Tahaan (2008)

Regie: Santosh Sivan | 95 minuten | drama | Acteurs: Victor Banerjee, Purav Bhandare, Rahul Bose, Ankush Dubey, Rasika Dugal, Rahul Khanna, Anupam Kher, Sana Shaikh, Dheirya Sonecha    

Santosh Sivan heeft zijn sporen in de filmwereld inmiddels ruimschoots verdiend. Al sinds 1989 timmert de Indiër als cinematograaf aan de weg, hoofdzakelijk in Bollywood. Een van zijn bekendste films is ‘Bride and Prejudice’ (2004). Met ‘Halo’ (1997), zijn regiedebuut over de bijzondere band tussen een jong, moederloos meisje en haar puppy, gaf hij direct zijn visitekaartje af. ‘Malli’ (1998) is vooralsnog zijn meest succesvolle prent. In die film gaat een jong meisje op zoek naar een manier om haar doofstomme vriendje weer aan het praten te krijgen. Het leverde Sivan een nominatie op in de verkiezing van beste buitenlandse film tijdens de uitreiking van de Independent Spirit Awards van 2001. In zijn nieuwste film, ‘Tahaan’ (2008) komen elementen uit zijn eerdere werk samen. De eerste vertoningen, onder meer op het Pusan International Film Festival, waren alvast een groot succes. ‘Tahaan’ is een hartverwarmend verhaal over een jong ventje uit Kashmir en zijn zoektocht naar zijn grootste vriend; het jonge ezeltje dat hij van zijn vader heeft gekregen.

Maar ‘Tahaan’ is nog veel meer. Een verhaal over onvoorwaardelijke vriendschap, maar bovenal een verhaal over het hedendaagse Kashmir en het terrorisme dat floreert in het grensgebied. Tahaan (Purav Bhandare) en zijn ezeltje Birbal zijn onafscheidelijk. Wellicht komt dat omdat het dier het enige aandenken voor de jongen is aan zijn vader, die al een hele lange tijd onvindbaar is. Wanneer zijn grootvader (Victor Banerjee) komt te overlijden, lukt het Tahaans doofstomme moeder (Sarika) en zijn tienerzus (Sana Shiekh) niet meer om de eindjes aan elkaar te knopen. Tahaan denkt erover om te gaan werken, met Birbal als zijn trouwe compagnon. Maar voor hij zijn idee goed en wel kenbaar heeft gemaakt, heeft zijn moeder het ‘overbodige’ huisraad verkocht aan de louche plaatselijke leenheer (Rahul Khanna). Ook Birbal moest weg, tot groot verdriet van Tahaan. Hij besluit op zoek te gaan naar het dier – zijn beste vriend – en treft diens nieuwe eigenaar, de koopman meneer Daar (Anupam Kher), die op weg is naar huis. Hij besluit hem te volgen naar zijn dorp, in de hoop zijn ezel weer terug te kunnen halen. Maar onderweg ligt er een hoop gevaar op de loer. Wat bijvoorbeeld te denken van Idrees (Ankush Dubey), die jongens ronselt om wapens te smokkelen…?

Het is aan ‘Tahaan’ duidelijk te zien dat regisseur Sivan van huis uit een director of photography is, want de film ziet er werkelijk schitterend uit. Wie Kashmir alleen van de beelden uit het journaal kent, zal versteld staan van de schoonheid die het gebied herbergt. Zoals in zijn eerdere films weet de regisseur ook in ‘Tahaan’ weer talloze relevante issues te verpakken in een op het oog simpel verhaaltje – al moet je wel alert zijn om ze allemaal op te pikken. Een scène waar je niet om de dubbele laag heen kunt is die waarin een groep kinderen uit Kashmir op straat bij wijze van spel de militaire conflicten naspeelt. Meer dan in welke andere scène dan ook demonstreert Sivan hiermee dat hij de thema’s waarmee hij in zijn verhaal te maken heeft begrijpt en onder de knie heeft. De ontspannen manier waarop hij zijn verhaal vertelt doet denken aan het werk van de Iraanse grootmeesters Abbas Kiarostami en Majid Majidi. Sivan hanteert de camera op een bijzonder prettige, intuïtieve manier. Hij wordt ondersteund door het zich al even natuurlijk in het verhaal voortbewegende kindacteurtje Purav Bhandare, die de kijker in een mum van tijd om zijn vinger windt. Ook de overige acteurs overtuigen, al slaat Anupam Kher hier en daar wat door in zijn rol als koopman Daar.

Wat ‘Tahaan’ onderscheidt van de meeste films uit India – met name Bollywood – is dat Sivan geen grote sterren of overdadige muziek nodig heeft om zijn film de aandacht te geven die hij verdient. Als een ware kunstenaar betovert Santosh Sivan zijn kijker met oogverblindende beelden van de bergachtige omgeving van Kashmir, daarbij zijn camera als het ware als penseel gebruikend. Sivan laat bovendien op subtiele manier zien wat er speelt in het gebied, zonder de kijker op het verkeerde been te zetten. Zo wordt Tahaan niet afgeschilderd als een onschuldig en naïef ventje, maar weet hij maar al te goed waar hij mee bezig is wanneer hij door Idrees gevraagd wordt iets voor hem te doen. Heel bewust maakt hij de keuze dat het terugkrijgen van zijn beste vriendje Birbal het risico meer dan waard is. ‘Tahaan’ is een intelligente, met liefde en zorg gemaakte film waar jong en oud bij weg kan dromen.

Patricia Smagge