Species III (2004)
Regie: Brad Turner | 111 minuten | horror, science fiction, thriller | Acteurs: Robin Dunne, Robert Knepper, Amelia Cooke, John Paul Pitoc, Michael Warren, Christopher Neame, Patricia Bethune, Joel Stoffer, James Leo Ryan, Savanna Fields, Natasha Henstridge, Sunny Mabrey, Reed Frerichs, Marc D. Wilson, Matthew Yang King, Christopher R. Gilium, Billy Bacon, Jim Cody Williams, Mark Zecca, Sean Ching, Dan Wells, Frank Crim, Rick Deans
Hoewel aan het eind van ‘Species II’ de vrouwelijke mens-alien Eve dood leek te zijn, was het met een beetje verbeelding al bij voorbaat in te vullen: ze leefde nog. In elk geval lang genoeg om een nakomelinge te baren. Professor Abbott neemt haar in huis omdat hij de nodige wetenschappelijke experimenten met haar wil uitvoeren, en gezien de ontwikkelingen die zich in de beide voorgaande Species-delen voltrokken, lijkt het voor de hand te liggen dat het een en ander weer uit de hand zal lopen en wel bij voorkeur in een zodanige mate dat er de nodige veelbelovende rampspoed op de kijker kan worden losgelaten.
Maar dat blijkt in dit Species-deel uit 2004 anders uit te pakken, hoewel niet in positieve zin. Het karakter en het optreden van Sara raakt ondergesneeuwd in de perikelen die een rol spelen bij de uitvoering van de wetenschappelijke experimenten die professor Abbott en student Dean uitvoeren ten bate van ‘engineering of a disease-resistent perfect alien-species‘ en de overmaat aan de pseudo-wetenschappelijke alien-DNA terminologie dat daarbij naar voren komt. Daar tussendoor maakt Sara dan, overeenkomstig haar voorgangsters Sil en Eve dat deden, een snelle groei door en begint ze aan de verkenning van de buitenwereld. Maar de film blijft te lang in het bovenstaande hangen en veel boeiends levert het voor de kijker dan ook allemaal niet op. Ook lijken Sara’s belevenissen vooral een kleinschalige herhaling van die van Sil in ‘Species I’ waardoor het idee begint te overheersen dat de fantasie van de makers van dit deel op een nogal laag pitje heeft gestaan.
Wat daaraan bijdraagt is Sara’s niet uit de verf komende karakter. Wat is ten aanzien van haar personage precies de bedoeling? Moeten zowel zijzelf als haar bedoelingen gevreesd worden? Ze maakt weliswaar op al dan niet hardhandige wijze diverse slachtoffers, maar dit gebeurt vooral uit zelfverdediging. Verder blijkt ze, met de DNA-beperkingen die haar parten spelen zich niet voort te kunnen planten en duiden zowel haar overige handelingen als uitspraken niet op doelbewuste kwaadwillende plannen. Integendeel, ze lijkt alleen een bedreiging te kunnen worden wanneer de door Dean en professor Abbott uitgevoerde wetenschappelijke experimenten zullen slagen. Moet er dan wellicht medeleven met haar tot stand komen? Aan de hand van de perikelen die ze doormaakt en de manier waarop dit aan de kijker wordt voorgeschoteld lijkt dit inderdaad de bedoeling te zijn. Maar Sara, vormgegeven door actrice Sunny Mabrey, beweegt zich houterig, kil en afstandelijk en met meestentijds starende blik door de film, waardoor vooral de door prof Abbot’s gedane uitspraak ‘Sara has no feelings’ onderstreept wordt. Identificatie, laat staan medeleven met Mabrey’s personage zal dan ook, evenals de dreiging die er wellicht van haar personage uit had moeten gaan, niet of in een te geringe mate tot stand komen en de vraag die bij veel kijkers zal rijzen is dan ook hoe haar optreden nu precies opgevat moet worden.
Ook de optredens van diverse andere personages komen niet bijster overtuigend over, temeer daar onder andere hun wetenschappelijke talenten en capaciteiten maar al te kunstmatig in het leven worden gepropt om ze ondergeschikt te kunnen maken aan de verdere ontwikkelingen die zich in het verhaal voltrekken, maar daarbij vooral te vergezocht overkomen. Student Dean die een expert is met betrekking tot zowel kernreactoren als DNA? Zijn kamergenoot Hastings die niets afweet van DNA-gerelateerde zaken maar later onder bedreiging wel opeens tot DNA-splitsing in staat blijkt? Ook andere zaken roepen wel wat vraagtekens op. Eve die in het begin van het verhaal door een van haar eigen nakomelingen gewurgd wordt? Sara die binnen een paar seconden de inhoud van een boek kent alleen door dit boek aan te raken? Hoe wist professor Abbott af van Eve’s bestaan en hoe heeft hij zich binnen weten te dringen in het militair transport waarmee haar lichaam werd vervoerd? Hoe is hij aan de dossiers over Sil en Eve gekomen? Deze vraagtekens en diverse andere onduidelijkheden en onwaarschijnlijkheden in het verhaal maken duidelijk dat, zoals dat in de eerdere Species-delen het geval was, het hechten aan de geloofwaardigheid van de verschillende ontwikkelingen ook hier op een niet al te hoog pitje gezet moet worden.
Verder ligt het tempo van de film gedurende lange tijd vrij laag, en hoewel meerdere malen de zogenaamde ‘half-breeds’ opduiken die de ‘results of unfortunate coupling between human and alien DNA’ zijn en die met hun ‘flawed genes… made it vulnerable to common diseases’ erop uit zijn om met Sara’s medewerking hun soort voor uitsterven te behoeden, laten ook de confrontaties die er van hun kant tot stand komen wel wat te wensen over. Af en toe redelijk geslaagde speciale effecten, dat wel, maar het is pas met de intrede van de vrouwelijke half-breed Amelia dat het meest gedenkwaardige deel van deze film aanbreekt. Niet alleen is ze van duidelijk kwaadwillende aard, maar ze is ook de enige die haar voor de mensheid boosaardige bedoelingen daadwerkelijk tot op zekere hoogte tot uitvoering weet te brengen, waardoor er van haar kant tenminste dan toch nog een duidelijke dreiging tot stand komt. Door haar toedoen ontstaan vervolgens dan ook de meest tot de verbeelding sprekende confrontaties die in deze film een rol spelen, helaas in een te geringe mate uitgewerkt om ze lang in het geheugen van de kijker te laten hangen. Jammer genoeg maakt ze in dit verhaal pas laat haar opwachting en wordt er met haar personage te weinig gedaan om de tekortkomingen van deze film te kunnen compenseren. Jammer ook dat er niet voor is gekozen om het optreden van de overige her en der opduikende half-breeds meer tot hun recht te laten komen, want dat had zowel het horror- als het actiegehalte in deze film op noemenswaardige wijze op kunnen schroeven.
Tenslotte komt ook het eind van de film te onwaarschijnlijk en te geforceerd over en lijkt dit vooral ook in het leven geroepen om wederom een vervolgfilm mogelijk te maken. Maar het doet eens te meer beseffen dat, hoewel er bij ‘Species 1′ en ‘Species 2′ ook de nodige kanttekeningen zijn te maken, dit derde deel in zijn totaliteit nog wel wat meer te wensen overlaat. Ook het in dit Species-deel inmiddels zo herkenbare en traditiegetrouw ingelast vrouwelijk naakt kan dit niet verbloemen. Al met al zal deze film voor de verstokte Species-liefhebber nog wel het een en ander te bieden hebben, maar de overige kijkers hoeven er niet al te veel van verwachten.
Frans Buitendijk