The Brutalist (2024)
Regie: Brady Corbet | 215 minuten | drama | Acteurs: Adrien Brody, Felicity Jones, Guy Pearce, Joe Alwyn, Raffey Cassidy, Stacy Martin, Isaach De Bankolé, Alessandro Nivola, Ariane Labed, Michael Epp, Emma Laird, Jonathan Hyde, Peter Polycarpou, Maria Sand, Salvatore Sansone, Zephan Hanson Amissah, Charlie Esoko, Levente Orbán, Benett Vilmányi, Peter Deutsch, Abigél Szõke, Daniel Washington, András Borgula, Zsolt Páll, Anna Mészöly, Mariann Hermányi, Nick Wittman, Robert Jackson, Peter Linka, Jeremy Wheeler, Stephen Saracco, Jaymes Butler, David Puskas, Laurent Winkler, Hermina Fátyol, Dóra Sztarenki, Natalie Shinnick
Wanneer de Hongaars-Joodse László Toth (Adrien Brody) uit de onderbuik van een schip voet aan wal zet in Amerika, zweeft het kolossale Vrijheidsbeeld intimiderend door het beeld. Dit visuele motief, zuchtend en bijna zwichtend onder het icoon, snijdt brutaal door het gewichtige ‘The Brutalist’ van regisseur Brady Corbet heen. Corbet drijft het verhaal over een Europees-Joodse architect en immigrant tot het uiterste in een worsteling tussen persoonlijk leed en een groot verlangen naar erkenning en nalatenschap.
Na de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog biedt de Amerikaanse droom nog altijd hoop voor velen in de wereld. Daar komt de Hongaarse László via zijn Amerikaanse neef Attila in contact met de excentrieke miljonair Harry Lee van Buren (Guy Pearce) en zijn kinderen, de tweeling Harry Lee (Joe Alwyn) en Maggie (Stacy Martin). Harrison is de eerste in de nieuwe wereld die het ontwerptalent van László herkent. Voor de oorlog was hij namelijk een beruchte architect in Europa. De rijkaard adopteert hem min of meer als zijn huiskunstenaar en haalt ook zijn vrouw en nichtje via zijn connecties uit hun penibele situatie in Europa.
Niettemin is de tweede kans op een goed leven, zoals László het zelf ziet, allesbehalve een gegeven. Zijn vorige, succesvolle, leven in Europa heeft opvallend weinig waarde in Amerika. Hij moet weer vanaf onderaan beginnen. Maar als de wind weer lijkt mee te zitten voor hem, begint er iets donkers te broeien op het landgoed van Lee van Buren. Zeker wanneer de gastheer de architect de opdracht geeft om een gemeenschapsmonument op zijn landgoed te realiseren. De loyaliteit tussen de twee mannen kan zomaar veranderen als de Amerikaanse meesters van onderneming en welvaart zich niet voldoende voelen gediend.
Ondanks dat de kijker haar lang niet te zien krijgt, speelt het verhaal van László’s vrouw, Erzsébet (Felicity Jones), een sleutelrol. Tijdens de oorlog in Europa raakten ze van elkaar gescheiden en bleef zij met hun moederloos nichtje, Zsófia (Raffey Cassidy), achter. Terwijl hij naam probeert te maken en hun naar Amerika te halen zijn de drie nog altijd verbonden via sporadische brievenwisselingen en herinneringen aan hun vooroorlogse leven in Hongarije.
Vaak slingert het cameraoog van Corbet zwierig rond zijn personages heen en strooit hij met strakke composities en lege vlakken om de conflicterende belangen tussen de kunstenaar en zijn patronaat te onderzoeken. Van Buren en László duelleren, ook over de ruggen van anderen, over wie het laatste woord heeft over het gemeenschapsmonument. De één heeft de ander nodig om te overleven in de nieuwe wereld en de ander om mee te pronken, ook een vorm van overleven in bepaalde kringen. Voor de één verwordt de relatie tot een noodzakelijk kwaad, voor de ander een noodzaak. Gedurende de film zijn deze rollen diffuser als je wellicht eerst denkt, misschien wel even inwisselbaar als geld.
Net als László vechten scenarioschrijver Mona Fastvold en partner Corbet voor hun unieke visie. De film loopt altijd net ietsje uit de pas van het gros om hopelijk iets nieuws te ontginnen. Ook is er de niet te vergeten dragende prestatie van hoofdrolspeler Brody, alsof hij net uit de hel van ‘The Pianist’ (Roman Polanski) is geklommen. Brody loodst ‘The Brutalist’ ook door de mindere momenten wanneer de ambitie voorbijschiet aan de uitvoering en de film kitscherig overkomt. En ook al draait het conflict tussen László en Harrison uit op een boeiend stuk filmarchitectuur, vervult het niet geheel zijn torenhoge artistieke ambities.
Roy van Landschoot
Waardering: 3.5
Speciale vertoning: IFFR 2025
Bioscooprelease: 6 februari 2025