The Cider House Rules (1999)

Regie: Lasse Hallström | 126 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Tobey Maguire, Charlize Theron, Delroy Lindo, Paul Rudd, Michael Caine, Jane Alexander, Kathy Baker, Erykah Badu, Kieran Culkin, Kate Nelligan, Heavy D, K. Todd Freeman, Paz de la Huerta, J.K. Simmons, Evan Parke

‘The Cider House Rules’ is gebaseerd op het gelijknamige boek uit 1985 van John Irving. De schrijver was dertien jaar bezig om dit boek te bewerken totdat het perfect was om verfilmd te worden. Dit scenario werd dan ook bekroond met een Oscar. Andere boeken van de hand van John Irving zijn onder anderen ‘A Prayer for Owen Meany’ (1989) en ‘A Widow for One Year’ (1998). Tot nu toe werden er vijf boeken van Irving verfilmd, waaronder deze twee. Zijn boeken zijn in 23 landen uitgegeven.

Voor de regie van ‘The Cider House Rules’ tekende niemand minder dan Lasse Hallström. Deze veel geprezen Zweedse regisseur liet met ‘What’s Eating Gilbert Grape’ (1993) al zien dat hij niet bang is om een verhaal met een hoop ellende op een ingetogen manier aan te pakken. Met ‘Chocolat’ (2000) bewees hij menselijke emoties subtiel in beeld te kunnen brengen. Ook zag men dat Hallström gevoel heeft voor kleuren en sfeer en dat hij deze op een ultieme manier naar het witte doek kan vertalen. Het is dan ook terecht dat Hallström al twee keer werd genomineerd voor een Oscar. Onterecht is dat hij die nog niet heeft gewonnen.

Acteur Michael Caine vervult de rol van dr. Wilbur Larch, sinds jaar en dag arts in het weeshuis van St. Cloud. Naast arts voor de aanwezige kinderen, is hij ook degene die vrouwen ter plaatse helpt bevallen van hun ongewenste kinderen. Maar dat is niet het enige. Met hulp van de zusters Edna (Jane Alexander) en Angela (Kathy Baker), runt hij in het weeshuis ook een illegale abortuskliniek. Het werk valt hem echter zwaar. Alleen zijn gedrevenheid en zijn etherverslaving houden hem op de been. Dan wordt de kleine Homer Wells (Tobey Maguire) geboren. Vanaf het allereerste begin blijkt het al een speciaal kind te zijn. Hij is muisstil. Dit is dan ook de reden dat het eerste gezin dat Homer adopteert, hem terugbrengt. Ze willen liever een normaler kind.

Dr. Larch haalt Homer weg bij het tweede gezin, omdat hij wordt mishandeld. De arts besluit Homer onder zijn hoede te nemen en leert hem alles van het vak, zodat de jongen hem later op kan volgen. Homer is het echter niet eens met de abortussen die in de kliniek worden uitgevoerd. Hij heeft ethische bezwaren tegen het afbreken van zwangerschappen, maar doet wel de bevallingen. Lange tijd gaat het goed. Homer helpt mee in de kliniek en ook de weeskinderen zijn aan hem verknocht. Iedere avond lezen dr. Larch en Homer de jongens voor uit Engelse literatuur, zoals de verhalen van ‘David Copperfield’. En iedere avond laat dr. Larch de jongens achter met de opmerking: “Goede nacht, jullie prinsen van Maine, koningen van New England.”

Toch heeft Homer het gevoel dat er meer is daar buiten. Hoewel dr. Larch hem waarschuwt – “In de buitenwereld zorgt niemand voor elkaar” – besluit Homer mee te rijden met een stel dat voor een abortus naar St. Cloud is gekomen. Wally Worthington (Paul Rudd) is piloot in het Amerikaanse leger en de beeldschone Candy Kendall (Charlize Theron) is zwanger van hem. Na de abortus nemen ze Homer mee naar hun wereld. Hij ziet voor het eerst de zee, maakt kennis met kreeften en gaat werken in de appelgaard van Wally’s moeder. Hij is de enige blanke, geletterde kracht tussen de appelplukkers, maar bouwt toch een goede relatie op met Mr. Rose (Delroy Lindo) en zijn arbeiders.

Als Wally weer vertrekt, ontstaat er ook een heel bijzondere band tussen Candy en Homer. Zij is de belangrijkste reden dat hij in de appelgaard wil blijven, ook als de andere seizoensarbeiders verder trekken. Maar het leven buiten St. Cloud is niet zo idyllisch en zonnig als Homer had gehoopt. Als Mr. Rose en zijn groep terugkeren, blijkt dochter Rose Rose (Erykah Badu) zwanger te zijn. Homer wordt geconfronteerd met zijn verleden en moet een belangrijke keuze maken. Ook Candy moet kiezen… Tussen Wally, die verlamd terugkeert uit de oorlog, en Homer, die haar al die tijd voor de eenzaamheid heeft behoed. Homer realiseert zich dat hij de te maken keuzes niet langer voor zich uit kan schuiven. Het is tijd om volwassen te worden.

Een boek van John Irving, verfilmd door Lasse Hallström… Dan belooft niets anders dan drama. Thema’s als adoptie, abortus, verslaving, racisme en incest komen aan bod. Toch is ‘The Cider House Rules’ geen overdreven zielige film. Hoewel de personages een hoop ellende meemaken, is dit op geen enkel moment ‘over the top’. De juiste acteurs werden gecast voor de juiste rollen. Zelfs Tobey Maguire herinnert in niets meer aan Spider-Man. Niemand anders dan Michael Caine had de rol van dr. Wilbur Larch kunnen spelen. Hij ontving – zeer terecht – een Oscar voor de beste mannelijke bijrol. Erykah Badu laat zien, dat ze naast een fantastische zangeres, ook een uitstekend actrice is. Charlize Theron bewijst met deze rol, dat ze haar Oscar voor ‘Monster’ waardig is en dat ze niet onherkenbaar geschminkt hoeft te worden om een rol overtuigend te kunnen spelen.

Naast een sterk verhaal, dat wordt verbeeld door stel fantastische acteurs, is er ook nog de sfeer. Lasse Hallström heeft zichzelf overtroffen. In de gangen van het weeshuis ruik je de ether. Je voelt de prikkende wind in je gezicht als de kinderen een sneeuwballengevecht houden. De muziek is minimaal en wordt niet gebruikt als stijlmiddel op dramatische momenten. Kortom: alles klopt in ‘The Cider House Rules’. En ondanks de ellende, blijf je toch niet met een beklemmend gevoel achter. Er zouden vaker zulke films gemaakt moeten worden…

Vera de Looff

Waardering: 5

Bioscooprelease: 16 maart 2000