Take Shelter (2011)

Regie: Jeff Nichols | 120 minuten | drama, thriller | Acteurs: Michael Shannon, Jessica Chastain, Tova Stewart, Shea Whigham, Katy Mixon, Natasha Randall, Ron Kennard, Scott Knisley, Robert Longstreet, Heather Caldwell, Sheila Hullihen

Schizofrenie en andere vormen van psychische aandoeningen – het zijn altijd dankbare onderwerpen voor films geweest. In het verleden zijn er dan ook een groot aantal filmklassiekers uitgebracht waarbij psychische aandoeningen en hieruit voortvloeiende waanideeën van de hoofdpersoon centraal stonden. Zo speelde Brad Pitt in de film ‘Fight Club’ (1999) het personage van Tyler Durden, die grote moeite had om zijn eigen wereld van de werkelijkheid te scheiden. Twee jaar later verscheen ‘A Beautiful Mind’ waarin het ditmaal acteur Russel Crowe was die de aan zware schizofrenie lijdende John Nash speelde. En vrij recentelijk nog zagen we Leonardo Di Caprio in ‘Shutter Island’ (2010) de rol van Teddy Daniels spelen, een oud-militair die door een aantal traumatische ervaringen ook met waanideeën moest worden opgenomen in een instelling. Met ‘Take Shelter’ verschijnt er opnieuw een film waarin de schizofrenie van de hoofdpersoon, in dit geval de door acteur Michael Shannon gespeelde Curtis, en de daaruit voortkomende waanideeën centraal staan.

Van deze drie films vertoont ‘Take Shelter’ de meeste overeenkomsten met ‘A Beautiful Mind’, maar laat er geen misverstand over bestaan: ‘Take Shelter’ is absoluut geen slap aftreksel van een van bovengenoemde titels. De film heeft meer dan genoeg eigen identiteit en is origineel genoeg om directe vergelijkingen met deze drie klassiekers uit de weg te gaan. Curtis is een huisvader, getrouwd met Samantha (Jessica Chastain) en hij heeft een jong, doof dochtertje Hannah (Tova Stewart). Wanneer Curtis een aantal beangstigende dromen krijgt, waarin telkens een enorme storm opduikt en er vervolgens van alles misgaat, denkt hij dat dit een voorbode is voor wat komen gaat. Om hierop optimaal voorbereid te zijn besluit hij de oude schuilkelder in de tuin te renoveren. Dat iedereen hem voor gek verklaart en dit ten koste gaat van zijn gezin, zijn werk en het spaargeld voor de medische zorg voor zijn dochter, lijkt Curtis niet uit te maken.

Er zijn veel aspecten die ‘Take Shelter’ een bovengemiddelde film maken, maar het grootste pluspunt is de sfeer. Zeker in het eerste deel, wanneer de nachtmerries van Curtis steeds aangrijpender worden, is de spanning continu voelbaar. Het gaat zo ver dat je blij bent wanneer Curtis door zijn medicijnen weer wat rustiger gaat slapen en je als kijker niet elke keer zijn nachtmerries hoeft mee te maken. Er lijkt continu dreiging aanwezig te zijn. Ook Curtis’ steeds opduikende visioenen van extreme weereffecten en dreigende onweersbuien dragen bij aan de spanning. Daarnaast is het acteerwerk heel sterk; Michael Shannon weet het karakter van Curtis heel overtuigend neer te zetten. Als kijker weet je, net als iedereen in de film zelf, niet wat je van hem moet denken, is hij nou gek of niet? Maar ook Samantha wordt door Jessica Chastain goed neergezet en zij is, door haar oprechte goedheid en haar enorme bezorgdheid zeker het meest sympathieke karakter van de film. De toevoeging van een dove dochter maakt het geheel nog wat dramatischer en de interactie met de dochter is mooi gedaan.

Voor sommigen zal ‘Take Shelter’ iets te traag zijn, het tempo van de film ligt dan ook vrij laag. Toch is dit nergens storend. Ook in het tweede deel van de film, wanneer Chris langzaam begint door te draaien, blijft de film boeien. Je zou misschien kunnen zeggen dat ‘Take Shelter’ tegen het eind een beetje afzwakt en de climax niet heel denderend is, maar de zeer knappe slotscène maakt dit helemaal goed en zorgt ervoor dat je na het zien van de film er nog lang over zult nadenken. Regisseur Jeff Nichols, die op een paar kleine producties na nog helemaal nieuw is in het vak, levert met ‘Take Shelter’ dan ook een puike film af. De combinatie van spanning, dramatiek en een mooi verhaal maakt ‘Take Shelter’ tot een schitterende ervaring.

Martijn Scheepers

Waardering: 4

Bioscooprelease: 5 april 2012