The Adjustment Bureau (2010)
Regie: George Nolfi | 105 minuten | romantiek, science fiction | Acteurs: Matt Damon, Emily Blunt, Daniel Dae Kim, Terence Stamp, John Slattery, Anthony Mackie, Michael Kelly, Anthony Ruivivar, Liam Ferguson, Anna Kuchma, Purva Bedi, Shane McRae, Venida Evans, Meghan Andrews, Lauren Hodges, Pedro Pascal
Matt Damon moet wel een van de hardst werkende mensen van Hollywood zijn: verscheen hij in 2009 in ‘The Informant!’ en ‘Invictus’, in 2010 kwamen weer drie grote films met hem in de hoofdrol in de theaters: ‘Green Zone’, ‘Hereafter’ en ‘True Grit’. Ook voor 2011 staan weer de nodige grote projecten klaar. Niet slecht voor een man die beweert dat hij zich niet voor kan stellen ooit eerste keus te zijn van een regisseur en rollen alleen krijgt als anderen afhaken. Maar voor George Nolfi, die faam maakte als scenarioschrijver van onder meer ‘Ocean’s Twelve’ (2004) en ‘The Bourne Ultimatum’ (2007), niet geheel toevallig beide met Damon in een hoofdrol, was hij juist de inspirator. Nolfi schreef de rol van David Norris in ‘The Adjustment Bureau’ (2011) met Damon in zijn achterhoofd. De rol is hem dan ook op het lijf geschreven. Damon is geheel geloofwaardig als veelbelovend politicus, die over de juiste dosis charisma beschikt maar niet altijd handig is in zijn uitspraken. Het lijkt hem ook geen enkele moeite te kosten het publiek te overtuigen van zijn liefde voor de mooie Elise (Emily Blunt). En laat juist die overtuigende romance nou de grote kracht zijn van deze romantische scifi-thriller.
Scifi? Jazeker. Aan de basis van ‘The Adjustment Bureau’ staat namelijk het korte verhaal ‘Adjustment Team’, dat de befaamde sciencefictionauteur Philip K. Dick begin jaren vijftig schreef. In dat verhaal wordt uitgegaan van de gedachte dat mensen zelf geen controle hebben over hun levensloop: hun lot, dat door een (niet nader bepaalde) hogere macht is bepaald, ligt van tevoren al vast. Een team van controleurs houdt op aarde in de gaten of niemand zijn noodlot tart. In ‘The Adjustment Bureau’ zijn het mannen in grijze maatpakken, met gleufhoeden op. Eén van hen, Harry (Anthony Mackie), is belast met het controleren van de handel en wandel van David Norris. Maar een toevallige ontmoeting met danseres Elise, terwijl hij op het herentoilet zijn speech oefent, dreigt roet in het eten te gooien. Norris is in één klap verliefd en wil meer van deze mysterieuze schone weten. De heren van het ‘Adjustment Bureau’ is er echter alles aan gelegen om de twee niet dichter bij elkaar te brengen: in ‘het plan’ zijn ze namelijk niet voor elkaar voorbestemd. Het duurt niet lang voordat de slimme David ontdekt dat hij wordt tegengewerkt als hij contact probeert te zoeken met Elise. Wanneer hij erachter komt hoe de vork in de steel zit, doet hij er alles aan om de controleurs te slim af te zijn.
Het uitgangspunt van ‘The Adjustment Bureau’ is een interessante: in hoeverre hebben we zelf de controle over ons leven? Lotsbestemming klinkt als een stevig onderwerp en een al te zweverige uitwerking had de film voor een groot deel van het kijkerspubliek wellicht oninteressant gemaakt. Debuterend regisseur George Nolfi is echter zo verstandig geweest om de scifi-elementen zo veel mogelijk naar de achtergrond te drukken en de nadruk te leggen op de romance tussen David en Elise. Een romance die, direct vanaf het eerste moment dat Damon en Blunt samen in beeld zijn, van het doek spettert. Dit zijn twee mensen waarvan we nu eens echt willen dat ze samen komen. Een pluim voor de casting, want een film als deze valt of staat met de chemistry tussen de hoofdrolspelers. Nolfi neemt de tijd voor die eerste ontmoeting in het herentoilet – sterker nog, de tijd lijkt even stil te staan – en geeft Damon en Blunt bovendien erg fijne dialogen. Ook hun tweede ontmoeting, in een bus, heeft diezelfde magische sfeer: dit zou wel eens echte liefde kunnen zijn, tussen David en Elise. Geen wonder dat hij alles in het werk stelt om haar weer te kunnen zien.
Een aantal ernstig uitziende heren in grijze pakken wil daar een stokje voor steken. Naast Mackie, die de meest menselijke is van de controleurs, zien we een strenge en gedreven John Slattery als Harry’s supervisor en een zo mogelijk nog striktere Terence Stamp in de rol van ‘crisismanager’ Thompson, die het ‘probleem’ Norris wel even mag oplossen. Voor deze mannen gelden de regels van tijd en ruimte niet: een deur in een gebouw kan hen bij wijze van spreken zomaar aan de andere kant van de wereld brengen. Op een inventieve manier zorgt Nolfi ervoor dat de heren in een mum van tijd op verschillende plekken aanwezig kunnen zijn. Scifi-liefhebbers nemen misschien geen genoegen nemen met deze uitwerking (wellicht omdat ze een film verwachten waarin scifi de boventoon voert, wat hier klaarblijkelijk niet het geval is), andere filmkijkers kunnen zich vergapen aan deze fraaie visuele vondst. Het is een handigheidje dat in dienst staat van het verhaal: Norris die zijn lotsbestemming bevecht om bij de liefde van zijn leven te komen. En wie zegt dat een leven zonder Elise niet een uitstekend alternatief biedt? Is hij bereid dat allemaal op te geven voor de vrouw van zijn dromen?
‘The Adjustment Bureau’ laat zich niet makkelijk in een hokje stoppen. Actie, sciencefiction, existentialistische vraagstukken – alles is op de juiste manier in het script verweven. De film werkt echter vooral vanwege het liefdesverhaal. Zo overtuigend als hier in beeld gebracht, zien we het niet vaak uit Hollywood komen. Matt Damon en Emily Blunt hebben een overdonderende onderlinge chemie: met kleine gebaren, kort oogcontact en speelse dialogen maken ze duidelijk dat hun personages voor elkaar bestemd zijn, noodlot of geen noodlot. Heel verstandig van de regisseur c.q. scenarioschrijver om de nadruk op het liefdesverhaal te leggen, want hoe vaak valt een Philip K. Dick-verfilming niet tegen omdat de uitwerking matig is (‘Minority Report’ uit 2002 bijvoorbeeld)? Het verhoogt bovendien de entertainmentwaarde van de film. ‘The Adjustment Bureau’ is een fraai debuut van George Nolfi, van wie we graag meer willen zien.
Patricia Smagge
Waardering: 4
Bioscooprelease: 24 maart 2011