Song to Song (2017)

Regie: Terrence Malick | 129 minuten | drama, muziek,romantiek | Acteurs: Ryan Gosling, Rooney Mara, Michael Fassbender, Natalie Portman, Cate Blanchett, Holly Hunter, Bérénice Marlohe, Val Kilmer, Lykke Li, Olivia Grace Applegate, Dana Falconberry, Linda Emond, Louanne Stephens, Christin Sawyer Davis, Tom Sturridge

De grootmeester van de existentialistische verstilling, Terrence Malick, gaat met ‘Song to Song’ verder waar hij met zijn vorige film, ‘Knight of Cups’ gebleven is. In het kort gezegd, terug zijn de snelle en hard gemonteerde, uiterst symbolische en onrustig bewegende shots, onder begeleiding van verschillende voice-overs die verhalen over de leegte van het bestaan. Is die herhaling van zetten erg? Doordat het speelveld van Hollywood naar de muziekindustrie wordt verplaatst niet helemaal, al moet Malick er voor waken niet al te drammerig over te komen.

Centraal in ‘Song to Song’ staan vier personages die in hun obsessieve zoektocht naar zingeving niet voor elkaar onder doen. Michael Fassbender speelt Cook, een welvarend muziekproducent die in de overtuiging leeft dat met geld alles te koop is. Totdat het besef komt dat echte liefde geen prijs kent. Een inzicht dat mede door twee voormalige liefjes tot stand komt.

De eerste is Faye (Rooney Mara), die met de relatie hogerop de sociale ladder probeert te komen. Maar hoe hoger ze reikt, hoe meer ze bewust raakt van het idee dat ze een illusie ambieert. De liefde die ze voelt voor muzikant BV (Ryan Gosling) heeft een meer wezenlijke grondslag. Het verleden gunt hun liefde echter weinig rust. De twee tortelduifjes zijn op een eeuwigdurende queeste naar perfectie. Hun beider rafelrandjes belet ze daadwerkelijk dat geluk te vinden. De les die ze zullen moeten leren is dat liefde niet gelijk aan volmaaktheid staat. En dat ze ervoor moeten kiezen zichzelf te zijn, in plaats van het droombeeld dat ze nooit zullen worden.

Wanneer Cook het hart van Faye verloren heeft, vindt hij in Rhonda (Natalie Portman) een nieuwe kans. Maar ook bij haar vervalt de rijke producent al snel in oude fouten. Het is voor hem een keuze tussen moeilijke, kwetsbare karaktergroei en de eenvoud van de hiërarchische leegte. Als die keuze voor Rhonda nadelig uitvalt, staat ze zelf ook voor een splitsing des levens. Omkeren is geen optie. Volgt ze Faye in de zoektocht naar een betekenisvol leven, inclusief echte liefde, of slaat ze een andere weg in?

Keuzes maken, daar gaat het om in ‘Song to Song’. In het universum van Malick zijn er feitelijk twee opties. Of je laat je, net als Sysiphus, passief meevoeren over een eeuwigdurende, rechtdoorgaande eenbaansweg van leegte, lijden en onbereikbare verlangens. Of je durft het aan de weg te verlaten, andere wegen te zoeken en zo nu en dan een uiteindelijk doodlopende weg in te gaan. Of finaal de afgrond in te storten. Een leven voor keuzes is niet zonder gevaar. Maar het is wel precies wat het zegt te zijn. Een leven. De muziekindustrie in ‘Song to Song’ staat symbool voor die tweesprong. Er zijn de mensen die trouw, maar ook tamelijk lankmoedig en doelloos luisteren. En er zijn hen die de muziek maken. Die creëren. Die keuzes maken. En die, zoals zangeres Patti Smith de toeschouwer zo mooi voorhoudt, daarin ook gewoon fouten maken.

Dat is natuurlijk een nogal eendimensionaal onderscheid. Het ervaren van muziek is, net als bijvoorbeeld film, veel minder passief dan vaak gedacht wordt. Maar daar gaat het niet om in ‘Song to Song’. Wat Malick vooral betoogt is dat iedereen, elk mens, muzikant kan zijn. Iedereen kan afdwalen van die deterministische levensweg en leren keuzes te maken. Of je er nu goed in bent of niet. En, in het gedachtegoed van ‘Song to Song’, of je muziek ergens naar klinkt of niet. De vele verschillende soorten muziekstijlen die in de film te horen zijn, laten zien dat het niet gaat om welke keuzes je maakt. Het gaat er om dat je ze maakt. Opdat je zelf het verhaal van je leven kan scheppen.

Wouter Los

Waardering: 4

Bioscooprelease: 4 mei 2017
DVD-release: 8 september 2017