The Beast – The Beast of War (1988)

Regie: Kevin Reynolds | 111 minuten | drama, oorlog | Acteurs: George Dzundza, Jason Patric, Steven Bauer, Stephen Baldwin, Don Harvey, Kabir Bedi, Erick Avari, Chaim Girafi, Shoshi Marciano, Yitzhak Ne’eman, David Sherrill, Moshe Vapnik, Claude Aviram, Victor Ken, Avi Keedar

In 1979 viel de toenmalige Sovjet Unie Afghanistan binnen. Het doel hiervan was om het pro-communistische regime te beschermen tegen de moedjaheddin. De oorlog duurde jaren totdat Gorbatsjov in 1987 besloot om het Rode Leger gefaseerd terug te trekken uit Afghanistan. Het Sovjetleger bleek namelijk niet in staat de moedjaheddin te verslaan. De VS wantrouwden de Sovjets omdat Afghanistan hen dichter bij de oliebronnen bracht. Een veroordeling van de VN maakte het nog moeilijker, waardoor de Sovjet-Unie in een benarde positie terecht kwam. De machtsovername van Gorbatsjov leidde tot de terugtrekking uit Afghanistan. De moedjaheddin werden in films in de jaren 80, zoals ‘Rambo III’ en ‘The Living Daylights’ positief afgebeeld als nobele vrijheidsstrijders die gepassioneerd tegen de communistische bezetter vochten. Voormalig president Ronald Reagan noemde de moedjaheddin “vrijheidsstrijders … die de principes van onafhankelijkheid en vrijheid verdedigen die de basis vormen van wereldwijde veiligheid en stabiliteit.” Veel is er niet veranderd in Afghanistan, de moedjaheddin vechten nog steeds tegen buitenlandse overheersers, maar omdat de vijand nu Amerika is heten zij geen vrijheidsstrijders meer, maar terroristen…

‘The Beast’ begint met een overrompelende scène waarin een rustig Afghaans bergdorpje vanuit het niets wordt aangevallen door een bataljon Russische tanks. Eén van deze tanks wordt bestuurd door commandant Daskal (George Dzundza), een sadistische übermilitair. Een gevangen genomen Afghaan die weigert informatie te geven wordt op Daskal’s commando, onder de ogen van de familie van de Afghaan, langzaam door de tank overreden. Nadat het dorp verwoest is en zelfs de geiten zijn afgeslacht verdwijnt de tank, maar Daskal maakt een cruciale navigatiefout en de tank komt in een vallei terecht die maar via één weg verlaten kan worden. De moedjaheddin hebben een raketwerper en zetten te voet en per motor de achtervolging in. Aan boord van de tank loopt de spanning steeds hoger op, Daskal wordt steeds maniakaler in het nemen van beslissingen en tankbestuurder Koverchenko (Jason Patric) heeft steeds meer moeite met de keuzes van zijn commandant. Daskal heeft hier op een gegeven moment genoeg van en besluit de van insubordinatie verdachte Koverchenko in de woestijn achter te laten. Al vrij snel wordt hij gevonden door de moedjaheddin en hun leider Taj (Steven Bauer) besluit Koverchenko onder het mom van “de vijand van mijn vijand is mijn vriend” in leven te laten om tezamen achter Daskal aan te gaan.

De waanzin van een oorlog komt goed naar voren in deze sterke film. De openingsscène waarin het dorpje verwoest wordt is erg heftig en realistisch. Zo zal het echt gegaan zijn pakweg twintig jaar geleden en het verontrustende is dat er nog steeds niet zo heel veel veranderd is, alleen zijn de Russen vervangen door Amerikanen. In deze film is niet iedereen per definitie goed of slecht, Koverchenko is een man met bepaalde normen en waarden die voor zichzelf denkt en eigen ideeën heeft over goed en slecht. De leider van de moedjaheddin is een nobel man die zich constant afvraagt of hij de juiste keuzes maakt en regelmatig moet hij zijn strijdmakkers in toom houden opdat ze niet onbezonnen moorden en schieten. De overige Russische tanksoldaten zijn primitievelingen die nauwelijks nadenken en klakkeloos de orders van hun bezeten commandant Daskal opvolgen.

Daskal is een soort Kapitein Ahab, alleen in dit geval is hij niet de jager, maar de prooi, de tank is zijn walvis en als een krankzinnige drijft hij zijn manschappen tot het uiterste met zijn ideële orders. Achtervolgd door rennende moedjaheddin, als een David tegen Goliath, voor Daskal is een nederlaag erger dan de dood.

‘The Beast’ is een uitstekende, spannende film. In het begin is het even wennen dat de Russische soldaten er als Amerikanen uitzien en ook zo praten, maar dat stoort niet. Het acteerwerk is degelijk, vooral George Dzundza is goed op dreef als de waanzinnige Daskal. Een voortreffelijk en spannend verhaal dus dat zich afspeelt in schitterende, desolate woestijnlandschappen, goede actie en een thema dat helaas heden ten dage nog steeds zeer actueel is.

Hendrik Dijkhuis

‘The Beast’ (‘The Beast of War’) verschijnt woensdag 5 juni 2013 op DVD (Combat Classics).