Supernova (2014)
Regie: Tamar van den Dop | 90 minuten | drama | Acteurs: Gaite Jansen, Tamar van den Dop, Bob Schwarze, Elise van ’t Laar, Helga Boettiger, David Schutter
Actrice en scenarioschrijver Tamar van den Dop timmert ook als regisseur hard aan de weg. De korte films ‘Lot’ en ‘Schat’ gaven al een voorproefje van haar talent. Met ‘Blind’, haar speelfilmdebuut, bevestigde ze haar bekwaamheid voor het maken van fraai gestileerde films. Van den Dop laat zien dat ze op een eigenzinnige en originele manier te werk kan gaan. Ook ‘Supernova’ is een dergelijk verfrissende en welgevormde film.
En dat is knap, omdat de film het absolute niets centraal heeft staan. Tiener Meis (een uitstekende Gaite Jansen) woont met haar disfunctionele ouders en oma in het broeierige niemandsland van de Nederlandse uiterwaarden. Daar langs de rivier is het de leegte die het uitzicht siert. Het enige rumoer komt van de kromming in de weg die langs hun huis voert. De angst dat er een auto de bocht uitvliegt en hun voorgevel ramt beheerst het leven van de armlastige familie. Verder is het leven er doods. Alleen de vliegen lijken bestaansrecht te hebben. De familie is als een geërodeerde rotsformatie in de kale woestenij. De zon en de wind zijn onverbiddelijk. Intussen droomt de sensuele Meis van een grootser, meeslepender maar naar het zich laat aanzien schier onbereikbaar bestaan. De honger naar seks, zingeving en haat jegens het niets piloteren haar onherroepelijk richting een lichamelijke supernova.
Aan de ene kant is ‘Supernova’ een puur Nederlandse film. Het platte en desolate waterland, de fiets als vervoermiddel en het Hollandse eten geeft de film een sterk vaderlands karakter. Aan de andere kant heeft de film een meer mondiale stempel. De veelvuldige westernsyntagma’s geven ‘Supernova’ bijvoorbeeld een meer alomvattende signatuur. De leegte van Nederland is een vacuüm dat jongeren over de gehele wereld kunnen ervaren. De natuurwetten, zoals de drie wetten van Newton, die Meis herhaaldelijk propageert, gelden eveneens overal. ‘Supernova’ vertelt een grenzeloos en universeel coming of age verhaal.
De lome, maar daardoor bijpassende camerashots maken de sfeer van het absolute niets af. De frequente crane- en dollyshots nemen de kijker actief de hallucinerende lacune van wezenloosheid in. De weidse vlakten worden afgewisseld met close-ups die de film toch persoonlijk maken. Bovendien zorgt het voor een soort van spanning die de film goed doet. Als in het ongevulde middelpunt van een orkaan is er zodoende constant dreiging aanwezig. Hoewel er weinig lijkt te gebeuren, blijft ‘Supernova’ daardoor lang onderhoudend.
Doordat ‘Supernova’ een vrije adaptatie is van het boek ‘Mijn vader zegt dat wij levens redden’ (van Do van Ranst), zijn de vele mentale overpeinzingen gebleven. Deze kleine filosofieën krijgen gestalte in de vorm van een tamelijk beschouwende voice-over. Daardoor wordt de film, waarschijnlijk onbedoeld, nog levenlozer. De grens van verveling komt dan voor de toeschouwer ook een stuk dichterbij. Daarnaast is de film misschien iets te metaforisch. Maar uiteindelijk mag het de pret niet drukken. Tamar van den Dop herbevestigt met ‘Supernova’ dat ze een aanwinst is voor de Nederlandse film.
Wouter Los
Waardering: 4
Bioscooprelease: 17 april 2014
DVD-release: 14 augustus 2014