Source Code (2011)

Regie: Duncan Jones | 93 minuten | actie, thriller, science fiction | Acteurs: Jake Gyllenhaal, Michelle Monaghan, Vera Farmiga, Jeffrey Wright, Russell Peters, James A. Woods, Michael Arden, Cas Anvar, Joe Cobden, Gordon Masten, Craig Thomas, Neil Napier, Susan Bain, Chris Ramirez, Nick Ferrin

In ‘Groundhog Day’ (1993) beleeft een door Bill Murray gespeelde nukkige weerman dezelfde dag steeds maar weer opnieuw. In ‘Source Code’ (2010), de tweede film van de veelbelovende regisseur Duncan Jones, beleeft legerkapitein Colter Stevens (Jake Gyllenhaal) telkens opnieuw dezelfde acht minuten. Het meest frustrerende is dat die acht minuten elke keer maar weer eindigen met een explosie. Stevens blijkt onderdeel uit te maken van een uiterst geheime militaire operatie, waarbij een levensgevaarlijke terrorist opgespoord moet worden, vóór hij nog meer leed aan kan richten. Eerder op de dag heeft hij namelijk een forenzentrein richting Chicago opgeblazen. Alle inzittenden kwamen daarbij om het leven. Het is deze trein waar Stevens keer op keer weer in terechtkomt. De mensen die bij hem in de trein zitten, zullen over acht minuten sterven. En daarna begint het hele verhaal weer opnieuw. Aan Stevens de taak om de inzittenden te screenen, want wie is de vermoedelijke dader van de aanslag? Maar hoeveel kun je doen als je maar acht minuten de tijd hebt?

Aanvankelijk heeft Stevens overigens geen idee waar hij is beland, laat staan dat hij op de hoogte is van de zware taak die hem is toevertrouwd. Net als de argeloze kijker is het eerst zaak de boel af te tasten, wanneer hij in de trein wakker wordt. Tegenover hem zit een jonge vrouw, Christina (Michelle Monaghan), die hem aanspreekt als Sean. Maar hij weet toch echt zeker dat hij niet zo heet. Het wordt nog verwarrender wanneer hij in de spiegel op het toilet een spiegelbeeld ziet dat hij niet als zijn eigen herkent. De klap van de explosie brengt hem in de ‘source code’, een ingenieuze machine die een buitenstaander in het geheugen van een ander kan verplaatsen, om de laatste acht minuten van zijn leven mee te maken. Tegenover hem ziet Colter een videoscherm, waarop hij kapitein Colleen Goodwin (Vera Farmiga) ziet. Zij geeft hem instructies, maar kan niet te veel informatie kwijt. Het beste is namelijk dat Colter zo min mogelijk weet van de missie, om zo min mogelijk te worden afgeleid van zijn taak. Maar als je zo vaak wordt teruggestuurd als hij, is het niet verwonderlijk dat je een band krijgt met je medereizigers, van wie je weet dat hun laatste minuten zijn aangebroken…

Eigenlijk hebben we al te veel verklapt over de ingenieuze plot van ‘Source Code’, een intelligente science fictionthriller die de kijker steeds weer op het verkeerde been weet te zetten. In hoeverre het fenomeen ‘source code’ wetenschappelijk gezien geloofwaardig is, doet er niet toe: deze film is in eerste instantie bedoeld als amusement. Als je echt gaat nadenken over de mogelijkheden die hier worden aangestipt, vallen er ongetwijfeld (net als in ‘Moon’, Jones’ eerste film) de nodige onmogelijkheden en plotgaten te ontdekken. Een kniesoor die daarover valt, want als actiethriller werkt ‘Source Code’ namelijk erg goed. Het is erg lastig om steeds dezelfde acht minuten te herhalen, zonder dat het vervelend wordt, maar Jones slaagt er wonderwel in. Hij geeft zichzelf de vrijheid om binnen die acht minuten toch steeds een andere gebeurtenis te laten plaatsvinden, uiteraard bekeken vanuit het oogpunt van Colter Stevens, die als buitenstaander de enige is die invloed kan uitoefenen op de gebeurtenissen. Waar de film vooral sterk in is, zijn de morele dilemma’s waarmee Stevens begint te worstelen. Hij weet dat hij het drama niet (meer) kan voorkomen, want het heeft al plaatsgevonden. Toch is het voor hem van belang om het leed voor de inzittenden van de ramptrein zo zacht mogelijk te maken. Hun lot raakt hem persoonlijk.

Emotie in een science fictionthriller, je ziet het niet vaak. Juist die emotie sleept de kijker mee in het verhaal. Wat dat betreft heeft Jones met Jake Gyllenhaal een geweldige hoofdrolspeler weten te strikken, een man die zonder al te veel moeite een geloofwaardige legerkapitein weet neer te zetten, maar tegelijkertijd iets aaibaars heeft. Bovendien straalt hij moed, vertrouwen en een sterke drang naar rechtvaardigheid uit. In een film als ‘Source Code’ is hij in zijn element en dat is van levensbelang aangezien hij de film draagt. Ook Vera Farmiga zet haar beste beentje voor, want hoewel haar rol niet al te groot is, en ze gevangen zit in een strict militair keurslijf, weet ze er toch een persoonlijke, menselijke touch aan te geven. Jeffrey Wright speelt de slinkse wetenschapper Dr. Rutledge – het meesterbrein achter deze operatie – op een overtuigende manier en Michelle Monaghan doet wat van haar verwacht wordt. Regisseur Jones heeft de touwtjes stevig in handen en zorgt ervoor dat het tempo nergens afneemt. In een vaart zo snel als de forenzentrein waar het allemaal om draait schiet deze adrenalinestoot aan je voorbij.

Met ‘Source Code’ levert Duncan Jones na zijn debuut ‘Moon’ (2009) opnieuw een ijzersterke science fictionthriller af. Hoewel er parallellen tussen beide films te trekken zijn, verschillende ze ook sterk van elkaar. Met ‘Source Code’ richt Jones zich op een breder, meer mainstream publiek, en gelukkig betekent dat niet dat hij inlevert op diepgang en intellect. De film heeft een complexe basis, waarin wetenschap centraal staat, maar je hoeft echt niet alles te begrijpen om je door deze film te kunnen laten meeslepen. ‘Source Code’ heeft namelijk niet alleen een brein, maar ook een hart en een ziel. Wie zei dat emoties en wetenschap niet samen gingen?

Patricia Smagge

Waardering: 4

Bioscooprelease: 9 juni 2011