrengen voor het spelletje dat deze sluimerthriller overduidelijk speelt met je vermogen tot (voor)oordelen en het leggen van verbanden. Verder mag dit debuut van Gobert er zijn. ‘Simon Werner’ bewijst dat het er in film niet om gaat hoe groot een verhaal is, maar om hoe je het vertelt.

Martijn Laman

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 10 maart 2011