The Card Counter (2021)

Recensie The Card Counter CinemagazineRegie: Paul Schrader | 112 minuten | misdaad, drama | Acteurs: Oscar Isaac, Tiffany Haddish, Tye Sheridan, Willem Dafoe, Alexander Babara, Bobby C. King, Ekaterina Baker, Bryan Truong, Dylan Flashner, Adrienne Lau, Joel Michaely

In de wraakthriller ‘The Card Counter’ zwerft pokeraar William Tell (Oscar Isaac) van Amerikaanse plaats naar plaats voor semiprofessionele toernooien die net genoeg prijzengeld opleveren om er dagelijks goed van rond te komen. Maar veel geeft hij niet uit. Zonder de glamour van Las Vegas vertoeft Tell in goedkope motels en zit zijn nomadenleven in een enkele koffer. Als een hedonistische monnik in zwartgrijs pak leeft Tell vooral voor een gebalanceerde gemoedstoestand aan de pokertafel, een routineus bestaan. Bovendien staat de ex-militair niet graag in de belangstelling. Nog niet lang geleden heeft hij een straf uitgezeten voor zijn rol bij de martelingen van gevangenen in Abu-Ghraib aan het begin van de Irakoorlog (2003-2011). Maar hier komt verandering in als Tell de jonge Cirk (Tye Sheridan) ontmoet. Cirk is de zoon van een veroordeelde collega-militair die na lang worstelen met zijn aandeel in Abu Ghraib zelfmoord heeft gepleegd. Uit schuldgevoel ontfermt Tell zich over Cirk en introduceert hem in het pokercircuit, wellicht biedt het hem een mooie uitweg. Echter, voor wie van de twee is dit een verlossing?

Regisseur Paul Schrader is zo’n beetje getrouwd met het onderwerp van de einzelgänger met een duister verleden. Schraders obsessie met zelfdestructieve mannen gaat al terug naar zijn scenario voor ‘Taxi Driver’ (Martin Scorsese, 1976). Alsof het een specialisatie betreft maakte Schrader daarna onder andere films over een verveelde prostituee in ‘American Gigolo’ (1980), een spijtoptant en drugsdealer voor de rijken in ‘Light Sleeper’ (1992), een mannelijke chaperonne in Washington DC in ‘The Walker’ (2007) en een drinkende pastoor in ‘First Reformed’ (2017). Al deze mannen, met verschillende achtergronden en occupaties, worstelen met een vorm van schuld en het trauma dat daaruit voortvloeit. Doordat Schrader telkens diep in een bepaald milieu duikt, blijft zijn filmische zoektocht naar het onvermogen van deze beschadigde buitenbeentjes boeien, zo ook weer in het nagelbijtende ‘The Card Counter’.

Het merendeel van de cast in ‘The Card Counter’ presteert sterk onder de regie van Schrader. Isaac speelt de stoïcijnse Tell vol overgave met genoeg ruimte voor dubbelzinnigheid. Achter zijn koude façade kolkt een zee aan emoties. De comédienne Tiffany Haddish is met het personage La Linda nogal een vreemde eend in de bijt. Haddish lijkt niet helemaal goed gecast. Toch sleept ze zich door de film heen en je snapt dat haar charisma de taaie huid van Tell kan slechten. De gedreven jonge acteur Sheridan vertolkt zijn personage Cirk geplaatst laconiek en is nooit helemaal te peilen, een wandelende tijdbom. Tot slot werpt een kleine bijrol van Willem Dafoe, met zijn duivelse glimlach, een grote schaduw over de andere personages. Niet veel acteurs kunnen fysiek en mentaal in die mate angst inboezemen zonder daarvoor te beschikken over het stereotype postuur.

Visueel is ‘The Card Counter’ bijna letterlijk een grijze muis en proeft het af en toe als een ‘B’-film. Het kleurenpalet van de filmlocaties bestaat zo beetje alleen uit grijs-, blauw- en zwarttinten. Alle motels en pokerhallen lijken daardoor op elkaar en vormen zo een eindeloze parade aan treurigheid, verwijzend naar de leegheid in het leven van pokeraar Tell. Daarnaast stoot de film een onheilspellende soundtrack van synthesizers uit, alsof een onbekend monster tegen het oppervlak van je slaap bonst. De muziek is gecomponeerd door Robert Levon Been van Black Rebel Motorcycle Club, waarvan vader Michael Been nog nummers heeft geschreven voor Schraders ‘Light Sleeper’. Naar groot voorbeeld Frans regisseur Robert Bresson is Schrader ook fervent gebruiker van de voice-over in zijn films, wat extra inkijk in de geestestoestand van het hoofdpersonage biedt. Jammer dat dan de algemene gedimde toon van ‘The Card Counter’ soms tegen zichzelf werkt waardoor het verhaaltempo op gegeven moment in kakt.

‘The Card Counter’ fascineert vrijwel van begin tot eind en vermijdt controverse allesbehalve, zoals de misdadige praktijken in Abu Ghraib, een behoorlijke deuk in de Amerikaanse ziel. Echter tijdens de finale ontspoort de wraakplot. Een trashy einde lijkt wel een repeterend euvel voor Schrader, zie ook ‘American Gigolo’ en ‘First Reformed’. Niettemin kan je je afvragen hoe het anders kan met zoveel opgekropte emoties? Al met al biedt Tells hellegang genoeg uitdaging voor zowel de fan van Schrader als een nieuwkomer, maar is het voor laatstgenoemde niet de beste ingang in zijn oeuvre.

Roy van Landschoot

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 10 februari 2022