Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back (1980)

Regie: Irvin Kershner | 124 minuten | actie, avontuur, fantasie, science fiction | Acteurs: Mark Hamill, Harrison Ford, Carrie Fisher, Billy Dee Williams, David Prowse, Anthony Daniels, Peter Mayhew, Kenny Baker, Frank Oz, Alec Guinness, Jeremy Bulloch, John Hollis, Jack Purvis, Des Webb, Clive Revill

Wie dacht dat de revolutionaire eerste Star Wars-film ‘A New Hope’ niet overtroffen kon worden, werd in 1980 positief verrast door ‘The Empire Strikes Back’. Een van die zeldzame sequels die zijn voorganger in vrijwel alles de loef afsteekt. Natuurlijk heeft de film het voordeel het middelste deel van een trilogie te zijn. Personages hoeven niet allemaal geïntroduceerd te worden, maar kunnen gelijk op scherp gezet worden. En het drama hoeft alleen maar opgebouwd – de ontknoping volgt immers een deel later. De manier waarop echter, is weinig minder dan magnifiek te noemen. De Star Wars-wereld is grote dank verschuldigd aan regisseur Irvin Kershner (maar zeker ook aan producent Gary Kurtz), die een zeldzaam sterke productie hebben afgeleverd die na een paar decennia nog kaarsrecht overeind staat.

Wat vooral verbluffend goed werkt in deze film (en waar de prequels – allen geregisseerd door bedenker en schrijver George Lucas zelf – hopeloos in tekort schieten) is de chemie tussen de karakters. De kittige relatie tussen Han Solo (een aanzienlijk in zijn rol gegroeide Harrison Ford) en prinses Leia (Carrie Fisher) wordt vanaf het begin perfect uitgespeeld. De gevatte woordenwisselingen zijn niet van de lucht en menig dodelijke blik passeert de revue. Echte liefde dus, voor de kenner. Een verhouding die mooi op scherp wordt gezet door de befaamde kus die Luke Skywalker (Mark Hamill) vrij vroeg in de film van Leia krijgt ter provocatie. Los van de dreiging van het Keizerrijk staat er iets heel wezenlijks op het spel: geloofwaardige liefde.

Door daar de focus op te leggen, behoudt de film zijn menselijkheid. Het maakt niet uit hoeveel waanzinnig ontworpen ruimteschepen je om de oren vliegen of hoeveel bizarre wezens in beeld gebracht worden. Zolang de kern maar klopt. Dat daarnaast nog genoeg valt te genieten maakt de film alleen maar af. Luke’s Jedi-training bijvoorbeeld, die vol mystieke wijsheden zit. Yoda, de grootste Jedi-meester ooit, die een klein groen menneke blijkt te zijn dat zich in eerste instantie voordoet als een volslagen gek. Een achtervolging door een asteroïdenzwerm. Een stad in de wolken. De verrassende ontknoping in de confrontatie tussen Luke Skywalker en Darth Vader. ‘The Empire Strikes Back’ zit vol met klassieke beelden en uitspraken.

Van de films uit de Originele Trilogie is ‘The Empire Strikes Back’ er het meest genadig vanaf gekomen wat betreft de aanpassingen die George Lucas in de loop der tijd heeft gemeend te moeten doorvoeren. De meest ingrijpende veranderingen zijn in de Special Edition uit 1997 geïntroduceerd. Enkele daarvan, zoals het uitzicht door de ramen in Cloud City zijn behoorlijk fraai. Andere, zoals de uitgebreide scène in de Wampa-grot maken nog steeds geen beste indruk. De dvd-versie uit 2004 bracht naast een aantal correcties nog de prettige consistentie van Ian McDiarmid als de Keizer. Ten opzichte van die uitvoering kent de Blu-ray-versie van de film uit 2011 slechts een paar minieme aanpassingen, die niemand behalve de meest verstokte fans zullen opvallen.

Wat op Blu-ray wel extra opvalt is het mooie kleurenpalet. Zeker de scènes in de Millennium Falcon en Cloud City (met name het gevecht tussen Luke Skywalker en Darth Vader) zien er ontzettend warm uit. En de fenomenale filmscore van John Williams (met uiteraard de ‘Imperial March’) klinkt weergaloos. Natuurlijk is het niet helemaal eerlijk dat de film gebruik kan maken van wat er in ‘A New Hope’ al is opgebouwd en wat er in ‘Return of the Jedi’ nog staat te gebeuren. Hij valt moeilijk als losse film te bekijken, laat staan te beoordelen. Maar als middendeel van een trilogie bezien en in relatie tot de andere films beschouwd, is ‘The Empire Strikes Back’ domweg de beste Star Wars-film ooit gemaakt. Omdat alles wat moet kloppen, klopt. En meer.

Wouter de Boer

Waardering: 5

Bioscooprelease: 18 december 1980
Blu-ray-release: 14 september 2011