The Banshees of Inisherin (2022)

Regie: Martin McDonagh | 113 minuten | komedie, drama | Acteurs: Colin Farrell, Brendan Gleeson, Kerry Condon, Barry Keoghan, Gary Lydon, Pat Shortt, Sheila Flitton, Bríd Ní Neachtain, Jon Kenny, Aaron Monaghan, David Pearse

Ierland, 1923. Op het fictieve eiland Inisherin zijn de dagen lang en eentonig. De bewoners (bijna uitsluitend mannen) zijn voor het merendeel geitenboeren en vissers. Iedereen op Inisherin kent elkaar. In de ochtend gaan zij met z’n allen naar de kerk, en in de avond naar de enige kroeg op het eiland om lam te worden. Het weer is er gewoonlijk miezerig, het water om hen heen steevast onstuimig. Op het Ierse vasteland woedt ondertussen een slepende burgeroorlog. Twee partijen, de protestanten en de katholieken, vechten om een zaak die voor de bewoners van Inisherin volkomen onbekend is. Zij focussen zich veel liever op hun eigen beslommeringen.

In deze kleine gemeenschap zijn Pádraic Súilleabháin (Colin Farrell) en Colm Doherty (Brendan Gleeson) al jarenlang beste vrienden. Pádraic staat bekend als de dorpsclown, hij is altijd in voor een lolletje. Colm is een stuk bedaarder, hij woont samen met zijn hond op een van de meest afgelegen plekken van het eiland. Op een schijnbaar willekeurige dag ontstaat er echter frictie tussen de twee mannen. Colm komt tot de conclusie dat hij geen vrienden meer wil zijn met Pádraic. “Ik vind je gewoon niet meer leuk,” zegt hij tegen hem. Het is een plotselinge, oprechte boodschap, zonder ruimte voor compromissen. Pádraic voelt zich verraden en gekwetst en denkt dat Colm onmogelijk serieus kan zijn. Hij neemt zich vervolgens voor om er alles aan te doen om hun eens zo hechte vriendschap te herstellen. Goedschiks óf kwaadschiks.

‘The Banshees of Inisherin’ is geregisseerd door Martin McDonagh, de schrijver-regisseur van gitzwarte tragikomedies als ‘Seven Psychopaths’ (2012) en ‘Three Billboards Outside Ebbing, Missouri’ (2017). In zijn nieuwste film zien we een reünie tussen acteurs Colin Farrell en Brendan Gleeson. De heren werkten eerder samen aan de Brits-Amerikaanse misdaadkomedie ‘In Bruges’ (2008), eveneens geregisseerd door McDonagh. Waar ‘In Bruges’ vooral opvalt vanwege zijn vlijmscherpe dialogen en bloederige geweldsuitbarstingen, mikt ‘The Banshees of Inisherin’ echter op atmosfeer en contemplatie. McDonagh is sinds ‘In Bruges’ een flink aantal jaartjes ouder geworden, dat mag duidelijk zijn.

Waarom Colm zijn beste vriend heeft laten vallen, is het centrale vraagstuk dat deze film aandrijft. Het is in ieder geval niet vanwege wrok of kwaadwilligheid, zo leren we naarmate de plot vordert. Het lijkt er eerder op dat de oudere Colm een innerlijke ommekeer heeft gemaakt en ervan overtuigd is geraakt dat een grappenmaker als Pádraic geen plaats meer in zijn leven kan hebben. “Vriendelijkheid kan niet eeuwig duren,” zegt Colm op een gegeven moment tegen Pádraic. Laatstgenoemde heeft hier echter geen enkele boodschap aan.

Pádraic is nogal een buitenbeentje (hij is niet moeders slimste), en wanneer Colm hem plotseling en zonder waarschuwing laat vallen, stort zijn hele leven in elkaar. Ja, hij heeft nog altijd zijn zus Siobhán (een zelfverzekerde rol van actrice Kerry Condon), maar dat is niet genoeg voor Pádraic. Hij houdt van Colm en kan maar niet begrijpen waarom zij geen vrienden meer kunnen zijn. Valt hun band nog te herstellen? Pádraic blijft hoe dan ook hoop houden.

De grootste waarde van ‘The Banshees of Inisherin’ rust op de schouders van Farrell en Gleeson. De acteurs zetten twee geloofwaardige en authentieke personages neer met elk hun eigen bagage. De dialogen tussen de twee zijn prachtig, net als hun karakteristieke gelaatsexpressies. Bij tijdgebonden films loop je altijd de kans om acteurs te casten waarbij je het nijpende gevoel hebt dat ze eigenlijk helemaal niet thuishoren in de desbetreffende tijd. McDonagh maakt zich daar niet schuldig aan. Zowel Farrell als Gleeson voelen geloofwaardig in hun rollen, mede versterkt door de aandacht voor de dialecten van die tijd. De charme die dat teweeg brengt geeft de film de nodige meerwaarde.

Oorspronkelijk zou ‘The Banshees of Inisherin’ het derde deel zijn in een reeks toneelstukken die McDonagh de ‘Aran Islands Trilogy’ noemde. Deze toneelstukken zijn slechts losjes met elkaar verbonden, maar bevatten alle drie McDonaghs typerende zwarte humor. Verfilmingen voor de andere twee toneelstukken zouden met het oog op deze recente prent erg welkom zijn. Zodra de aftiteling in beeld komt en ‘The Banshees of Inisherin’ begint na te zinken weet je het immers zeker: dit smaakt naar meer.

Len Karstens

Waardering: 4

Bioscooprelease: 26 januari 2023