Songs of Earth – Fedrelandet (2023)
Regie: Margreth Olin | 90 minuten | documentaire, biografie | Met: Jørgen Mykløen, Magnhild Mykløen
“Remember that nature was our first love” is de eerste van vele tegelwijsheden in ‘Songs of Earth’. Je moet het een beetje trekken maar hier wordt geen food maar nature porn geserveerd. Veel beelden staan stijf van druipende gletsjers en diepe fjorden. Daartussenin ligt Oldedalen, een Noors dorp waar een huwelijk tot aan het graf zich afspeelt tussen Jørgen en Magnhild Mykløen, de bejaarde ouders van regisseuse Margreth Olin. Maar in wezen is het een portret over de 84-jarige vader van Olin. Volgens echtgenote Magnhild, terwijl ze enkele tranen weg slikt, is Jørgen net als zijn grootvader “de rots van de familie”.
De spaarzame anekdotes uit Jørgens koker vertelt wel iets over uit wat voor rots hij is gebeiteld. Hij werd geboren met omgedraaide voetjes en na intensieve behandelingen in zijn eerste twee levensjaren, waarvan hij zich niks meer herinnert, is hij sindsdien nooit meer gestopt met wandelen. Nog één keer wil de kloeke Jørgen op de machtige plekken in zijn Noorse land verkeren en de camera, ter helikopter of aan een drone, volgt hem op de voet en af en toe omcirkelt de camera hem voor extra episch effect. Aan bewondering voor zowel de natuur als vader dus geen tekort. In deze zin is het een opmerkelijk onbescheiden portret. Nochtans lijkt Jørgen die met een bariton stem rustig volzinnen uitspreekt, geen grote prater.
De drone photographers op de aftiteling, Herman Pedersen Lersveen en Dag Asle Mykløen, konden zich heerlijk uitleven. Vaak filmen ze op voor mensen moeilijk bereikbare plekken, vanuit standpunten waar de natuur je adem alleen maar kan ontnemen. Zo heb je (behalve als je BBC ‘Life’ en de National Geographic Channel gewend bent) Noorwegen nog niet vaak op het grote scherm kunnen aanschouwen. Alsof je aan de cape van een vliegende superheld hangt, glijd je door het landschap. Het verouderde helikoptershot verbleekt er haast bij. Daarnaast hoor je voortdurend de liederen van moeder natuur, met een bas lijn van zakkende ijsschotsen en watergekletter van smeltende gletsjers. Zo rustig is het dus niet in het tektonische land.
Op een gegeven moment dreunt het ouder echtpaar slachtoffers van grote aardverschuivingen in de regio op. In al dit natuurgeweld is de mens nietig en de natuur nietsontziend. Zonder enige offergezindheid kan je daar ook niet wonen. Een enkele keer wordt daarom het belang van religie en natuurgeloven aangestipt. Echter al de droneshots en vogelperspectief standpunten drukken deze mijmeringen over de mens-natuur-relatie weer snel op de achtergrond.
De manische, bijna Michael Bay-achtige, visuele drukdoenerij komt soms bevreemdend en kitscherig over. In de met fragiele oude stemmen gezongen liedjes weerklinkt de schoonheid van en het verlies door de strenge natuur tien keer meer dan in alle stuntende droneshots die het beeldvlak voorbij scheren. Als regisseuse Olin wat meer op de grond was blijven staan naast haar vader en moeder en hen meer de natuur en dorpsgeschiedenis had laten bezingen, waren de goden oproepende beelden nog rijper voor betekenis geweest. Niet alleen te veel computereffecten kunnen het kleine, menselijke gebaar bedelven.
Roy van Landschoot
Waardering: 3
Bioscooprelease: 29 februari 2024