Solas (1999)

Regie: Benito Zambrano | 110 minuten | drama | Acteurs: María Galiana, Ana Fernández, Carlos Álvarez-Novoa, Antonio Dechent, Paco De Osca, Juan Fernández, Miguel Alcíbar, Pilar Sánchez, Concha Galán, Paco Tous, Rosario Lara, Pepa Faraco, Estrella Távora, José Manuel Seda, Magdalena Barrero

35 jaar oud is ze, niet onaantrekkelijk, maar ze heeft het gevoel dat alle kansen op een ‘normaal’ en gelukkig leven zijn verkeken. Dan maar roken, drinken, altijd kortaf zijn, geen lachje kan eraf. Nee, een gezellige vrouw is het niet, die Maria, niet echt een levensgenieter. “Alle mensen zijn slecht”, is haar levensmotto, volgens haar kan je op niemand rekenen en sta je er altijd alleen voor, vooral in de grote stad waar ze leeft.

Dan komt haar vader in het ziekenhuis terecht, in die stad, en haar moeder komt een tijdje bij haar in huis, om hem elke dag te kunnen bezoeken. In korte gesprekken tussen de twee, die vaak over totaal andere zaken gaan, is de subtekst voelbaar: die hebben geen vlekkeloos verleden samen. Toch is ook een ondertoon van liefde herkenbaar, vooral bij de moeder. Ze lijkt een van de weinige mensen die nog enigszins positief in het leven staat, althans, ze blijft overeind en probeert er nog wat van te maken. Om Maria’s kleurloze en viezige appartement wat op te fleuren, koopt ze plantjes op de markt en een luie stoel die ze op straat vindt brengt wat gezelligheid in de woonkamer.

Je zou Maria’s moeder als naïef en blind, misschien een beetje dom kunnen bestempelen, maar zo zet Maria Giliana haar niet neer. Ze is (ook) een vrouw met een groot hart, die een eenvoudig leven leidt en die niet veel meer van het leven vraagt dan liefde te kunnen geven. Naïef inderdaad, maar ze blijkt de enige die kan zeggen: “ik heb nergens wroeging over.”

Ook Maria is gelukkig niet eendimensionaal, Ana Fernandez maakt haar innerlijke strijd goed zicht- en voelbaar. Ondanks haar harde uiterlijke kenmerken roept ze sympathie op, iets anders dan medelijden. We zien haar als een mens, want ondanks dat het duidelijk wordt dat het haar vader is die haar leven geruïneerd lijkt te hebben, zien we dat het ook en vooral haar eigen koppigheid is, die haar de das om doet. En inderdaad, daar moet ze zelf uit zien te komen. Gelukkig staat ze daar uiteindelijk toch niet alleen voor.

Alle personages in de film hebben zo hun eigen belangen om anderen te helpen, wat ze heel geloofwaardig en menselijk maakt. En hoe vervelend sommige dingen in eerste instantie ook lijken uit te pakken, alles past in het grotere geheel. “Het is nu eenmaal zoals het is en we kunnen uiteindelijk toch niet om elkaar heen,” lijkt de filmmaker te willen zeggen.

Het sentiment ligt continue op de loer en een paar keer slaat het bootje bijna om, vooral door het gebruik van de muziek, maar verder wordt het uitstekend omzeild. Het rustige camerawerk, de realistische en menselijke personages in eenvoudige leefomstandigheden, zonder overbodige dialogen, alles doet denken aan de films van Mike Leigh (onder andere ‘Secrets & Lies’ uit 1996), wat een groot compliment is voor de debuterende, Spaanse regisseur Benito Zambrano. Hij sleepte met deze film maar liefst 35 prijzen in de wacht op vele internationale filmfestivals in onder andere Spanje, België, Duitsland en Japan.

Het scenario van ‘Solas’ zit goed in elkaar, want ondanks dat alles rustig verloopt en er geen extreme uitbarstingen zijn, is het drama intens en meeslepend. De beladen verhouding tussen moeder en dochter wordt mooi en voelbaar neergezet. Over de prachtige, toch ietwat onverwachte, maar toch geloofwaardige wending vlak voor het eind, mag niets verklapt worden, behalve dit: overal loeren kansen op een beter leven, het centrale thema. Wat een warme film, niet gemakkelijk maar wel heel mooi.

Arjen Dijkstra

Waardering: 4

Bioscooprelease: 13 april 2000