Taxi Teheran (2015)

Regie: Jafar Panahi | 82 minuten | drama | Met: Jafar Panahi

Wie in Iran zijn films wil vertonen, moet daar heel wat voor laten. De eisen die de Iraanse censor stelt aan filmmakers zijn even streng als wonderbaarlijk. Dat Iraanse films geen geweld mogen bevatten, is nog wel verfrissend. Dat good guys nooit een stropdas om mogen en liefst de naam van een Islamitisch icoon dragen, is al wat wonderlijker. Oh, en Iraanse films mogen vooral niet aan zwartkijkerij doen.

We weten dit allemaal door de nieuwste film van Iraanse held Jafar Panahi, de man die tot 2030 een officieel Iraans filmverbod heeft. In ‘Taxi Teheran’ (winnaar van de Berlinale 2015) volgen we een taxichauffeur door de straten van Teheran. We luisteren naar de gesprekken tussen passagiers en chauffeur, die gaan over roofovervallen, testamenten, goudvissen en cinema. Halverwege verschijnt er een zonnestraaltje in de taxi, in de vorm van het nichtje van de taxichauffeur. Het als een machinegeweer doorratelende kind moet als schoolopdracht een film maken. Die film moet natuurlijk voldoen aan de eisen van de censor.

‘Taxi Teheran’ is een hybride film, waar de grens tussen speelfilm en documentaire niet altijd even helder is. Het verhaal, de dialogen en de perspectieven zijn duidelijk gescript, maar de gesprekken gaan dan wel weer over zaken die echt spelen in Iran. Bovendien speelt regisseur Panahi een regisseur (genaamd Panahi) die nu taxichauffeur is geworden. Hij krijgt bovendien een kennis in zijn taxi die refereert aan zijn oude films.

Ondanks de ongebruikelijke vorm boeit en vermaakt ‘Taxi Teheran’ van begin tot eind. Interessante discussies, bizarre gebeurtenissen en komische scènes wisselen elkaar vloeiend af. En dan is er ook nog het nichtje, gewapend met haar eigen cameraatje, die laat zien hoe vreemd de Iraanse filmwetten zijn. Als zij per ongeluk een jongetje filmt dat een misdaad pleegt, begrijpt zij dat ze die uit haar film moet knippen. In Iran mag het publiek niets anders zien dan een vlekkeloze maatschappij.

‘Taxi Teheran’ toont niet alleen die culturele uitwassen, maar laat zien dat de gewone Iraniër in niets verschilt van de gewone westerling. Voor het overgrote deel geen godsdienstfanatici, maar eenvoudige mensen met hun eigen wensen, dromen en onhebbelijkheden. Die net als wij gebruik maken van de moderne communicatiemiddelen en net als wij de taxichauffeur zien als chauffeur en praatpaal tegelijk. Het maakt van ‘Taxi Teheran’ een lieve, kritische en komische film, die met minimale middelen maximaal scoort.

Henny Wouters

Waardering: 4

Bioscooprelease: 11 juni 2015
VOD-release: 15 september 2015
DVD-release: 15 september 2015
Speciale vertoning: Movies That Matter Festival 2023