The Beguiled (2017)

Regie: Sofia Coppola | 94 minuten | drama | Acteurs: Colin Farrell, Nicole Kidman, Kirsten Dunst, Elle Fanning, Oona Laurence, Angourie Rice, Addison Riecke, Emma Howard, Wayne Pére, Matt Story, Joel Albin, Eric Ian

Mannen zijn over het algemeen rationale wezens, terwijl vrouwen toch voornamelijk hun emoties laten spreken. Kijk maar eens naar de manier waarop groepen mannen met elkaar omgaan – als kameraden, recht door zee en direct. Heeft één van de mannen een probleem met de ander, dan wordt dit direct aangekaart: ze spreken het naar elkaar uit en in een enkel geval gaan ze met elkaar op de vuist. Maar de angel wordt er in elk geval snel uitgehaald. Hoe anders is dat bij vrouwen onderling. Zij vervallen sneller in roddel en achterklap, proberen anderen in de vete te betrekken en in gesprekken moet veel meer tussen de regels door gelezen worden. Sofia Coppola is gefascineerd door de onderlinge verhoudingen tussen mannen en vrouwen in het algemeen, en die tussen vrouwen onderling in het bijzonder. Het is in vrijwel al haar films terug te zien, maar misschien nog wel het duidelijkst in haar nieuwste rolprent, ‘The Beguiled’ (2017). Deze film, over een gewonde korporaal die terecht komt op een meisjesinternaat en daar voor de nodige opschudding zorgt en de relaties tussen de vrouwen op scherp zet, is een remake van het gelijknamige drama van Don Siegel uit 1971. Aan de basis staat de roman ‘A Painted Devil’ van de Amerikaanse auteur Thomas P. Cullinan. Het verhaal speelt zich af in Virginia ten tijden van de Amerikaanse burgeroorlog, waarin het noorden en het zuiden van de VS met elkaar in de clinch lagen. De tijd van de slavernij dus, maar in Coppola’s film is het enige zwarte personage uit de roman weggelaten. Dat leverde haar nogal wat kritiek op, ook al gaf ze als reden op de slavernij een dusdanig belanghebbend thema te vinden, dat ze vond dat ze dat niet kon ‘wegstoppen’ in een bijrolletje of een voetnoot. “Daar zou je eigenlijk een veel grotere film over moeten maken”, zei ze tijdens een persconferentie op het Filmfestival van Cannes, waar ze bekroond werd met de prijs voor beste regie.

In ‘The Beguiled’ focust ze zich puur op de wrijving die ontstaat wanneer een vrouwenbolwerk ineens wordt ontwricht door de komst van een man. Een man bovendien, die door zijn verwondingen geen kant op kan en volledig afhankelijk is van de vrouwen om hem heen. Vrouwen die hij, gewiekst als hij is, tegen elkaar op probeert op te zetten. Werd de korporaal in kwestie in Siegels film door Clint Eastwood gespeeld (geheel tegen zijn imago van oermannelijke cowboy in), in Coppola’s versie neemt Colin Farrell de rol van mannelijk lustobject waar. Hij wordt zwaargewond in het bos gevonden door het jonge meisje Amy (Oona Laurence), die paddenstoelen aan het plukken is. Zij doet wat elk welopgevoed christelijk meisje zou doen; ze sleept hem mee naar het internaat waar ze met nog vier andere meisjes, de ferme leidster Miss Martha (Nicole Kidman) en de schuchtere juf Edwina (Kirsten Dunst) verblijft. Ook al vertrouwen ze de Yank – die immers namens de noordelijke staten strijdt – in eerste instantie voor geen meter, ze besluiten hem toch op te lappen. Hij kan nu toch niet zo veel. Maar het duurt niet lang of zijn aanwezigheid begint zijn stempel te drukken op de sfeer in het internaat. Met mooie woorden paait McBurney de muizige, diep ongelukkige Edwina, die via hem hoopt het internaat te kunnen ontvluchten. Puber Alicia (Elle Fanning) ontwikkelt haar eerste lustgevoelens en zelfs de jongste meisjes vechten om zijn aandacht. Wanneer ook de afstandelijke Martha gevoelig wordt voor zijn affecties, slaan de stoppen door. Maar hoe onschuldig is McBurney eigenlijk? Zet hij de vrouwen bewust tegen elkaar op? En hoe gaan zij daar dan weer mee om? De stemming slaat snel om van lieflijke onschuld naar dreigende spanning.

Waar Siegel het verhaal vanuit het oogpunt van McBurney vertelde, kiest Coppola ervoor om de gebeurtenissen vanuit het perspectief van de vrouwen te vertellen. Dat maakt de film des te interessanter, omdat daardoor in het midden blijft hoe onschuldig de personages nou eigenlijk zijn. Het ene moment ben je ervan overtuigd dat McBurney zijn vrouwelijk gezelschap met de beste bedoelingen benadert en dat het de vrouwen zijn die niet te vertrouwen zijn, het andere moment zijn die rollen compleet omgedraaid. Het verhaal, dat in feite een psychologisch drama is, krijgt daardoor trekjes van een beklemmende thriller. De serene rust die heerst in het vrouwenbolwerk heeft namelijk iets angstaanjagends; al die meisjes keurig in het gareel, de dromerige setting in een imposant landhuis, het samenzweerderige tussen de vrouwen. Maar Coppola’s film is minder ‘Southern gothic’ dan die van Siegel, door haar vrouwelijke insteek. Het internaat is een paradijselijke oase te midden van het mannelijke strijdtoneel. En het is McBurney die de onschuld als eerste doorprikt, door Edwina in te palmen. Coppola zet de man dus neer als indringer, die de vrouwelijke onschuld bezoedelt. Zonder hem zouden die verleidingen er niet zijn.

De film is bijzonder stijlvol geschoten, in schilderachtige pasteltinten die niet alleen het tijdsbeeld aanduiden, maar tevens de sfeer in sterke mate bepalen. Dankzij een afwijkend beeldformaat (1.66:1) wordt de beklemmende sfeer extra benadrukt. Geen wonder dat Kirsten Dunsts personage Miss Edwina zich opgesloten voelt; zo voelt het voor de kijker namelijk ook! Het acteerwerk is dik in orde. Nicole Kidman speelt dit soort onderkoelde, ondoorgrondelijke types met speels gemak. Colin Farrell is sensueler en spannender als lustobject dan de vrije koele Eastwood, Dunst is het makkelijk in te palmen slachtoffer. Fanning is misschien nog wel het interessantste vrouwelijke personage; hoewel ze de eerste is om te roepen dat hij moet worden aangegeven bij de zuidelijke troepen, is ze ontegenzeggelijk als een magneet tot hem aangetrokken en steekt ze haar vrijpostigheid niet onder stoelen of banken. Als meest uitgesproken van het hele stel vormt ze een uitzondering in een verder vrij onderkoelde film, waarin het meeste zich onder de oppervlakte afspeelt.

‘The Beguiled’ is een beeldig geschoten, dromerige film die in stilistisch opzicht teruggrijpt naar Coppola’s debuut, ‘The Virgin Suicides’ uit 1999. Ten opzichte van het origineel uit 1971, waarin Clint Eastwood in de klauwen van een stel mannenhatende feeksen valt, is Coppola’s versie een stuk vrouwvriendelijker en minder zwart-wit, in die zin dat elk personage zijn goede en minder goede kanten heeft. Niemand is honderd procent onschuldig in dit sterk geacteerde psychologische drama.

Patricia Smagge

Waardering: 4

Bioscooprelease: 7 september 2017
DVD- en blu-ray-release: 17 januari 2018