Taped (2011)

Regie: Diederik van Rooijen | 81 minuten | thriller | Acteurs: Barry Atsma, Susan Visser

Het concept van Diederik van Rooijens film ‘Taped’ is natuurlijk ijzersterk: de kijker is getuige van een intieme home-video registratie van een paar vrienden (of, zoals in dit geval: geliefden), wanneer er ineens op de achtergrond iets schokkends wordt vastgelegd waar niet op gerekend was en waarvan niet te ontsnappen is. Doordat de kijker vanaf het begin via de realistische videoregistratie deelgenoot is gemaakt van het persoonlijke leven van de hoofdpersonen, ontstaat er een sterke band en een hoge mate van betrokkenheid bij de gebeurtenissen in hun leven. Wanneer de personages dan in hun nachtmerrie meegesleurd worden, heeft de kijker het gevoel dat hij net zo gevangen zit als zij, en ongeveer net zoveel geïnvesteerd heeft in een goede afloop. Eerder zagen we deze aanpak al goed werken in films als ‘The Blair Witch Project’, ‘Rec’, en ‘Cloverfield’, waarbij zelfs bovennatuurlijke of monsterlijke situaties beter te accepteren bleken door de directe vorm. ‘Taped’ heeft een meer alledaagse insteek, waardoor de gepresenteerde horror nog eens extra dichtbij komt, en afgezien van wat ontsporingen en “kort-door-de-bocht”-momenten, blijkt de film aardig effectief te zijn in het creëren van een opgejaagde en beklemmende sfeer.

Dat het idee van deze high-concept-film sterk is en internationale potentie heeft, blijkt al door de aankoop van de filmrechten door de Amerikaanse filmmaatschappij Columbia Pictures. De trailer van de film alleen al, deden veel geïnteresseerde partijen rechtop zitten. Dit soort horror is natuurlijk erg herkenbaar en speelt in op niet al te diep sluimerende angsten van de mens. Continenten als Zuid-Amerika komen er sowieso niet goed vanaf in de media op het gebied van veiligheid en criminaliteit en het is dan ook een echte nachtmerrie om in zo’n gebied geconfronteerd te worden met (voor jou) levensbedreigende misdaad. Als er dan ook nog de mogelijkheid is dat je er nooit meer wegkomt (vanwege afgepakte paspoorten), heb je het gevoel in een soort hel op aarde te zijn beland.

Maar het begin is het creëren van een band met de hoofdpersonen, iets wat in veel films vergeten wordt, en waar ‘Taped’ erg goed in slaagt. Dit is voor een groot deel te danken aan de ingeleefde performances van Barry Atsma en Susan Visser, bij wie (afwisselend) pijn, woede, liefde, en angst goed van de gezichten af zijn te lezen, en die de kijker, zelfs op momenten dat het scenario het wat laat afweten, de kijker emotioneel bij de gebeurtenissen betrekken. Erg sterk in dit geval is de scène waarin Johan (Atsma) en Saar (Visser) een telefoongesprek hebben met hun dochter, waarbij ze met ingehouden verdriet en wanhoop een zo opgewekt, alledaags mogelijk gesprek proberen te voeren. De scène komt op een moment dat de film als geheel wat is opgebrand, maar de acteurs weten de aandacht weer verrassend goed naar zich toe te trekken. Ook knap gedaan zijn de monologen van Atsma en Visser die dienen als persoonlijke bekentenissen voor de voor hun dochter bedoelde homevideo. Het moet lastig zijn om dit soort diepgewortelde frustraties en gevoelens op een geloofwaardige manier te communiceren – waarbij, pijn, verdriet en geluk elkaar in korte tijd opvolgen – maar de acteurs doen dit allebei uitstekend.

Een effect van de realistische vorm en setting is dat alles op een vergrootglas gelegd kan worden. Onvermijdelijk – en gewenst – is natuurlijk de vraag: “wat zou ik doen in zo’n situatie?” en het is dan ook zeer waarschijnlijk dat er levendige discussie zullen volgen na het zien van de film. Een nadeel van dit gegeven is dat ongeloofwaardige, gekunstelde scènes die in een conventionele fictiefilm misschien wat makkelijker genegeerd zouden worden, hier afbreuk doen aan het realisme van de film. Het is daarom te betreuren dat ‘Taped’ niet helemaal dichtgetimmerd zit en zich hier en daar iets te “filmische” of clichématige uitstapjes veroorlooft.

Het is natuurlijk makkelijk om alles te verklaren onder het mom van “in een stress-situatie doe je rare dingen”, maar het tweetal verliest elkaar toch wel erg veel uit het oog. Zo laat Saar Johan in een kantoortje achter om (medische) hulp te gaan halen, waarna hij niet wacht tot zij terugkomt, maar zelf rond gaat zwerven om haar te zoeken. En wanneer hij haar net uit de klauwen van een sadistische Argentijn heeft gered (zichzelf luid roepend aankondigend, en zonder beschikbare wapens mee te nemen) en haar even ergens neerzet om zelf nog wat belangrijke spullen te pakken, is ze even later natuurlijk weer verdwenen. Vervolgens houdt ze de boel weer op en begint ze over hun relatieproblemen te zeuren. Okay, ze is misschien emotioneel en in shock, maar het wordt op den duur wel erg vermoeiend. Het is een beetje als Kim Bauer die in het eerste seizoen van “24” keer op keer ontvoerd wordt. Op een gegeven moment is de rek, en spanning, er wel uit. Ook de geloofwaardigheid van sommige spannende scènes (of een dramatische, zoals de allerlaatste van de film) laat helaas wat te wensen over en het is jammer dat de bad guy echt een filmschurk is geworden, die maar terug blijft komen en op bijna iedere hoek van de straat onze vrienden weer op staat te wachten.

‘Taped’ doet ook heel veel goed en de film is over het geheel genomen, een spannende en soms erg beklemmende ervaring waar je nog vaak aan terug zult denken of over na zult praten. Zo houdt de kijker continu een onrustig, onveilig gevoel in de film. Bij een scène waarin de Argentijnse agenten het van elkaar gescheiden tweetal weer met elkaar herenigt en sarcastisch lachend om hen heen staan terwijl Johan en Saar elkaar in de armen vliegen, lopen de rillingen je over de rug, en als ze in het ziekenhuis geen kant meer op kunnen door de naderende agenten, is het claustrofobische, levensbedreigende gevoel tastbaar. Gelukkig is er ook op het juiste moment toe besloten om de camera van Johan en Saar uit te schakelen als leidende camera voor de film en over te stappen op een camera van een “derde partij” die alles, ook met een handheldcamera, observeert. Bij veel van dit soort films is een terecht kritiekpunt namelijk de vraag of je alle gruwelen wel zou blijven filmen in plaats van jezelf uit de voeten te maken en alles op alles te zetten om je eigen leven te redden. ‘Taped’ maakt, naast enkele mindere, gelukkig ook veel goede keuzes en is uiteindelijk een effectieve, originele thriller die door een sterk uitgangspunt en kundige vertolkingen prima kijkbaar blijft.

Bart Rietvink

Waardering: 3

Bioscooprelease: 23 februari 2012