So Help Me God – Ni juge, ni soumise (2017)
Regie: Yves Hinant, Jean Libon | 93 minuten | documentaire | Met: Anne Gruwez
“Het windje heeft wel geholpen vandaag”. Zo op het eerste oog is er niet zo veel bijzonders aan deze uitspraak. Maar als je bedenkt dat dat windje geholpen heeft de stank van een zojuist opgegraven rottend lijk te verdrijven, dan voelt het toch wat vreemd. En dat is eigenlijk de beste beschrijving voor deze Belgische documentaire: op het eerste oog niet zo heel bijzonder, maar plaats het in zijn werkelijke context en het voelt toch wat ongemakkelijk.
In ‘So Help Me God’ wordt de excentrieke Brusselse onderzoeksrechter Anne Gruwez gevolgd tijdens haar dagelijkse werkzaamheden. En dat zijn er nogal wat. Zo velt ze vonnis over “alledaagse” misstanden zoals beroving en huiselijk geweld; heropent ze cold cases en wordt ze op plaatsen delict ingevlogen om bewijs te verzamelen. In eerste instantie materiaal genoeg om een boeiend verhaal te vertellen, maar toch is dat niet wat deze documentaire zo bijzonder maakt. Dat is namelijk het hoofdpersonage Anne. Zij is, bij gebrek aan een beter woord, bijzonder. Ze verplaatst zich in een oude Eend, heeft een witte rat als huisdier en maakt van haar hart geen moordkuil. En steeds als je als kijker denkt dat je haar snapt of vat op haar hebt, dan blijkt dat niet zo te zijn. Ze toont compassie waar je het niet verwacht en is streng op momenten die wel wat zachtheid kunnen gebruiken. Daarnaast spreekt ze aan de ene kant de taal van de rechercheurs waar ze mee werkt om vervolgens een intrigerend gesprek met een SM-meesteres te voeren. Dat atypische houdt het geheel meer dan boeiend.
De makers van ‘So Help Me God’ zijn Jean Libon en Yves Hinant, vooral in België bekend vanwege hun satirische tv-show STRIP-TEASE. En zelfs zonder deze voorkennis zal menigeen tijdens de eerste minuten twijfelen of de documentaire wel echt is. Het contrast tussen de wreedheden in de wereld enerzijds en de manier waarop Gruwez er mee omgaat anderzijds is zo groot dat het bijna onmogelijk voelt. En dat is het knappe van deze film: het toont en verhaalt gruwelijke situaties en wordt nergens te donker.
Je moet wel over een sterke maag beschikken want zoals gezegd wordt er bijvoorbeeld een lijk opgegraven. Dat is echter niet het meeste bizarre in ‘So Help Me God’. Het verhoor dat Anne Gruwez heeft met een moeder die haar zoontje heeft vermoord is zo onwerkelijk, dat alleen dat al genoeg reden zou kunnen zijn om deze documentaire te kijken. ‘So Help Me God’ is een film die door zijn bijzondere verhaallijnen en karakters de hele tijd weet te boeien en die na het kijken nog lang zal blijven hangen.
Ton te Slaa
Waardering: 4
Bioscooprelease: 26 april 2018
DVD-release: 7 september 2018