The Awful Truth (1937)

Regie: Leo McCarey | 86 minuten | komedie, romantiek | Acteurs: Irene Dunne, Cary Grant, Ralph Bellamy, Alexander D’Arcy, Cecil Cunningham, Molly Lamont, Esther Dale, Joyce Compton, Robert Allen, Robert Warwick, Mary Forbes, Claud Allister, Al Bridge, Wyn Cahoon, Ruth Cherrington, Dora Clement, Kathryn Curry, Edgar Dearing, Sarah Edwards, Bess Flowers, Mitchell Harris, Dell Henderson, Arthur Stuart Hull, Scott Kolk, Bert Moorhouse, Asta the dog

“Leo McCarey understands people better perhaps than anyone else in Hollywood.” Een prachtig compliment, zeker als je bedenkt dat het gegeven werd door een van de grootste humanisten die de filmwereld ooit voort heeft gebracht, Jean Renoir. Samen met Frank Capra heerste McCarey tussen 1935 en 1945 in Hollywood. Vrijwel al zijn films werden een succes en de regisseur won diverse prijzen. Voor zijn film ‘The Awful Truth’ uit 1937 ontving hij de Oscar voor beste regisseur. Legendarisch zijn de woorden die hij bij het in ontvangst nemen van het gouden beeldje uitsprak: “You gave it to me for the wrong picture.” Hij verwees daarmee naar een andere film die hij in datzelfde jaar had gemaakt, ‘Make Way for Tomorrow’, de film die volgens McCarey zelf zijn meesterwerk was. Decennia later is ‘The Awful Truth’ een van de schoolvoorbeelden van de klassieke screwball-komedie.

‘The Awful Truth’ werd al in 1922 als toneelstuk geschreven door Arthur Richman. In 1925 en in 1929 werden er filmversies uitgebracht, maar die konden absoluut niet tippen aan de versie van Leo McCarey. De regisseur vroeg Viña Delmar om het script te bewerken toen bekend werd dat Cary Grant de hoofdrol zou spelen, zodat er voordeel kon worden gehaald uit diens komische talent. Grant en Irene Dunne spelen Jerry en Lucy Warriner, een getrouwd stel uit de hogere kringen in New York. Nadat hij een week in Florida heeft gezeten, ontdekt Jerry bij zijn terugkeer dat zijn vrouw met haar aalgladde zangleraar Armand (Alexander D’Arcy) een nacht in een herberg heeft doorgebracht. Lucy legt uit dat dat was omdat ze autopech hadden gekregen, maar daar gelooft Jerry niets van. Wanneer Lucy er echter achter komt dat haar man ook tegen haar heeft gelogen, is een scheiding onafwendbaar. Ook al is het duidelijk dat de twee nog altijd verzot op elkaar zijn, gaan ze toch hun eigen weg. Vanwege de omgangsregeling van hun aandoenlijke terriër Mr. Smith blijven ze elkaar zien. En die ontmoetingen zijn uitgelezen mogelijkheden om elkaar jaloers te maken. Lucy papt aan met de sullige oliemagnaat Dan Leeson (Ralph Bellamy), terwijl Jerry toekomstplannen maakt met de rijke societydame Barbara Vance (Molly Lamont). Maar of die relatie enige kans van slagen hebben is maar de vraag.

De screwball-komedie zoals die in de jaren dertig en veertig werden gemaakt, zie je tegenwoordig niet meer. En dat is onbegrijpelijk, aangezien relatieperikelen van alle tijden zijn. Films als ‘It Happened One Night’ (1934) en ‘Bringing Up Baby’ (1938) lijken aan de oppervlakte niet meer te zijn dan een klucht, maar onder dat dunne laagje gaan eeuwige waarheden schuil. De wegen van de liefde zijn nog altijd ondoorgrondelijk en koppelt mensen aan elkaar die denken dat ze elkaar niet kunnen uitstaan – en daar misschien nog gelijk in hebben ook. Eén verkeerd woord, één verkeerde blik of een allesbehalve onschuldig misverstand en de slaapkamer verandert van een baken van liefde plotsklaps in een slagveld. En toch zijn Jerry en Lucy gek op elkaar. Een veelzeggende scène is die waarin Lucy tijdens haar concert hartelijk moet lachen om Jerry die steeds van zijn stoel valt. ‘The Awful Truth’ staat net als zijn genregenoten bol van dat soort komische en herkenbare situaties. Ondanks alle slapstick staat deze klassieke screwball-komedie heel dicht bij de werkelijkheid; het is een romantische komedie in haar pure, meest effectieve vorm.

Wie anders dan Cary Grant, de ongekroonde koning van het genre en de ultieme leading man in romantische komedies, speelt de hoofdrol. Grant had aanvankelijk weinig vertrouwen in een goede afloop, vooral omdat McCarey zijn acteurs aanspoorde om te improviseren, iets waar hij een hekel aan had. De legendarische acteur was dan ook blij verrast dat de film een grote hit werd en zes Oscarnominaties kreeg. Grants unieke charisma, perfecte komische timing en de uitgekiende balans tussen dialoog en lichaamstaal maakten hem geknipt voor rollen als deze. Niet voor niets herhaalde hij het beproefde recept later veelvuldig, onder meer in ‘Bringing Up Baby’, ‘His Girl Friday’ (1940), ‘Arsenic and Old Lace’ (1944) en ‘Monkey Business’ (1952). Irene Dunne geeft hem geweldig partij, met name in het tweede gedeelte van de film, waarin ze hem op een geweldige manier te kijk zet ten overstaan van de familie van zijn nieuwe verloofde Barbara. Dunne gaf later aan ontzettend te hebben genoten van het samenspel met Cary Grant. De twee hadden duidelijk plezier samen. “I will always remember two compliments he made me. He said I had perfect timing in comedy and that I was the sweetest-smelling actress he ever worked with.” In de bijrollen zijn onder anderen Ralph Bellamy (die de rol van de sullige ‘andere man’ tot zijn specialiteit wist te maken en zijn rol enkele jaren later herhaalde in ‘His Girl Friday’) en de exotische Alexander D’Arcy (‘How to Marry a Millionaire’, 1953).

‘The Awful Truth’ mag dan dateren van ruim vóór de Tweede Wereldoorlog, de film heeft nog altijd niet aan kracht ingeboet. De messcherpe dialogen zijn ook naar de huidige maatstaven erg grappig en spitsvondig en het script van de film zit goed in elkaar. ‘The Awful Truth’ heeft misschien een minuut of twintig nodig om écht op gang te komen, maar zodra je er eenmaal in zit, vlieg je in sneltreinvaart door de anderhalf uur heen. Dankzij de getalenteerde en charismatische komieken Cary Grant en Irene Dunne kost het de kijker geen enkele moeite zich de situaties eigen te maken. ‘The Awful Truth’ is een heerlijke klassieke screwball-komedie zoals ze tegenwoordig niet meer gemaakt worden!

Patricia Smagge

Waardering: 4