Stephen Hawking’s Grand Design (2012)

Regie: Dan Clifton | 135 minuten | documentaire

Heeft god het universum gecreëerd? Wat is de zin van het leven? Waarom bestaat de kosmos? Allemaal mysterieuze vragen waar iedereen het antwoord op zou willen. In samenwerking met Discovery Channel belooft Stephen Hawking in zijn nieuwe documentairereeks langverwachte verklaringen voor deze kwesties. De achterflap van de dvd claimt Hawkings wetenschappelijke nalatenschap te bevatten, waarmee de lat hoog is gelegd en nieuwsgierigheid meteen wordt gewekt.

Aantrekkelijk is het geheel zeker, want zoals we van Discovery gewend zijn is de CGI tot in de puntjes geperfectioneerd. Hawkings lichamelijke gebreken zijn goed opgelost door de voice-over door iemand anders te laten doen. Om toch een persoonlijke sfeer te bewerkstelligen gaat Hawkings gecomputeriseerde stem vloeiend over in de vertelstem, wat de indruk wekt dat het zijn eigen stem is. De afwisseling tussen beelden van Hawking zelf en de mooie beelden van het universum zorgt ervoor dat je je continu bewust blijft van de aanwezigheid van de wetenschapper, zonder dat zijn aanblik saai wordt.

Helaas zijn mooie plaatjes en technisch goed in elkaar gezet filmmateriaal niet voldoende om een kwaliteitsdocumentaire te produceren. De uitzonderlijk boeiende vragen worden nooit volledig beantwoord, waardoor de toeschouwer teleurgesteld achterblijft.  Discovery gaat uit van de absoluut onwetende leek, de simpelste feiten worden uitgebreid toegelicht. Doordat voor algemeen bekende theorieën veel tijd wordt genomen blijft er weinig ruimte over om diep in te gaan op de wetenschappelijke verklaringen. De serie lijkt meer een combinatie van een geschiedenisles en filosofische speculatie dan de beoogde baanbrekende wetenschappelijke nalatenschap. Er wordt enkel zeer oppervlakkig ingegaan op de wetenschap achter de ideeën en het tempo van de voice-over is immens traag. Op deze manier lijkt Discovery een zo begrijpelijk mogelijke documentaire te willen uitbrengen voor een zo breed mogelijk publiek, waardoor het oprecht in wetenschap geïnteresseerde publiek bekocht achterblijft.

Stephen Hawking is een zeer intelligent en inspirerend wetenschapper en heeft ontelbare interessante theorieën de wereld in geholpen, maar deze komen nauwelijks aan bod. Hoewel hij alsnog sympathiek overkomt, doet ‘Grand Design’ totaal geen recht aan de fysicus die Hawking daadwerkelijk is. Op de geponeerde vragen worden enkel cliché antwoorden gegeven die het wachten niet waard zijn. Mensen die écht geïnteresseerd zijn in natuurkundige theorie doen er goed aan de dvd opzij te leggen en in plaats daarvan Hawkings literatuur te lezen.

Alexandra Hoff

‘Stephen Hawking’s Grand Design’ verschijnt donderdag 20 september 2012 op DVD.