Splendor in the Grass (1961)
Regie: Elia Kazan | 124 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Natalie Wood, Warren Beatty, Pat Hingle, Audrey Christie, Barbara Loden, Zohra Lampert, Fred Stewart, Joanna Roos, John McGovern, Jan Norris, Martine Bartlett, Gary Lockwood, Sandy Dennis, Crystal Field, Marla Adams, Lynn Loring, Phyllis Diller, Sean Garrison, Jim Antonio, Lou Antonio, Godfrey Cambridge, Carlos Cortés, Robert Downing, Ivor Francis, Hoke Howell, William Inge, Phoebe Mackay, Charles Matthews, Charles Robinson, Eugene Roche, Mark Slade
Natalie Wood, die al op haar vierde haar debuut op het witte doek maakte, was een van de populairste actrices van het Hollywood van de jaren vijftig en zestig. In 1955 werd haar naam definitief gevestigd toen ze naast James Dean schitterde in ‘Rebel without a Cause’. Woods leven verliep al even tragisch als dat van Dean. Ze overleed in 1981 op 43-jarige leeftijd na een zeiltochtje met haar man Robert Wagner, acteur Christopher Walken en een kapitein. Bij de opnames van haar laatste film ‘Brainstorm’ (1983) was al gebleken dat Natalie niet kon zwemmen. Terwijl de bevriende acteurs nog wat zaten te praten, is ze waarschijnlijk uitgegleden in de regen bij het verplaatsen van een sloep – die tegen het verankerde zeiljacht aan stootte – te water geraakt met haar regenjas aan en verdronken. Na drie kwartier maakten de mannen zich ongerust, hopende dat Wood aan wal was gegaan om haar familie te bellen, en schakelden de Coast Guard in. Na het tragische incident ging het gerucht dat Wood zelfmoord zou hebben gepleegd uit frustratie over haar (vermeende) onbeantwoorde passie voor Walken. Roddels die zeer pijnlijk waren voor alle betrokken partijen.
Haar beste rol speelde Natalie Wood in ‘Splendor in the Grass’ uit 1961, waarin ze de seksueel gefrustreerde tiener Deanie Loomis in het landelijke Kansas van eind jaren twintig portretteert. Deanie is tot over haar oren verliefd op Bud Stamper (de debuterende Warren Beatty) en dat gevoel is geheel wederzijds. Het jonge stel wordt echter op alle mogelijke manieren tegengewerkt. Zo drukt Deanies moeder (Audrey Christie) haar dochter op het hart dat ze zich zo afstandelijk mogelijk moet opstellen naar Bud. Ze moet een ‘net’ meisje zijn en die hangen niet tot laat op de avond rond met jongens. Haar vader (Fred Stewart) heeft het vooral erg druk met zijn buurtwinkel en staat eigenlijk nauwelijks stil bij het liefdesleven van zijn dochter. Bij Bud thuis is het al niet veel beter. Zijn vader Ace (Pat Hingle) is sinds hij een oliebron vond een onuitstaanbare hypocriet geworden die de hele toekomst van zijn zoon al heeft uitgestippeld. Bud gaat studeren en daarmee uit. Hij heeft helemaal geen tijd om zich met meisjes bezig te houden. Bud zelf wil helemaal niet gaan studeren en het liefste gaan werken op de boerderij en een gezinnetje stichten met Deanie. Door alle druk die hen van buitenaf wordt opgelegd wordt het de twee tortelduifjes echter wel moeilijk gemaakt om voor hun liefde te vechten. Dan stort de economie ineens in elkaar…
Het scenario van ‘Splendor in the Grass’ werd geschreven door William Inge. Het was het eerste verhaal dat hij speciaal voor Hollywood schreef. Het leverde hem direct de Oscar op voor beste originele script. En dat was geheel terecht, want hoewel het verhaal niet zonder melodramatische uitstapjes is en hoewel de situatie van tieners vele jaren later lang niet meer te vergelijken is, grijpt het je vanaf de eerste minuut bij de keel en laat het je niet meer los. Dat komt met name door de complexe, uitstekend uitgewerkte personages. Bud en Deanie zijn mensen van vlees en bloed. Regisseur Elia Kazan, die eerder al met Natalie Wood werkte in ‘Rebel without a Cause’, weet bovendien precies hoe hij het beste uit zijn acteurs naar boven kan halen. De film is echter geen meesterwerk. Daarvoor wordt het verhaal net iets teveel uitgerekt. Ook het einde valt wat uit de toon. Desondanks past deze film uitstekend in het lijstje coming-of-agefilms (waartoe ook ‘Rebel without a Cause’, ‘East of Eden’ (beiden 1955) en ‘Peyton Place’ (1957) behoren) die in de jaren vijftig de harten van het bioscoopgaande publiek stalen.
Hoewel Warren Beatty nog niet eerder in een film had gespeeld, lag het bij voorbaat vast dat hij de rol van Bud op zich zou nemen. De jongere broer van actrice Shirley MacLaine had zo’n indruk gemaakt William Inge, dat hij de rol van Bud schreef met de acteur in gedachten. Vooral de moeizame relatie die Bud heeft met zijn vader biedt Beatty mogelijkheden om zich te profileren als acteur. De economische crisis, die later zou uitmonden in de Grote Depressie, speelt op de achtergrond een cruciale rol in het leven van Bud en zijn vader Ace. Natalie Wood speelt een van de beste rollen uit haar carrière, een rol die haar tevens een Oscarnominatie opleverde. Met name in de scènes waarin Deannie een zenuwinzinking krijgt en waarin ze tekeer gaat tegen haar moeder zijn indrukwekkend. Zij bevestigt daarmee precies wat dichter William Wordsworth in zijn gedicht ‘Ode on Intimations of Immortality’ al voorspelde: ‘Though nothing can bring back the hour of splendor in the grass, glory in the flower, we will grieve not, rather find strength in what remains behind….’
‘Splendor in the Grass’ is een prachtige film waarin uitstekend wordt geacteerd. Voor een absoluut meesterwerk komt de film net iets tekort. Desondanks is het verplichte kost voor iedereen die houdt van de coming-of-agefilms die vanaf halverwege de jaren vijftig werden gemaakt. Wie kon genieten van ‘Rebel without a Cause’ en ‘East of Eden’ kan met deze film van Elia Kazan zijn hart ophalen. ‘Splendor in the Grass’ maakt vrijwel al zijn beloftes waar.
Patricia Smagge