Slow (2023)

Regie: Marija Kavtaradze | 108 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Greta Grineviciute, Kestutis Cicenas, Pijus Ganusauskas, Laima Akstinaite, Vaiva Zymante, Mantas Barvicius, Rimante Valiukaite, Ugne Siauciunaite, Mantas Stabacinskas, Dovile Silkaityte, Gediminas Rimeika, Matas Dirgincius, Pau Cólera, Isabel Naveira, Tove Skeidsvoll, Dominykas Vaitiekunas, Agniete Lisickinaite

Representatie is belangrijk. Voor haar tweede film, ‘Slow’, besloot de Letse regisseur Marija Kavtaradze een verhaal te vertellen rond een aseksueel persoon. Niet als humoristische sidekick, maar als hoofdpersoon. Wat de film extra interessant maakt, is dat deze persoon ook nog eens gebarentolk is, waardoor een andere ondergerepresenteerde groep ook aan bod komt. Zelf is Kavtaradze cis-hetero en horend, dus ze heeft haar best gedaan de film niet uitleggerig te maken. Dat is ook niet aan haar, geeft ze in interviews terecht aan. De film bleek al een bescheiden hit op diverse filmfestivals. Zo sleepte hij in 2023 een regieprijs in de wacht op het Sundance Film Festival en was hij in 2024 de openingsfilm op het intersectionele feministische Internationaal Filmfestival Assen.

‘Slow’ opent letterlijk en figuurlijk met danseres Elena (Greta Grineviciute, zelf professioneel danser). Ze is heel fysiek ingesteld en kan volledig opgaan in haar dans. Al in de openingsscène wordt duidelijk dat de lichamelijke kant van seks voor haar interessanter is dan de mentale. (Als haar sekspartner aangeeft dat hij pas een erectie kan krijgen als zij zegt dat ze van hem houdt, geeft ze toe aan het verzoek, ook al blijkt uit haar blik dat het onzin is.) Wanneer ze een groep dove kinderen dansles geeft en vervolgens verliefd wordt op hun gebarentolk Dovydas (Kestutis Cicenas), wil ze net zo gretig fysiek worden met hem. Maar al vroeg in de opbloeiende relatie laat Dovydas weten dat hij aseksueel is, dus dat seks hem weinig interesseert. Omdat er ook een overduidelijke mentale liefdesconnectie is, proberen de twee een vorm te vinden waarin een relatie voor hen beiden werkt.

Hierbij lijkt Elena aan de ene kant heel erg te willen letten op wat Dovydas nodig heeft (of niet nodig heeft), maar aan de andere kant probeert ze ook haar eigen behoefte aan seksuele intimiteit op te dringen. Ze lijkt Dovydas heel graag te willen vertrouwen, maar ze kan het niet laten om hem toch te wantrouwen. Als ze ontdekt dat hij zich aftrekt onder de douche, noemt ze hem een leugenaar. Ze kan of wil niet snappen dat de daad van aftrekken voor hem volstrekt geen seksuele connotatie heeft, dat het bij wijze van spreken zoiets is als het vuilnis buiten zetten: een klusje dat af en toe gewoon moet gebeuren. Dovydas op zijn beurt denkt Elena een plezier te doen door te zeggen dat hij het prima vindt als ze andere sekspartners heeft, maar dat schiet haar weer in het verkeerde keelgat. Zo blijft het wringen tussen de twee.

De chemie tussen hoofdrolspelers Grineviciute en Cicenas is fenomenaal. Het is heerlijk om naar deze twee mensen te kijken, omdat ze zo puur overkomen. Een van de mooiste en meest hilarische scènes in de film is als de twee dansend de was ophangen in huis. Het plezier spat ervan af en maakt het mondaine meeslepend. De cinematografie van Laurynas Bareisa (zelf ook een prijswinnende filmmaker) past perfect. Hij maakt veel gebruik van een hand-held camera en zit daarmee regelmatig bovenop de personen. Zeker in de dansscènes van Elena geeft dit een extra dimensie. Daarnaast is de camera regelmatig afwachtend, rustig registrerend, zodat je als kijker de ruimte krijgt om alles in je op te nemen.

Het enige eventuele manco aan de film is dat hij net iets teveel de nadruk legt op hoe Elena omgaat met het hebben van een aseksuele partner. Ze heeft het woord moeten googlen zegt ze, en ze snapt er nog niet zoveel van. Dat zal voor meer mensen gelden. Aseksualiteit staat nou niet bepaald groot in de belangstelling. Hoe mooi het ook zou zijn om een film te hebben waarin aseksualiteit simpelweg een gegeven is en niet iets om te bevragen, het is al heel wat dat ‘Slow’ Dovydas als volwaardig persoon neerzet. Met zijn eigen nukken en grillen. Zo is de film uiteindelijk in de kern een prachtig liefdesverhaal tussen twee mensen die elkaar heel graag alles willen geven, maar niet per se snappen wat de ander nodig heeft. En is het verhaal daarmee zo universeel als maar kan.

Wouter de Boer

Waardering: 4

Speciale vertoning: Leiden International Film Festival 2023, Internationaal Filmfestival Assen 2024