The Apprentice (2024)
Regie: Ali Abbasi | 121 minuten | biografie, drama | Acteurs: Sebastian Stan, Jeremy Strong, Maria Bakalova, Martin Donovan, Catherine McNally, Charlie Carrick, Ben Sullivan, Mark Rendall, Joe Pingue, Jim Monaco, Bruce Beaton, Ian D. Clark, Valerie O’Connor, James Madge, Ron Lea, Edie Inksetter, Michael Hough, Robert J. Tavenor, Raechel Fisher, Stefanie Martino, Randy Thomas, Myron Ron Reider, Sharon Wilcox, Jai Jai Jones, James Downing, Charlie Seminerio, Joshua Michael St. John, Tom Barnett, Jason Blicker, Frank Moore, Chloe Madison, Jaclyn Vogl, Benny Shilling, Chris Owens, Nabil Traboulsi, Sam Rosenthal, Brie Watson, Duke Robinson, Clare Coulter, Craig Burnatowski, Lorne Monroe, Peter Deiwick, Ben Ball, Iona Rose MacKay, Samantha Espie, Craig Warnock, Kerry Ann Doherty, Erik Snider, Chris Gleason, Taylor Bernier, Mishka Thébaud, Patch Darragh, Domingos Andrade, Dina Roudman, Rick Hughes, Russell Yuen, Michael Gordin Shore, Matt Baram, Aidan Gouveia, Gavin Pounds, Tammy Boundy, Katie Layne, Don Shaxon, Salvatore Marcellino, Eoin Duffy, Marvin Karon, Moni Ogunsuyi, Duane Keogh, Brad Austin, Kate Wheeler, Fiona Mongillo, Stuart Hughes
In de New Yorkse high society waren ten tijde van de Koude Oorlog weinig mensen zo gevreesd als advocaat en politieke fixer Roy Cohn. Hij verwierf nationale bekendheid gedurende het McCarthyisme en was medeverantwoordelijk voor de terechtstelling en executie van Julius en Ethel Rosenberg. De geslepen jurist onderhield tevens nauwe contacten met de New Yorkse maffia en gaf later in zijn carrière adviezen aan presidenten Richard Nixon en Ronald Reagan. Cohn wijdde zijn succes aan het stelselmatig volgen van drie levensregels. Regel nummer één: val aan, val aan, val aan. Regel nummer twee: geef niets toe en ontken alles. En regel nummer drie: wat er ook gebeurt, je claimt de overwinning en geeft nooit je nederlaag toe.
Het waren ook juist deze regels die Cohn in de jaren zeventig en tachtig bij een jonge Donald Trump influisterde. Lang voordat de controversiële vastgoedtycoon zijn intrek in het Witte Huis nam, was Trump namelijk een protegé van Cohn, die hem precies leerde hoe je van liegen en bedriegen een winstgevend beroep kon maken. Dit toont ‘The Apprentice’, een film van de Iraans-Deense Ali Abbasi, waarbij de band tussen Trump (gespeeld door Sebastian Stan) en Cohn (gespeeld door Jeremy Strong) vakkundig in beeld wordt gebracht. Zowel Stan als Strong zetten hun karakters overtuigend neer, maar vooral hun samenspel tilt de film ver boven de gemiddelde biopic.
We ontmoeten Donald Trump in het New York van de jaren zeventig, terwijl het vastgoedbedrijf van zijn vader Fred (Martin Donovan) in zwaar weer komt wegens het stelselmatig oplichten van zwarte Amerikanen. Het is een doorn in het oog van de jonge Donald, die op het punt staat om een afgeleefd hotel, The Commodore, te kopen en er een luxe toeristentrekpleister van te maken. Een toevallige ontmoeting met Roy Cohn verandert ineens alles voor de nieuwbakken ondernemer. Roy ziet potentie in Donald en gebruikt maar al te graag zijn invloed om de zakenwereld van New York naar zijn hand te zetten.
Het is een genot om naar deze twee zwendelaars te kijken. Hun daden zijn eindeloos verwerpelijk, maar het geloofwaardige acteerspel en de venijnige dialogen zorgen er telkens voor dat je je ogen moeilijk van het scherm kunt houden. In de eerste helft van ‘The Apprentice’ zijn er vlagen van een buddyfilm: de zelfverzekerde Cohn met zijn havikneus en priemende ogen blijkt een treffend tegenbeeld van de vlezige rijkeluiszoon Trump, wiens uitstraling vooral suggereert dat hij constant bij de hand moet worden genomen. Ook zijn er aandoenlijke momenten tussen de twee (Trump had een moeizame band met zijn ouwe heer en Cohn nam in veel opzichten de vaderrol op zich) en hoewel we achteraf precies weten wat zij op hun kerfstok hebben staan, kunnen we het niet nalaten om zachtjes te juichen voor hun persoonlijke overwinningen.
Dan komen de jaren 80. Trump is inmiddels een van de meest roemruchte en bedreven ondernemers in de Verenigde Staten. Op het punt dat de multimiljonair zijn geliefde Mar-a-Lago heeft gekocht (ofwel zijn eigen Xanadu, zo benadrukt een poster van ‘Citizen Kane’, 1941, al eerder in de film) heeft hij eigenlijk geen gezonde contacten meer over. Veel van zijn relaties met familieleden zijn onderkoeld geraakt en zijn huwelijk met fotomodel Ivana (Maria Bakalova) dreigt steeds verder op de klippen te lopen. Zijn relatie met Cohn is ook niet meer wat het oorspronkelijk was. De snode advocaat raakt besmet met aids (Cohn was homoseksueel, maar kwam daar in zijn leven nooit openlijk voor uit), waarna Trump hem laat vallen als een baksteen. Cohn is ziedend, al had de oude mentor kunnen incalculeren dat zijn voormalige leerling hem op den duur in de rug zou steken.
‘The Apprentice’ is een ongebruikelijke biopic aangezien veel van de traditionele aspecten van de levensfilm in de wind worden geslagen. Abbasi en scriptschrijver Gabriel Sherman tonen slechts een specifiek gedeelte uit Trumps leven (zijn jeugd en de besognes uit zijn presidentiële fase worden gans overgeslagen), waarbij de mentor-protégérelatie tussen Cohn en Trump als belangrijkste rode draad wordt gebruikt. Daarnaast weigert de film om echt pro of anti-Trump te zijn. Ja, de Donald Trump zoals geportretteerd door Sebastian Stan is arrogant en machtsbelust. Maar hij is ook onzeker en op punten bijna meelijwekkend. Het zou gemakkelijker zijn geweest hem als monster of compleet karikatuur af te schilderen, maar de Trump zoals hier weergegeven is eerder onbeduidend en wanhopig zoekende naar erkenning.
‘The Apprentice’ blijft twee uur boeien, met name door het beklijvende acteerspel en de getergde verhouding tussen de twee hoofdpersonen. Daarnaast levert de pulserende soundtrack goed werk en worden de komische en serieuze momenten passend met elkaar afgewisseld. De film houdt de kijker een spiegel voor en waarschuwt voor grenzeloze hebzucht, maar zakt nooit weg in complete misère. Dit staat in contrast tot Donald Trump zelf, wiens campagneteam na de première op het filmfestival van Cannes gelijk dreigde om juridische stappen te zetten. Trump noemde de film “pure fictie”, al blijft onduidelijk of hij ‘The Apprentice’ daadwerkelijk zelf gezien heeft. Hij neemt de levensregels van zijn oude mentor in ieder geval nog steeds ter harte, zo blijkt. Cohn zou ongetwijfeld trots zijn geweest.
Len Karstens
Waardering: 4
Speciale vertoning: Leiden International Film Festival 2024
Speciale vertoning: Pathé Festival 2024 (13 oktober 2024)
Bioscooprelease: 24 oktober 2024