The Barefoot Emperor (2019)

Recensie The Barefoot Emperor CinemagazineRegie: Peter Brosens, Jessica Woodworth | 99 minuten | komedie | Acteurs: Peter Van den Begin, Lucie Debay, Udo Kier, Geraldine Chaplin, Bruno Georis, Titus De Voogdt, Maya Storm Brosens, Sinisa Labrovic, Darko Stazic, Pieter van der Houwen

In zee bij de historische Kroatische stad Pula ligt de Brijuni archipel, een exotische eilandengroep die een wereld op zich vormt. Van 1953 tot zijn overlijden in 1980 deed Brijuni – bestaande uit twee grotere en tien kleine eilanden – dienst als zomerverblijf van de Joegoslavische dictator Josip Tito. Hij ontving er staatshoofden, politieke leiders en Hollywoodsterren als Elizabeth Taylor, Richard Burton en Sophia Loren. Ook onze eigen Koningin Juliana en Prins Bernhard kwamen er graag. Dierenliefhebber Tito creëerde er zijn eigen wildparadijs en liet behalve ezeltjes, geiten en pauwen ook zebra’s, struisvogels, olifanten en een lama invliegen. Het vanuit België opererende regisseursduo Peter Brosens en Jessica Woodworth vonden het merkwaardig dat er nooit een film is opgenomen op Brijuni, want daar leent deze exotische archipel zich uitstekend voor. Dan doen we het zelf maar, moeten ze gedacht hebben. Brijuni werd het decor voor ‘The Barefoot Emperor’ (2019), het onconventionele en absurdistische vervolg op hun ‘mockumentary’ ‘King of the Belgians’ uit 2016.

In die eerdere film zagen we de zwijgzame Belgische koning Nicolaas III (Peter van den Begin) die al reizende door de Balkan op zoek ging naar zichzelf. ‘The Barefoot Emperor’ haakt daarop aan: in een knotsgekke situatie in Sarajevo, waar de moord op Frans-Ferdinand van Oostenrijk wordt nagespeeld, wordt Nicolaas geraakt door een kogel. Als hij wakker wordt, ligt hij in een sanatorium op Brijuni, waar Tito honderden koningen, presidenten en filmsterren ontving. Het sanatorium wordt geleid door de geflipte Dr. Kroll (Udo Kier in een typische Udo Kier-rol). Terwijl Nicolaas herstelt van de wond aan zijn oor, ontstaat er een vriendschap met de excentrieke Lady Liz (Geraldine Chaplin) en wordt hij geconfronteerd met de huidige situatie in Europa: de rechtse radicalen nemen de macht over, de EU en België bestaan niet meer en migranten worden gestationeerd in een van de vijf ‘bezoekerscentra’: Malta, Kosovo, Macedonië, Wallonië of Luxemburg. De architect van dit ‘Nova Europa’ is de geheimzinnige Dr. Ilse von Stroheim, die het sanatorium met een bezoek komt verblijden. Ze heeft namelijk haar zinnen gezet op de zwijgzame (en in haar ogen dus zeer meegaande) Nicolaas om de keizer van Nova Europa te worden.

‘The Barefoot Emperor’ weet handig het verleden en het heden van Europa met elkaar te verweven tot een absurdistisch geheel, gedragen door de ogenschijnlijk wereldvreemde Van den Begin, die grotendeels verbaasd en verdwaasd rondloopt om zich te vergapen aan al het merkwaardige dat hij om zich heen ziet. Talloze historische referenties trekken voorbij; het werkt bijvoorbeeld heerlijk vervreemdend dat alle gasten van het sanatorium de naam van een voormalig staatshoofd of filmster van weleer als schuilnaam toegewezen hebben gekregen. Om de zoveel tijd wordt iemand via de intercom omgeroepen (‘Wil Che Guevara zich zo snel mogelijk melden bij de aromatherapie? of ‘Willen Fabiola en Juliana zich naar de voorzijde van het gebouw begeven om bloemblaadjes te plukken?’), wat een hilarische running gag vormt. Ook de activiteiten die in het sanatorium worden gehouden werken op de lachspieren: merkwaardige vormen van yoga tot een geheel eigen interpretatie van landjepik. En de Belgen hebben ook een flinke dosis zelfspot: het feit dat Nicolaas überhaupt op Brijuni terechtkomt is het gevolg van miscommunicatie tussen een Vlaamse sluipschutter en een Waalse officier…!

Brosens en Woodworth leggen de focus sterk op hun beeldtaal en stijl; de gasten van het sanatorium lopen allemaal in witte kleding rond en omdat hun activiteiten allemaal bijzonder gedisciplineerd worden uitgevoerd levert dat fraaie beelden op. De regelmatig flink aangezette klassieke muziek sluit daar naadloos op aan. Door al die aandacht voor de stilistische kant, schiet de aandacht voor de personages en het verhaal er jammer genoeg een beetje bij in. De referenties zijn aardig, maar de kritiek op maatschappij en politiek komt niet helemaal uit de verf zoals je dat zou willen. Er wordt een suggestie van urgentie gewekt, maar die voel je als kijker geen moment. Daar kan het regisseursduo nog een flinke slag maken. ‘The Barefoot Emperor’ is dan ook vooral geslaagd als gestileerde, absurdistische politieke komedie vol grappige details (het lot van de arme lama!), waarbij je je net als Van den Begin en zijn entourage (Bruno Georis, Titus De Voogdt en Lucie Debay) verwonderd en vertwijfeld afvraagt: in wat voor gekkigheid ben ik nu toch terechtgekomen?

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 1 juni 2020