The Banishment – Izgnanie (2007)

Regie: Andrei Zvyagintsev | 150 minuten | drama | Acteurs: Konstantin Lavronenko, Aleksandr Baluyev, Maksim Shibayev, Maria Bonnevie, Yekaterina Kulkina, Yelena Lyadova, Andrey Shibarshin, Dmitri Ulyanov

De film begint met een lang en bijzonder fraai openingsshot. Kwinkelerende vogeltjes, een weids landschap, de muziek zwelt aan. Alles lijkt idyllisch. In de volgende scène scheurt een auto voorbij in de stromende regen in een grauwe industriestad. De film staat direct vanaf de eerste scènes. Mark (Alexander Baluev) stopt om door een man een kogel uit zijn arm te laten halen. Deze man blijkt zijn broer Alex (Konstantin Lavronenko) te zijn. De aanleiding voor de schietpartij is (en blijft) onbekend, maar het is duidelijk dat Mark een ‘zware jongen’ is. Er wordt door hen nauwelijks gesproken.

Dan gaat het verhaal over naar Alex en zijn vrouw Vera (Maria Bonnevie) die met zoon Kir en dochtertje Eva naar het platteland gaan voor een korte vakantie. Zij gaan naar zijn leegstaande ouderlijk huis waar zij al lang niet meer zijn geweest. Alles lijkt pais en vree en het geluk kan niet op, ….tot de kinderen naar bed zijn. Dan doet Vera onverwachts een schokkende mededeling: ‘ik ben zwanger, maar het is niet van jou’.

Alex is geschokt en loopt woedend en zwijgend weg. Hij wil en kan er niet verder over praten. Hier wordt ook meteen de basis gelegd voor verdere ontwikkelingen in het verhaal. Het niet kunnen spreken over deze ingrijpende geschiedenis zal later dramatische gevolgen blijken te hebben. Alex zoekt contact met Mark die hem onverbloemd het advies geeft twee dingen te kunnen doen: Alex kan zijn vrouw doden of hij komt tot een verzoening. Beide keuzen zijn goed. Alex wil tot de verzoening komen, maar kan nog steeds niet met haar praten over het gebeurde. Vragen als: wie is de vader en hoe en waarom heeft dit kunnen gebeuren zijn voor hem niet mogelijk en blijven dus onbeantwoord. De lucht tussen hen wordt derhalve geenszins geklaard.

Alex kan de zwangerschap niet accepteren en wil deze laten beëindigen… In de ontwikkelingen die volgen blijken juist de niet gestelde vragen aanleiding te zijn voor vergaande verwikkelingen. De lijdensweg van Vera en Alex is magistraal weergegeven evenals de gekweldheid van beide zielen. Het onvermogen om te communiceren over emoties en gevoelens wordt beklemmend getoond. De gevolgen hiervan kunnen niet uitblijven…

Het scenario zit ingenieus in elkaar, diverse malen zet regisseur Andrej Zvjagintsev ons op het verkeerde been. Net als we denken dat we begrijpen hoe de geschiedenis in elkaar steekt, volgt er een ontwikkeling die dwingt tot nieuwe beeldvorming. Deze wijzigingen zijn geen moment geforceerd of gekunsteld.

Het camerawerk van Michael Kritsjman is briljant, magistrale lange en langzame shots waarin landschappen en mensen fraai zijn gevangen. Licht en kleuren zijn magnifiek en de beklemmende sfeer is subliem neergezet. Het spel van Konstantin Lavronenka is indringend maar ingetogen, zijn onderdrukte in hem kolkende woede en – later – zijn vertwijfeling zijn overtuigend en geloofwaardig. Lavronenko won voor zijn vertolking van Alex de Gouden Palm voor Beste Acteur in Cannes. Regisseur (en mede scenario-schrijver) Andrej Zvjagintsev won eerder met zijn debuutfilm ‘The Return’ de Gouden Leeuw van Venetië.

De kracht van de visuele beeldtaal met verwijzingen naar christelijke symbolieken compenseert de spaarzame dialogen die deels een filosofisch karakter hebben. Ook de vertolking door Maria Bonnevie van de rol van Vera is sterk. De film wordt perfect ondersteund door muziek van Andrej Djorgatsev, Arvo Pärt en Orthodoxe koorzang.

Een machtig psychologisch drama in een sfeervolle, langzame en sobere filmstijl. Geen ‘snel gemonteerde’ makkelijke hapklare brokken, maar een visueel meesterwerk met een indrukwekkende verhaallijn. Pure en beeldschone cinema!

Rob Veerman

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 27 maart 2008