Star Trek (2009)

Regie: J.J. Abrams | 126 minuten | actie, avontuur, science fiction | Acteurs: Chris Pine, Jennifer Morrison, Zoe Saldana, Zachary Quinto, Simon Pegg, Eric Bana, Winona Ryder, Karl Urban, Rachel Nichols, John Cho, Diora Baird, Leonard Nimoy, Anton Yelchin, Clifton Collins Jr., Tyler Perry, Majel Barrett, Bruce Greenwood, Christopher Doohan, Ben Cross, Brad William Henke, Deep Roy, Jimmy Bennett, Scottie Thompson, Chris Hemsworth, Lucia Rijker, T.J. Storm, Faran Tahir, Paul McGillion, Darlena Tejeiro, Jacob Kogan, Jessica Lauren Richmond, Greg Ellis, William Morgan Sheppard, Lorenzo James Henrie, Margot Farley, Spencer Daniels, Tania Gunadi, Tansy Alexander, Kelvin Yu, Marlene Forte, Elizabeth Ingalls, Sufe Bradshaw, Colby Paul, Makiko Konishi, Pavel Lychnikoff, David Jean Thomas, Randy Pausch

Wie na ‘Mission Impossible III’ nog twijfelde aan de talenten van J.J. Abrams en zijn vermogen om opwindende actiefilms te maken (waarbij ook nog oog voor personages is), zal na het zien van ‘Star Trek’ een echte gelovige zijn. Na eerst veel succes te hebben geboekt op het kleine scherm, met series als “Felicity” en “Alias”, slaagde hij erin de ‘Mission Impossible’-filmreeks een aantrekkelijke nieuwe impuls te geven, met sterke personages en acteurs en praktisch non-stop actie. Nu is het tijd voor ‘Star Trek’ om een Abrams make-over te krijgen, waarbij hij enerzijds zeer trouw blijft aan traditionele elementen – veteraan Leonard Nimoy maakt zelfs onderdeel uit van de cast – en anderzijds het geheel overgiet met zijn eigen kinetische sausje. Met deze oorsprongsfilm, waarin de kijker kennismaakt met een jonge James T. Kirk en Spock voordat ze deel uitmaken van de bemanning van het ruimteschip S.S. Enterprise, lijkt Abrams echt een film te hebben gemaakt die iedereen kan bekoren. Fans van de serie zullen vol belangstelling waarnemen hoe hun geliefde personages met elkaar kennismaken en langzaam een band opbouwen, en glimlachen wanneer legendarische uitspraken langskomen als “Live long and prosper” (gecombineerd met de karakteristieke Vulcan-groet), en Star Trek-leken, die eerder nooit iets moesten hebben van die saaie mannen in de ruimte met die cheesy outfits, maffe puntoortjes, en nerdy gesprekken, zullen simpelweg kunnen genieten van een enorme kick-ass sf-actiefilm, en daarnaast tot hun verbazing merken dat Kirk en Spock toch eigenlijk hele coole gasten zijn. Het zou goed kunnen dat deze film verantwoordelijk zal zijn voor hele legioenen aan nieuwe “Trekkies”, oftewel Star Trek-fans. Er kan in ieder geval geen twijfel over bestaan dat ‘Star Trek’ dé zomerblockbuster van 2009 wordt.

Het kan niet missen of Abrams gaat een grote toekomst als filmregisseur tegemoet. Eerst ‘Mission Impossible III’, en nu ‘Star Trek’. Bij de eerstgenoemde film uitten sommige critici nog de kritiek dat de film in feite een samenraapsel of recycling van “Alias”-afleveringen was en dat er dus zodoende weinig creativiteit van de kant van Abrams vereist was geweest. Maar zijn ‘Star Trek’ zou nu echt aan moeten kunnen tonen dat hij wel degelijk een eigen flair en visie heeft. Er is gewoonweg heel weinig aan te merken op ‘Star Trek’. Het enige kritiekpuntje zou kunnen zijn dat de plotpunten wat snel op elkaar volgen en er veel van toeval aan elkaar hangt – wat een natuurlijke, realistisch aanvoelende ontwikkeling van personages iets in de weg kan staan – maar de kans is groot dat de meeste kijkers te druk bezig zijn met het opgaan in alle opwindende gebeurtenissen, de gedetailleerde en indrukwekkende sets, de leuke wisselwerkingen tussen personages, en de interessante karaktermomenten die de film rijk is, om hier lang bij stil te staan.

‘Star Trek’ is een ware achtbaanrit. Een spectaculair actie-extravaganza dat letterlijk adembenemend is. Pas wanneer de film voorbij is, kan er weer ontspannen in de stoel worden gezakt en adem worden gehaald.  Net als in ‘Mission Impossible III’ begint Abrams met een pakkend begin dat de kijker meteen bij zijn lurven grijpt. De kijker is getuige van een grootse confrontatie in de ruimte, met een dreigend, imponerend ruimteschip vol stekels dat het schip van de helden aanvalt. De kapitein van het heldenschip blijkt de vader van het latere Star Trek-icoon James T. Kirk te zijn, dat nu nog even in de buik van zijn moeder zit en tijdens een groot en tragisch actiemoment geboren wordt. Alles is in de opening ineengerold. Drama, emotie, spanning, actie, en een voorbode van wat er komen gaat. Abrams houdt het voor de leken ook vrij conventioneel. Na deze indrukwekkende openingssequentie, ziet de kijker hoe het, een slordige tien jaar later, met James Kirk gaat, die we ontmoeten tijdens een wild ritje in een cabrio van zijn vader. Deze belt hem om te zeggen dat hij voorzichtig moet doen, waarna Kirk extra gas geeft, het dak opendoet, de radio op 10 zet en “Sabotage” van de Beastie Boys door de speakers laat knallen. Het is duidelijk: Kirk is een rebel, een wildebras die van niemand orders opvolgt. Toch wordt hij bedrieglijk makkelijk overgehaald door een oude maat van zijn vader om de Starfleet Academie een kans te geven. Deze komt hem namelijk tegen terwijl hij in een bargevecht verwikkeld raakt, waardoor hem kennelijk bepaalde karaktereigenschappen – zoals doorzettingsvermogen – opvallen die hem geschikt zouden kunnen maken voor de academie. Kirk moet er eerst niets van weten, maar kijkt dan even naar de ruimteschip-sleutelhanger van zijn vader en is overtuigd. De volgende dag stapt hij in de shuttle naar de academie en kan zijn avontuur van start gaan. Misschien was het prettiger geweest als er wat meer ontwikkeling in deze uiteindelijke beslissing van Kirk had gezeten. Dat hij in eerste instantie “nee” zegt, maar er steeds meer naartoe wordt getrokken. Het hoeft niet drie films van drie uur te duren, zoals in het geval van Aragorns weg naar de troon in ‘The Lord of the Rings’, maar enige contemplatie was welkom geweest. Daarnaast had het voor een welkom rustpunt kunnen zorgen. Het is nu allemaal wat te snel en te toevallig, net zoals het feit dat het eerste gevecht waar hij mee te maken krijgt meteen de confrontatie met zijn (vaders) nemesis blijkt te zijn, maar het geeft weinig. De film heeft namelijk zoveel vaart en de acteurs zijn zo perfect gecast, dat je als kijker eigenlijk alleen maar kunt genieten.

Het is zeker niet alleen de openingsscène die opwinding en spektakel biedt. Integendeel. De film staat er bol van. Één van de interessantste, en meest nagelbijtende momenten moet wel het gevecht op en vrije val naar een boorplatform van Nero zijn, waarmee hij tot in de kern van de planeet Vulcan wil doordringen om deze te kunnen vernietigen en er een zwart gat voor in de plaats achter te laten. In deze scène springt Kirk samen met piloot Sulu (John Cho) en een derde astronaut in vrije val langs een gigantische boor om op een platform aan te belanden om daar het ding onschadelijk te maken. Maar timing is uiterst belangrijk. Niet alleen hebben ze nog maar weinig tijd om het ding te vernietigen omdat Vulcan op het punt staat te ontploffen, ze moeten er ook voor zorgen dat ze niet doorschieten op het platform en onder het ding getrokken worden en zo door de brandende vlam eronder worden verschroeid. Daarbij komen op het platform zelf natuurlijk al snel handlangers van Nero tevoorschijn om onze vrienden een halt toe te roepen. “Scottie” (Simon Pegg), de uitvinder van het op en neer “beamen” van in beweging zijnde lichamen, moet hier laten zien hoe goed hij onder druk kan presteren. Het is zenuwslopende, heerlijke “puntje-van-de-stoel-cinema”. En dan zijn het laatste ruimtegevecht, de confrontatie tussen Kirk en schurk Nero, en Kirks ontmoeting met een afzichtelijk beest op een ijsplaneet nog niet eens besproken. Het moge duidelijk zijn: ‘Star Trek’ is een film waarbij je je nooit hoeft te vervelen en voortdurend van de ene verbazing in de andere valt.

Toch bestaat ‘Star Trek’ niet alleen uit actie. De relaties tussen de personages zijn ook erg boeiend en krijgen van Abrams voldoende aandacht; een punt waar de regisseur in ‘Mission: Impossible III’ ook prima oog voor had. Dramatisch interessant is vooral het personage van Spock, die een Vulcan vader heeft – een ras dat puur handelt volgens logica en geen emoties kent (of toelaat) – en een menselijke moeder. Hij probeert voornamelijk te leven volgens de regels van de logica – hoewel hij de academie op Vulcan ook de rug toekeert omdat de raad zijn menselijke moeder als handicap ziet voor hem – maar dit wordt erg moeilijk in de film wanneer hij mensen dichtbij hem verliest. Daarnaast vormen zijn stijfheid en focus op kansberekening en logica gewoon een erg leuk contrast met de intuïtieve persoonlijkheid van Kirk, die meer vanuit zijn emoties handelt. Het zorgt voor een enkel erg amusante momenten, waarbij Kirk Spock in de maling neemt of op de kast probeert te krijgen. Door middel van een handig tijdreis-scenario – dat natuurlijk weer bol staat van tijdreisparadoxen – kan Abrams de oorspronkelijke Spock (Leonard Nimoy) een rol laten spelen en vrij letterlijk het stokje over laten geven aan zijn jongere incarnatie (Zachary Quinto). Ook kan hij op deze manier mooi refereren aan wat er nog zal komen, en daarmee tegelijkertijd zijn hand uitreiken naar de fans en een brug slaan naar de serie. Abrams heeft een elegante, ultieme samensmelting bereikt tussen oud en nieuw. Zijn ‘Star Trek’ is een fantastische nieuwe impuls voor de serie en een feest voor elke filmliefhebber.

Bart Rietvink

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 7 mei 2009