Sweet Bird of Youth (1962)
Regie: Richard Brooks | 120 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Paul Newman, Geraldine Page, Shirley Knight, Ed Begley, Rip Torn, Madeleine Sherwood, Mildred Dunnock, Philip Abbott, Corey Allen, Barry Cahill, Dub Taylor, James Douglas, Barry Atwater, Charles Arnt, Dorothy Konrad
Chance Wayne (Paul Newman) komt terug in zijn geboorteplaats. Chance is een nog jonge vent, die maar een droom heeft: een grote ster worden en daarna zijn grote liefde Heavenly uit hun verstikkende geboorteplaats meenemen, de grote wijde wereld in. Maar Chance wordt ongeduldig, en de film begint met zijn terugkeer in zijn geboorteplaats, samen met de alcoholische actrice Alexandra del Lago, oftewel prinses Kosmopolis (Geraldine Page). Chance heeft het namelijk nog niet helemaal gemaakt, is ondertussen een soort ‘persoonlijke assistent’ van de ‘prinses’, die zelf ook op de vlucht is voor negatieve recensies na een geflopte comeback. Chance meent Alexandra goed te kunnen gebruiken als kruiwagen naar het sterrendom, en is haar daarom van dienst als chauffeur en minnaar.
Aangekomen op de plaats van bestemming sluit hij de actrice op in een hotelkamer en gaat zelf op zoek naar Heavenly (Sherley Knight). Maar dat blijkt nog niet zo eenvoudig. Heavenly is de dochter van de grote baas van het dorp, Tom ‘Boss’ Finley (Ed Begley): een grote bullebak die Chance jaren geleden uit het dorp heeft gewerkt en die zijn machtspositie met alle middelen vasthoudt. Zoonlief (Rip Torn) helpt hem daarbij, zij het op vaak nogal onbeholpen wijze.
Tegen deze achtergrond ontvouwt zich een ingewikkeld spel waarbij Chance op meerdere paarden probeert te wedden, maar langzaam maar zeker elke controle dreigt te verliezen. Op vernuftige wijze worden de kijker steeds meer details meegedeeld over de onderlinge verhoudingen tussen de personen. Zo kom je er achter dat Chance lang niet zo succesvol is als in het begin van de film nog lijkt, en dat de alcoholische en drugsverslaafde Alexandra misschien wel nog meer een spel speelt met Chance dan andersom. Dat de levenswijze van moraalridder ‘Boss’ Finley ook nog wel wat geheimen kent, is niet eens verrassend.
Om van ‘Sweet Bird of Youth’ te kunnen genieten is wel enig gevoel voor melodrama en pathos nodig. De film uit 1962 zit er namelijk vol mee. Maar wie daar doorheen kijkt, ziet dat er nog genoeg overblijft om met veel plezier naar te kijken. ‘Sweet Bird of Youth’ is een filmbewerking van een bekend Broadwaystuk, en dat is te merken: veel dialoog waaruit de ingewikkelde onderlinge relaties van de hoofdpersonen blijkt. Voor die dialogen wordt ruim de tijd genomen. Zoveel tijd zou in hedendaagse films ondenkbaar zijn. Het haalt de vaart soms flink uit de film, maar de scènes op zich zijn nog altijd goed te genieten, vooral omdat de dialogen intelligent zijn opgebouwd en vaak opvallend scherp van toon zijn.
Niet alleen de toon is scherp, ook de thematiek is niet flauw: drank, drugs, ambitie, egoïsme en zelfs abortus zijn thema’s die aan bod komen. En dan te bedenken dat de film nog enige aanpassingen heeft ondergaan in vergelijking met de toneelversie. Zo is Heavenly, blijkt uit het verhaal, in het verleden zwanger geweest van Chance. In de versie van de film heeft zij een gedwongen abortus ondergaan, maar in de toneelversie is zij ook nog onvruchtbaar geraakt door de hele affaire. Ook het einde is anders. Kent de film een typisch Hollywood-einde (Chances gezicht wordt flink bewerkt door Tom Finley jr. maar uiteindelijk vinden Chance en Heavenly elkaar), in het toneelstuk loopt het heel wat minder goed af met Chance en zijn mannelijkheid…
‘Sweet Bird of Youth’ bevat grote namen: Paul Newman en Geraldine Page, toch de twee hoofdpersonen, waren begin jaren zestig gevestigde namen. Vooral de rol van Page, als ster op haar retour, was gedurfd. Ze vervult haar rol met verve, en de uitgebreide scènes tussen Newman en Page zijn de moeite van het kijken zeker waard. De echte chemie tussen de acteurs vond trouwens plaats tussen Page en de toen nog jonge acteur Rip Torn. Niet lang na de film trouwden zij met elkaar.
Geraldine Page en Sherley Knight zijn voor hun rol in ‘Sweet Bird of Youth’ genomineerd voor een Oscar. Ed Begley won er ook een, voor zijn rol als ‘Boss’ Finley. Paul Newman werd opvallend genoeg niet genomineerd. De heerlijkste rol is toch die van Geraldine Page, als de narcistische Alexandra del Lago. Met ongetwijfeld veel gevoel voor zelfspot toont Page de verdorvenheid van Hollywood: een wereld die de sterren net zo snel weer laat vallen als ze opkomen.
Hoewel Tennessee Williams vooral een Broadwayschrijver was, en dat ook wel te merken is aan deze verfilming, is de film ‘Sweet Bird of Youth’ een knap en intelligent gemaakte film: soms erg melodramatisch en karikaturaal, maar met heel wat meer inhoud dan veel hedendaagse Hollywoodfilms.
Daniël Brandsema