Sisi – keizerin van Oostenrijk – Sisi (2009)
Regie: Xaver Schwarzenberger | 197 minuten | drama, romantiek, geschiedenis | Acteurs: Cristiana Capotondi, David Rott, Martina Gedeck, Fritz Karl, Licia Maglietta, Franziska Sztavjanik, Christiane Filangieri, Xaver Hutter, Herbert Knaup, Friedrich von Thun, Phillippa Galli
Actrice Romy Schneider zal altijd onlosmakelijk aan het personage Sissi verbonden blijven. Gelukkig heeft het de makers van de tweedelige Duitse miniserie ‘Sisi’ niet weerhouden om een andere variant op het levensverhaal van de keizerin uit Oostenrijk te maken. Het koosnaampje van de Oostenrijkse schone is nu wél correct geschreven. Het schijnt dat men ten tijde van de Romy Schneider-reeks bang was dat erfgenamen van het staatshoofd mee zouden willen delen in de winst. Daarvan is nu geen sprake meer.
Het eerste deel van ‘Sisi – keizerin van Oostenrijk’ laat de kennismaking zien tussen de jonge Elisabeth en keizer Franz Joseph. Deze episode uit de miniserie is het meest sprookjesachtig omdat de gebeurtenissen nog niet zo zwaar op de hand zijn. Je ziet hoe de keizer en de prinses elkaar op paleis treffen wanneer Sisi haar zus Hélène vergezelt. Het is de bedoeling dat Hélène met de knappe vorst trouwt en hem terzijde zal staan. Maar tot de grote ontsteltenis van Franz Josephs moeder, vraagt hij om Sisi’s hand. De scène waarin Elisabeth smeekt om niet haar te kiezen, is aandoenlijk gespeeld door actrice Cristiana Capotondi. Ook tegenspeler David Rott is sterk in zijn spel wanneer de keizer aan Sisi meldt dat ze eerlijk moet zeggen dat ze geen gevoelens voor hem koestert.
Vanaf het prille begin is het overduidelijk dat de toekomstige heerseres over Oostenrijk in haar doen en laten de complete tegenpool is van zus Hélène en Fransz Joseph. Ze is door haar vader zeer vrij opgevoed en is wars van de regels en omgangsvormen en aan het hof- tot grote ergernis van schoonmoeder én aartshertogin Sophie. Zo gaat Sisi spontaan in haar nachtjapon naar buiten als ze haar geliefde wil uitzwaaien. Een ware schande in de ogen van de aartshertogin. De beide vrouwen kibbelen voortdurend. Als Sophie zich met de opvoeding van haar eerste kleinkind bemoeit, raakt ze écht een gevoelige snaar bij Sisi. Volgens de etiquette van het hof mag de keizerin namelijk niet haar eigen kinderen opvoeden.
In de tweede episode van ‘Sisi – keizerin van Oostenrijk’ toont de vorstin nu echt halsstarrig verzet tegen de stugheid van het hof. Haar persoonlijkheid verandert ook: de onbevlogenheid is verdwenen en verruild door moederlijke bezorgdheid. Ze mengt zich daarnaast nog meer in de politieke zaken van haar man. Het keizerspaar kent in dit laatste deel flinke (emotionele) tegenslagen en de dialogen zijn dan ook zeer zwaarmoedig van toon. Af en toe lijkt de kloof tussen de temperamentvolle Sisi en de stugge Franz Joseph zelfs onoverbrugbaar. Rott en Capotondi weten deze echtelijke twisten naturel over te brengen.
Het spel tussen Capotondi en tegenspeelster Martina Gedeck als Sophie is vermakelijk om naar te kijken. Bijvoorbeeld tijdens de kwestie rondom de opvoeding van de kleinkinderen. Gedeck geeft knap gestalte aan de vervelende schoonmoeder. De Duitse overdrijft Sophies nare acties namelijk niet met haar mimiek; ze weet ook de zachte kant van de aartshertogin te goed verbeelden. Dat laatste zie je onder meer in de scènes waarin Sophie onderonsjes heeft met haar zoon Maximiliaan. Capotondi blinkt uit op de momenten waarin Sisi strijd levert voor haar opvattingen. De actrice lijkt er haar ziel en zaligheid in te hebben gelegd; haar ogen stralen zoveel felheid uit.
De miniserie is minder zoetsappig dan de filmreeks waarmee Schneider furore maakte. ‘Sisi – keizerin van Oostenrijk’ verbloemt de depressiviteit van de vorstin veel minder en laat niet zomaar haar moeder opdraven om helende wandelingen te maken voor haar slechte gezondheid. Maar Sisi volgt hier echt het advies van de dokter en zoekt een warmer klimaat op. Bovendien verwijzen de makers van de miniserie zelfs naar het feit dat ze leed aan anorexia. Dit gebeurt in de scène waarin een arts de keizer terloops meldt dat de vorstin meer moet eten.
De cast van ‘Sisi – keizerin van Oostenrijk’ is prima in orde, al is het wel opmerkelijk dat de titelrol wordt gespeeld door een Italiaanse, in plaats van een Oostenrijkse of Duitse actrice. De rest van de acteurs is grotendeels afkomstig uit Oostenrijk en Duitsland. Naast Capotondi bezit ook haar tegenspeelster Licia Maglietta (hertogin Ludovika) Italiaans bloed. Maar uiteraard valt de charismatische Schneider die dankzij filmmaker Ernst Marischka in de jaren vijftig de beroemde Oostenrijkse heerseres vertolkte, niet makkelijk te overtreffen.
De kracht van deze miniserie ligt echter in de realistische voorstelling van Sisi’s levensloop, waar die in Marischka’s film een beetje té rooskleurig werd uitgedragen. Daarbij komt de keizerin flink geëmancipeerd over. ‘Sisi – keizerin van Oostenrijk’ zal liefhebbers van kostuumfilms zeker kunnen bekoren en naar televisiemaatstaven is deze productie van grote kwaliteit.
Ans Wijngaarden