Terrorisme regeert (2006)

Regie: Phil Stebbing, Tom McCarthy | 153 minuten | documentaire

Nu het trauma van 9-11 zich vijf jaar heeft kunnen manifesteren, wordt het tijd voor het verwerkingsproces aan de hand van twee bioscoopfilms en een serie documentaires. In die vijf jaar is er echter het nodige gebeurd. Nieuwe aanslagen in Madrid en Londen. Oorlogen in Afghanistan en Irak als reactie op de aanslagen, waarna weer aanslagen als reactie daarop. De conclusie van National Geographic: Terrorisme Regeert. Het zijn vooral de terroristen die de touwtjes in handen hebben. Zij bepalen hoe de toekomst zich verder zal ontwikkelen, ongetwijfeld richting het extremisme. Deze boodschap wordt, enigszins verhuld, aan de kijker overgebracht in een documentaire-serie van drie delen.

Het eerste deel is geregisseerd door Phil Stebbing. Stebbing geeft hier verslag van de aanslag van Madrid, waarbij metro’s werden opgeblazen. Hierbij werden mobiele telefoons als ontstekers gebruikt, en dit is volgens Stebbing exemplarisch voor het moderne terrorisme: Terroristen winnen terrein omdat zij de moderne technologieën beter gebruiken dan de Westerse overheden.

Het tweede deel vertelt over de aanslagen van Tsjetsjeense rebellen in het theater van Moskou en de school in Beslan. De regie is dit keer in handen van Tom McCarthy en hij creëert een sterker en interessanter verhaal. Ditmaal zijn camera’s de hulpmiddelen van de terroristen die de wereld gijzelen op het moment dat ze het theater en de school bezet houden. De media is medeplichtig aan de gijzeling, wordt zelfs beweerd. De media boezemen de mensen angst in door de beelden dicht bij de mensen te brengen.

Het derde deel van de documentaireserie is weer gemaakt door Phil Stebbing, overigens duidelijk een groot fan van het lied ‘Angel’ van Massive Attack. Het onderwerp is ditmaal de aanslagen in Londen en hoe Internet daarbij gebruikt werd. Via Internet kunnen normale mensen een dubbelleven leiden en alle informatie vinden om zelfmoordterrorist te worden.

De hele serie is onduidelijk, sensatiebelust, duidelijk door onervaren regisseurs in elkaar gezet, en er wordt geprobeerd een punt te maken over terrorisme en moderniteit, maar dat wil maar niet lukken. Wat de serie redt is de serie aan interessante mensen die ze aan het woord laat. Gegijzelden uit het theater in Moskou vertellen over hun ervaring, een leider van een Palestijnse terreurgroep vertelt hoe hij zelfmoordterroristen altijd eerst een paar keer weigert voor hij hen werkelijk hun doel laat realiseren en de Fransen die lange tijd ontvoerd zijn in Irak en uiteindelijk toch vrijgelaten komen aan het woord. Deze mensen geven het terrorismedebat een grotere dimensie, maar deze sporadische momenten lijken onbedoeld in de documentaire te zijn beland, aangezien de dreigende voice-over erna weer overheerst alsof hij niks van deze interessante verhalen heeft gehoord.

Natuurlijk hebben de makers van ‘Terrorisme Regeert’ gelijk als ze zeggen dat de media medeplichtig zijn aan de verspreiding van terreur, maar zij brengen slechts de werkelijkheid naar de mensen toe. Dat daardoor hun cocon van veiligheid wordt doorbroken is jammer, maar daar hoeft geen angst voor in de plaats te komen. Enkel een realiteitsbesef dat terrorisme bestaat, dat er mensen bestaan die zo veel mogelijk mensen willen opblazen. Een punt dat ‘Terrorisme Regeert’ zelf nogal opblaast.

Jelmer van der Lucht