Terraferma (2011)

Regie: Emanuele Crialese | 88 minuten | drama | Acteurs: Filippo Pucillo, Donatella Finocchiaro, Beppe Fiorello, Mimmo Cuticchio, Martina Codecasa, Tiziana Lodato, Claudio Santamaria, Filippo Scarafia, Timnit T., Pierpaolo Spollon, Rubel Tsegay Abraha, Francesco Casisa

De Italiaanse film ‘Terraferma’ speelt zich af op een piepklein eilandje vlakbij Sicilië. Het leven op dit eilandje draait maar om twee dingen: de visserij en het toerisme. Dit geldt ook voor hoofdpersoon Filippo (Filippo Pucillo). Filippo is een gewone jongen van rond de twintig, opgegroeid in een modale familie die moet rondkomen van de visserij. Zijn vader is drie jaar geleden op zee om het leven gekomen en het is dan ook zijn met gezondheidsproblemen kampende opa die voor de kost moet zorgen. Om toch nog wat bij te verdienen besluit Filippo’s moeder, Giulietta (Donatella Finocchiaro), hun huisje in de zomer aan toeristen te verhuren. Wanneer Filippo tijdens een vistocht met zijn opa een groep Afrikaanse vluchtelingen in de zee aantreft besluiten ze, geheel tegen de wetgeving in, de drenkelingen te redden. Als een van de drenkelingen ook nog een hoogzwangere vrouw blijkt te zijn, ontfermt de familie van Felippo zich over de vrouw en de baby, met alle gevolgen van dien.

‘Terraferma’ heeft in het begin wat moeite om op gang te komen. De eerste scènes zijn, ondanks de mooie onderwatershots (die je gedurende de film overigens nog vaker zal zien), een beetje gezapig en het tempo van de film is aan de lage kant. Toch is dit niet storend. De film neemt er de tijd voor om de sfeer op het rustige, een beetje slaperige eilandje waar het verhaal zich afspeelt goed over te brengen. Het is zo’n typisch eilandje waar de tijd eigenlijk altijd stil lijkt te hebben gestaan en de mensen nog steeds leven volgens de oude normen en waarden. Ook de muziek, die voornamelijk ondersteunend aanwezig is, past goed in het beeld van de film en draagt op bepaalde momenten zeker bij aan de sfeer.

Maar het is, ondanks de goed getroffen sfeer, toch voornamelijk het verdere verhaal en dan vooral het dilemma waar Filippo en zijn familie voor komen te staan wanneer de Afrikaanse vluchtelinge bij hen ondergedoken zit wat ‘Terraferma’ echt interessant maakt. Want kan je de vluchtelinge en haar baby zomaar aan hun lot overlaten? De film weet je als kijker hierover goed aan het denken te zetten en weet ook de gespannen sfeer tussen de vluchtelinge en de familie van Filippo mooi weer te geven. Zo zijn er een aantal interessante confrontaties tussen Giulietta, die als vrouw van het huis de zorg over de vluchtelinge op zich genomen heeft, en de ondergedoken vluchtelinge die Giulietta dankbaar is voor haar hulp terwijl Giulietta van geen dank wil weten en de ondergedoken vluchteling eerder als een last ziet. Het zijn deze scènes waarbij je als kijker een goed beeld van beide kanten van het verhaal krijgt die ‘Terraferma’ echt interessant maken. Zeker wanneer je later in het verhaal meer informatie over de (tragische) achtergrond van de vluchtelinge krijgt is het moeilijk geen sympathie voor haar te krijgen. Maar ook de andere verhaallijn van ‘Terraferma’, namelijk die van Filippo en de persoonlijke ontwikkeling die hij doormaakt, is een boeiende. Je ziet hem duidelijk worstelen met zichzelf; aan de ene kant wil hij niets liever dan zelfstandig zijn, een vriendin krijgen en een gelukkig leven leiden, maar tegelijkertijd heeft hij, net als de gemiddelde Italiaan, er enorme moeite mee om zijn familie los te laten.

Het is niet de eerste keer dat regisseur Emanuele Crialese voor het maken van een film teruggaat naar zijn roots die op Sicilië liggen. Met de film ‘Nuovomondo’ (2006) leverde hij al eerder een film af die zich rond dit Italiaanse eiland afspeelde. Met ‘Terraferma’ weet hij een hele goede weergave van de huidige politieke situatie met betrekking tot het vluchtelingenprobleem te geven. De film geeft zowel het dilemma van de lokale bevolking en daarnaast ook de hopeloosheid van de situatie van de vluchtelingen zelf weer. De film geeft je als kijker stof tot nadenken en is alleen daardoor al de moeite waard. Het feit dat het meer is dan een politieke boodschap en ook nog een aantal extra verhaallijnen heeft, die goed zijn uitgewerkt, maakt ‘Terraferma’ dan ook een film die het verdient om gezien te worden.

Martijn Scheepers

Waardering: 4

Bioscooprelease: 8 maart 2012
DVD-release: 13 september 2012