Terrorama! (2001)

Regie: Edwin Brienen | 103 minuten | drama, komedie | Acteurs: Kiki Classen, Michel van Dousselaere, Peter Post, Eva Dorrepaal, Robbie Muntz, Esther Eva Verkaaik, Saskia Winkelaar, Edwin Brienen, Theo Nabuurs, Isabelle Bredewoud, Theo van Gogh,  Mickey, Freek van Beesd, Mimi Kok, Lonny Eyes, Hilde, Robbert Vos, Arnoud B., mevr. Brienen, Martin Brozius, Edo, Wim de Jong, Mac van Kampen, Caty K., Lizet, Jean Pierre, Monica Resowidjojo, Ilse Schrier, Dave S., Crazy White Sean, Gunnar Smitt, Moniek A.K.A. Spud, Guy Tavares, Tjees, Damien Wasteberg, Zaleska   

Bizarre en moeilijk te omschrijven debuutfilm van ‘enfant terrible’ Edwin Brienen, die een reeks van films maakte in Nederland en Duitsland, maar altijd “underground” is gebleven en amper bekendheid heeft bij het grote publiek. Dit heeft voor een groot deel te maken met de thema’s die hij kiest en zijn werkwijze om deze te verfilmen.

Brienen, een voormalige VPRO-presentator, die psychologie en filosofie studeerde, schreef het script zelf en nam ‘Terrorama!’ in minder dan drie weken op. Technisch gesproken is er geen sprake van een ‘film’, omdat het geheel rechtstreeks op video is geschoten. Dat er geen sprake is van een budget is dan ook overduidelijk uit gekozen locaties en aankleding en de cast is gevuld met vrienden en bekenden van de regisseur. Actrices Eva Dorrepaal en Esther Eva Verkaaik zijn zo’n beetje de muzes van Brienen, want ook in zijn volgende films zullen zij opduiken. Ook zijn er een aantal bekende Nederlanders die een kleine of grotere rol hebben. Zo speelt Kiki Classen de tv-producente Kiki, Robbie Muntz de terrorist Rob, Mental Theo een junk en Theo van Gogh een godsdienstfanaat. In een luguber segment, gezien het afschuwelijke lot dat Van Gogh drie jaar later te wachten stond, leest hij bij een geopend autoportier voor uit de Koran, terwijl er op de achterbank een stel seks ligt te hebben. Sommige van de overige mensen die een rol spelen (acteurs kunnen ze nauwelijks genoemd worden) zijn zo amateuristisch in het opdreunen van onrealistische teksten, dat het een komisch effect heeft. Het is een klein lichtpuntje in de misantropische en zwartgallige wereld zoals Brienen die ziet. Op zich heeft de regisseur wel oog voor compositie en slaagt hij er soms in om elementen van zijn visie over te brengen, maar dat gaat verloren in de spiraal van geweld en bloot.

‘Terrorama’ is een ongemakkelijke zit. Dit heeft zeker te maken met de intellectuele pretenties, waarin hoogdravende monologen worden gehouden die niet alleen maar hol klinken door de slechte opnametechniek. Het zijn, met name door de terroristen die tv-presentator Gerard van Dongen (Michel van Dousselaere) ontvoeren, tamelijk inhoudsloze statements tegen de maatschappij. Hun ultieme daad ontaart algauw in een smerige samenvoeging van seksuele uitspattingen en andere toepassingen van basale lichaamsfuncties. Zo wordt er over Van Dongen heengeplast en zijn er een aantal nare seksscènes. Deze beelden zijn al buitengewoon onprettig om naar te kijken, van een extreemrechtse band met nazi-attributen tot mistroostige scènes met hoertjes, maar de absolute dieptepunten zijn een expliciete verkrachtingsscène door Sinterklaas en een man die Jezus Christus moet voorstellen die over een kruis ejaculeert. Ook dat wordt volledig getoond. Geen wonder dat de film geen kans maakte om op het Nederlands Film Festival vertoond te worden. Smakeloos en grenzeloos goor, maar dat is ongetwijfeld de bedoeling van Brienen geweest. Maar zelfs provocatie kan haar doel voorbij schieten. Sterk af te raden voor iedereen die door deze recensie niet nieuwsgierig is geworden naar de inhoud van ‘Terrorama!’ en niet bestand is tegen walgelijke uitwassen van de menselijke moraal.

Hans Geurts