Sleepwalking (2008)

Regie: Bill Maher | 100 minuten | drama | Acteurs: Nick Stahl, AnnaSophia Robb, Charlize Theron, Deborra-Lee Furness, Mathew St. Patrick, Callum Keith Rennie, Woody Harrelson, Dennis Hopper, Ken Mitchell, Jean Freeman, Troy Skog, George Grassick, Mike Ennis, Alexandra Fox, Lori Ann Kennedy, Ron James Anderson, Emily Wees, Simon Chin, Amy Matysio, Shannon Jardine, Peter Scoular

Net als zoveel van haar collega’s begon ook Charlize Theron haar carrière als fotomodel. Na enkele minieme rolletjes in B-films speelde ze zich met ‘That Thing You Do’ (1996) in de kijker. Daarna is het balletje voor de geboren Zuid-Afrikaanse pas echt gaan rollen. Therons cv vertoont een interessante verscheidenheid aan rollen. Naast blockbusters als ‘The Italian Job’ (2003) prijken arthousetitels als ‘The Cider House Rules’ (1999). De meeste indruk maakte de blondine met haar rol als seriemoordenares Aileen Wuernos in ‘Monster’ (2003). Theron gooide voor die rol haar schoonheid overboord en kwam tientallen kilo’s aan, om vervolgens de performance van haar leven te geven. Het leverde haar een Oscar op. Twee jaar later werd ze voor haar rol in ‘North Country’ (2005) opnieuw genomineerd voor het prestigieuze gouden beeldje. Theron ontpopt zich als een serieuze en getalenteerde actrice, die bovendien tijd vindt om films te produceren.

Na ‘Monster’ en de documentaire ‘East of Havana’ (2006) is ‘Sleepwalking’ de derde film waaraan Theron zich als producent verbindt. Ze speelt de kleine maar substantiële rol van Joleen Reedy, een onverantwoordelijke ene onzekere dertiger die zich inlaat met verkeerde mannen. Wanneer de wietplantage van haar vriend wordt opgerold en hij in de gevangenis belandt, staat Joleen met haar puberdochter Tara (AnnaSophia Robb) op straat. Uit pure wanhoop belt ze aan bij haar jongere broer James (Nick Stahl), een lamlendige lobbes die zelf maar met moeite de eindjes aan elkaar weet te knopen. Het duurt niet lang of Joleen smeert hem met weer een nieuwe vrijer. Ze laat haar dochter bij James achter en belooft haar binnen een maand weer terug te zijn. James is dol op zijn nichtje en wil er alles aan doen om haar leven zo aangenaam mogelijk te maken. Hij werkt zichzelf daar echter wel mee in de nesten. Zijn baas pikt het niet dat hij steeds te laat komt en ontslaat hem. Ook wordt hij vanwege een huurachterstand uit zijn huis gezet. Omdat hij niet wil dat Tara door de kinderbescherming van hem wordt afgepakt, besluiten ze op de vlucht te gaan. Met slechts een paar honderd dollar op zak slaan ze op de vlucht.

Sober en traag, zo zou je ‘Sleepwalking’ kort samen kunnen vatten. Het script van Zac Stanford (‘The Chumscrubber’, 2005) neemt je mee naar de arbeidersklasse van westelijk Amerika, waar de glamour van Hollywood ver te zoeken is. In een combinatie van drama, coming of age en roadmovie zien we niet alleen hoe James en Tara op de vlucht slaan voor anderen, maar bovendien hoe ze zichzelf onderweg tegenkomen. Natuurlijk is James niet zomaar zo lamlendig en laat hij niet zomaar door iedereen over zich heenlopen. Ook voor de gejaagde onverantwoordelijkheid van Joleen krijgen we een verklaring. Het heeft allemaal met hun jeugd te maken. Met een voor Hollywoodbegrippen beperkt budget heeft regisseur Bill Maher er een heel overtuigende film van weten te maken. Veel dankt hij daarbij aan zijn cinematograaf, veteraan Juan Ruiz-Anchía, specialist in het creëren van sobere, grimmige en kille decors (zie ook zijn werk in het voortreffelijke familiedrama ‘At Close Range’ uit 1986). Verwacht geen zonnige, vrolijke sferen – het arbeidersmilieu van James en Joleen leent zich daar niet voor. Op één surrealistische scène ongeveer halverwege de film na, is het somberheid troef.

Aangezien de film zich ook nogal traag voortbeweegt, zou dat een deel van het kijkerspubliek kunnen afschrikken, ware het niet voor de verbluffend goede acteerprestaties van de hoofdrolspelers. Het personage van Nick Stahl (‘Sin City’, 2005) straalt weliswaar een ontegenzeggelijke lusteloosheid uit, desondanks is hij sympathiek, vooral vanwege zijn onbaatzuchtige liefde voor zijn nichtje Tara. Dit is een gebroken man die zaken uit zijn verleden niet of niet goed verwerkt heeft. Dankzij Stahls overtuigende performance voel je zijn pijn met hem mee. Theron heeft al eerder aangetoond er niet voor terug te deinzen een zelfzuchtig en onverantwoordelijk kreng te kunnen spelen en ook hier stelt ze niet teleur. Grote ontdekking is de jonge AnnaSophia Robb, die we eerder onder meer zagen in ‘Charlie and the Chocolate Factory’ (2005). Tara is een meisje dat noodgedwongen snel volwassen moet worden. Ze is al een stap verder dan de meeste volwassenen in haar directe omgeving, maar toont op momenten haar jeugdige breekbaarheid. In al deze grimmigheid verzorgt pias Woody Harrelson als een van James’ vrienden voor een sporadische komische noot. Opmerkelijk is de bijrol van good old Dennis Hopper als de bron van alle ellende: de tirannieke vader Reedy.

‘Sleepwalking’ – de naam zegt het al – ademt een algehele sfeer uit van lethargie en apathie. Pas in het – overigens matige – einde lonkt er voor enkele personages een sprankje hoop. Desondanks is dit zeker geen vervelende film om naar te kijken en dat komt op het conto van de acteurs, die stuk voor stuk hun beste beentje voorzetten. Stahl, Theron en Robb zijn uitmuntend en ook Hopper, Harrelson en de andere bijrolacteurs dragen hun steentje bij. De film ziet er ook nog eens erg mooi uit, dankzij uitstekend camera- en beeldwerk van Maher en Ruiz-Anchía, die de enigszins deprimerende sfeer van het verhaal nog eens extra in de verf zetten. Kwalificaties als ‘sober’ en ‘somber’ spreken misschien in eerste instantie geen groot publiek aan. De prestaties van cast en crew zijn echter meer dan de moeite waard en verdienen het om door veel mensen gezien te worden. Zorg er alleen voor dat je zelf niet in een al te depressieve bui bent als je deze film kijkt!

Patricia Smagge