The Art Star and the Sudanese Twins (2007)
Regie: Pietra Brettkelly | 109 minuten | documentaire | Met: Vanessa Beecroft, Greg Durkin, Jeffrey Deitch, Madit Akot Makoi, Mongor Akot Makoi
In ‘The Art Star and the Sudanese Twins’ volgt de Nieuw-Zeelandse documentairemaakster Pietra Brettkelly de bekende artieste Vanessa Beecroft in haar queeste een Sudanese tweeling te adopteren. In navolging van beroemdheden als Madonna en Angelina Jolie heeft de eigenzinnige artieste haar zinnen gezet op de tweeling, die zij eerder gebruikte als modellen bij een fotoshoot. Zij poseerde zelf, in een bijzondere jurk, met gaten waardoor haar borsten tevoorschijn kwamen, met een baby aan elke borst. Beecroft gaf destijds haar eigen baby borstvoeding, zodat ze voldoende melk voor de kleine Madit en Mongor Akot had. Het is zonder meer een krachtige foto (overigens wel met Photoshop bewerkt, zien we in de film) en het is begrijpelijk waarom Vanessa voelt dat ze meer moet doen dan slechts een paar slokjes moedermelk doneren. Het is echter zoals Joey Phoebe in tv-serie “Friends” probeert te overtuigen dat er geen goede onbaatzuchtige daad is: Wil Vanessa de kinderen voor hun eigen bestwil een kans op een beter leven geven of doet ze het om zichzelf op de borst te kunnen kloppen? Ze beseft dit heel goed zelf. “I want them but do I deserve them? I’m afraid of the judgement of the people. The Bishop, the Dinkas, the world. Ah here she is – not that I’m important – another white woman wanting something exotic.”
De film geeft een enorm openhartig en eerlijk beeld van de kunstenares. Uiteraard zien we haar haar verhaal doen voor de camera, ook zien we haar in haar werk en in een enkele scène thuis. Haar man, Greg Durkin, vertelt onomwonden hoe hij tegenover zijn vrouw staat. De echtgenoot lijkt de enige verstandige in de film, nuchter en realistisch. (“Just because they don’t know the certain things we call luxuries it doesn’t mean that we’re better than them. I don’t see that dimension at all.”) Het is onvoorstelbaar dat Vanessa haar man gedurende een groot deel van het adoptieproces niet heeft ingewijd in haar plannen. Zelfs wanneer iemand vraagt of haar man er wel van op de hoogte is en of hij ook achter het plan staat, staat ze glashard te liegen. Het is echter niet hypocrisie of iets dergelijks, maar gewoon naïviteit, omdat ze ervan overtuigd is dat Greg dezelfde mening als haar is toegedaan.
Door gesprekken met haar ouders, die scheidden toen Vanessa nog maar erg jong was, wordt een duidelijke indruk verkregen van haar jeugd. Het is in ieder geval duidelijk waarom zij gekozen heeft voor haar tableaux vivants; als kind tekende ze al familieportretten, alsof zij onderdeel was van een hele grote familie, terwijl zij alleen met haar moeder woonde. Vanessa’s excentrieke vader – die toegeeft zijn dochter niet zo vaak te zien als hij zou willen, staat overigens ook niet te juichen wanneer hij van de adoptieplannen van zijn beroemde dochter hoort. Jammer dat hij niet tot haar door weet te dringen (hij gebruikte een pendel om te beoordelen of het een goed idee was), maar de egocentrische Vanessa lijkt zich door niemand de les te willen laten lezen.
De filmmaakster registreert zonder mededogen, maar velt geen oordeel over haar object. Erg knap gedaan. Een van de meest schokkende scènes is wanneer Vanessa in een kerk in het dorp in Sudan de deur barricadeert nadat ze tot twee keer toe te horen heeft gekregen van de dorpelingen dat het niet getuigt van respect om de baby’s naakt in een kerk te fotograferen. “These people!” zegt ze verontwaardigd, terwijl ze op het bankje zit dat de deur – waarop nog hevig geklopt wordt – dichthoudt. Over respect gesproken… Een andere provocerende scène is die waarin we Vanessa in haar huis zien. Een van de kinderen krijst het uit als het zich heeft bezeert, terwijl zij in een andere kamer iets voor de camera vertelt. Ze kijkt even op, wil dan door gaan met haar verhaal, maar als het kind blijft brullen besluit ze dan toch maar – op haar gemak – te gaan kijken wat er aan de hand is, zich nog verontschuldigend voor de camera. Het is moeilijk op dat moment geen keiharde uitspraak over de artieste te doen, welke moeder springt nu niet verschrikt op als haar kind zoveel pijn heeft? Maar toch, er is genoeg om Vanessa niet af te schilderen als harteloos: ze heeft een lieve, warme stem en is op momenten echt begaan met het lot van de Sudanese bevolking. Hoewel haar bedoelingen misschien niet altijd helemaal zuiver zijn, is Vanessa echt geen slecht mens. Ze heeft oprecht verdriet als het met haar huwelijk niet de goede kant op gaat en zij haar dromen niet verwezenlijkt ziet. Had ze over haar privéleven maar evenveel controle als over haar prachtige performances…!
De genoemde performances komen gelukkig ook vaak in beeld, zodat we zien wat Vanessa de wereld geschonken heeft. Er is een rode draad in te ontdekken: Vanessa verzamelt groepjes vrouwen, die ze naakt of schaars gekleed in ondergoed of panty’s en op hoge hakken positioneert. Er zijn een paar basisregels: de beeldschone dames mogen niet lachen, geen oogcontact maken, niet praten. Ze moeten een paar uur blijven staan, ze mogen wel bewegen en omdat de modellen soms moe worden, komt het ook regelmatig voor dat ze gaan zitten of liggen. Haar laatste performance is haar antwoord op haar hele avontuur in Sudan, dat gedurende de zestien maanden waarin deze film is gedraaid veel indruk op haar heeft gemaakt. ‘The Art Star and the Sudanese Twins’ maakt in ieder geval net zoveel indruk. Love her or hate her, het verhaal van Vanessa Beecroft zal je zeker niet koud laten. Petje af voor Pietra Brettkelly!
Monica Meijer