The Barefoot Contessa (1954)

Regie: Joseph Mankiewicz | 128 minuten | drama, romantiek, misdaad | Acteurs: Humphrey Bogart, Ava Gardner, Edmond O’Brien, Marius Goring, Valentina Cortese, Rossano Brazzi, Elizabeth Sellars, Warren Stevens, Franco Interlenghi, Mari Aldon, Bessie Love, Diana Decker, Bill Fraser, Alberto Rabagliati, Enzo Staiola, Maria Zanoli, Renato Chiantoni, John Parrish, Jim Gérald, Riccardo Riolo, Tonio Selwart, Margaret Anderson, Gertrude Flynn, John Horne, Robert Christopher, Anna Maria Padoan, Carlo Dale, Olga San Juan

‘Ik haat mijn schoenen… Ik ben bang om mijn schoenen aan te trekken en voel me veel veiliger met mijn voeten in de aarde.’ Toch zal Maria Vargas (Ava Gardner) eraan moeten geloven, als ze beroemd wil worden. De steenrijke maar onuitstaanbare filmproducent en baas van Wall Street Kirk Edwards (Warren Stevens) is naarstig op zoek naar een knappe, frisse ster voor zijn nieuwste film en hij heeft zijn zinnen gezet op de aantrekkelijke Spaanse danseres Maria. Zij is echter niet van plan met zich te laten sollen. Als Edwards zijn compagnon en pr-man Oscar Muldoon (Edmond O’Brien) op haar afstuurt, wijst zij hem resoluut af. De uitgebluste scenarioschrijver en regisseur Harry Dawes (Humphrey Bogart) brengt het er beter van af. Ze blijkt hem zelfs te kennen van zijn vroegere successen. Het duurt niet lang of er ontstaat een vertrouwensband tussen de twee. Door Harry’s tussenkomst laat Maria zich toch overhalen om Madrid achter zich te laten en mee te gaan naar Hollywood, waar Edwards een grote ster van haar wil maken.

‘The Barefoot Contessa’ (1954) draait echter om de keerzijde van de roem, zo blijkt al aan het begin van de film als we getuige zijn van de begrafenis van Maria. Een voor een blikken de drie belangrijkste mannen uit de laatste drie jaar van haar leven terug op wat er gebeurd is. De cynicus Harry – eeuwig vechtend tegen zijn alcoholverslaving – lijkt de enige te zijn geweest die haar écht heeft gekend. Aan hem heeft ze haar gevoelens toevertrouwd. Aan zijn zijde werd ze een internationale ster, al na drie films. Ineens wil iedereen wat van haar, staat ze in het middelpunt van de belangstelling. Al die aandacht vindt Maria best leuk, maar dat iedereen probeert haar de les te lezen – eerst haar moeder, daarna Edwards (die alleen maar nog meer geld aan haar wil verdienen) en vervolgens de aalgladde Zuid-Amerikaanse playboy Alberto Bravano (Marius Goring) – vindt de koppige jonge vrouw maar niets. Maria, die zich eigenlijk helemaal niet thuis voelt in de wereld van de rich and famous, vlucht in de armen van de Italiaanse graaf Vincente Torlato-Favrini (Rossano Brazzi), die graag met haar wil trouwen. Maria is oprecht verliefd op hem, maar het is maar de vraag of hij de tragische ster kan bieden waar ze naar verlangt.

Joseph L. Mankiewicz lijkt de geknipte man te zijn om een film, waarin Hollywood zichzelf een kritisch bekijkt, te regisseren. Vier jaar eerder deed hij datzelfde immers al met de theaterwereld in ‘All About Eve’ (1950). Net als in die film werkt de schrijver/filmmaker in ‘The Barefoot Contessa’ met een voice-over die op cynische wijze de gebeurtenissen van commentaar voorziet. Hoewel de gelijkenissen met sterren uit het echte leven opmerkelijk zijn (Edwards is een blauwdruk van luchtvaartmagnaat Howard Hughes en het leven van Maria Vargas toont opvallend veel overeenkomsten met dat van filmster Rita Hayworth), beweerde Mankiewicz bij hoog en laag dat hij het hele verhaal uit zijn duim had gezogen. Met ‘The Barefoot Contessa’ brengt hij niets nieuws – dat rijkdom en roem een keerzijde hebben, weet immers iedereen – al presenteert hij zijn verhaal soms wel als iets baanbrekends. Mankiewicz staat bekend om zijn uitgebreide, messcherpe dialogen en tovert er in ‘The Barefoot Contessa’ ook weer flink wat uit zijn hoge hoed. Met name Humphrey Bogart, voor wie dit een van zijn laatste films zou zijn, mag zich uitleven.

Gelukkig maar dat de dialogen voor wat vuurwerk zorgen, want de film weet niet de volle 125 minuten te boeien. Vooral halverwege trekt en sleept het verhaal zich voort. Aan de acteurs ligt dat overigens niet. Ava Gardner is een stralende, betoverende verschijning die het publiek in haar eerste scène direct om de vingers windt. Wat Mankiewicz aardig doet, is de spanning opvoeren naar het moment tot we haar in beeld zien. Eerst zien we hoe haar nabestaanden rouwen om haar, daarna zien we de mannen aan een tafeltje in een armoedig Spaans café genieten van haar danspassen. Ze zijn gemagnetiseerd door haar. Wie is ze toch? Als Gardner dan eindelijk in beeld komt, knalt ze van het scherm. Humphrey Bogart maakt een uitgebluste indruk, maar zelfs een Bogie op halve kracht weet te boeien. Edmond O’Brien steelt elke scène (zolang hij die niet deelt met Gardner) als de zweterige, onbetrouwbare pr-man Muldoon wiens loyaliteit op zijn zachtst gezegd twijfelachtig is. Hij verdiende terecht een Oscar voor zijn bijdrage. Warren Stevens is kil en uitdrukkingsloos als Kirk Edwards. Wellicht was het de bedoeling om hem zo gevoelloos mogelijk te portretteren, maar dat komt helaas niet goed uit de verf.

‘The Barefoot Contessa’ brengt niets nieuws onder de zon. De film vormt een perfect vehikel voor de beeldschone Ava Gardner om in prachtige jurken te paraderen en de mannen om haar heen het hoofd op hol te brengen. Niet alleen de kostuums zijn geweldig, de film ziet er in zijn geheel uit om door een ringetje te halen, met dank aan de legendarische cinemagraaf Jack Cardiff. Inhoudelijk schiet Mankiewicz echter tekort, zeker als je bedenkt wat hij in zijn mars heeft. De dialogen zijn scherp als altijd, maar slepen op bepaalde momenten wat doelloos voort. De regisseur neemt zichzelf in deze film ook een tikkeltje té serieus. Films waarin Hollywood zichzelf onder de loep legt, zijn vaak de moeite waard. Ook ‘The Barefoot Contessa’ is aangenaam tijdverdrijf, zeker voor liefhebbers van klassieke sterren als Gardner en Bogart. Verwacht alleen geen tweede ‘All About Eve’, want vergeleken met Mankiewicz’ meesterwerk steekt dit sterrenvehikel – ondanks al zijn pracht en praal – wat bleekjes af.

Patricia Smagge

Waardering: 3