The Crossing Guard (1995)

Regie: Sean Penn | 111 minuten | drama, thriller | Acteurs: Jack Nicholson, David Morse, Anjelica Huston, Robin Wright, Piper Laurie, Richard Bradford, Priscilla Barnes, David Baerwald

Sean Penn is één van Hollywoods meest talentvolle acteurs. Zo won de beste man een Oscar voor zijn rol in ‘Mystic River’ en werd tegelijkertijd zijn aandeel in ’21 Grams’ ook de hemel ingeprezen. De acteur vocht een intern mini-oorlogje uit met als inzet welke film nu eigenlijk een Oscar moest winnen. Wat minder bekend is is dat de acteur ook zelf regelmatig achter de camera’s staat en zijn eigen films maakt. Meestal speelt hij zelf geen rol in zijn films, omdat hij zich puur richt op zijn regiewerkzaamheden. Geen Penn dus in ‘The Crossing Guard’, de tweede film van zijn hand.

Wat opvalt aan Penns films is dat hij zijn acteurs alle ruimte biedt en dat de verhaallijnen zeer grote parallellen vertonen met de films waarin hij zelf optreedt. Penn gaat nooit voor luchtige films met een happy end. Nee, niets van dat alles. De Amerikaan is voornamelijk te zien in zwartgallige, naargeestige producties die zwaar op de maag liggen en de nodige diepgang bezitten. Deze eigenschappen wil Penn ook vangen in zijn eigen regieklussen. Helaas is de Amerikaan nog niet zover dat zijn regisseurswerk zich kan meten aan zijn acteercapaciteiten.

‘The Crossing Guard’ is zo’n film die in potentie alles in zich heeft om tot een meesterwerk uit te kunnen groeien, maar daar door de fouten van de regisseur maar niet in slaagt. Noem het een goedbedoelde poging die jammerlijk mislukt is. De film heeft het hart op de goede plaats, maar tjemig wat is dit product af en toe toch tenenkrommend. Penn mag dan een prima acteur zijn die wel raad weet met de meest moeilijke teksten en dito citaten, als regisseur moet hij nog veel leren over het schrijven van goede, pakkende dialogen.

Acteurs die langs elkaar heen praten, ongeloofwaardige dialogen en hakkelende citaten: het is niet mis. Hoe graag je het misschien ook zou willen, deze fouten kun je niet zomaar met de mantel der liefde bedekken. De communicatie tussen de personages komt bevreemdend over, omdat de personages langs elkaar heen lijken te praten. Er wordt vaak totaal niet gereageerd op elkaar. Vooral de scènes tussen Morse en Wright verlopen stroef en haperend. Juist de knulligheid van de tekstregels doet je er continu aan herinneren dat je naar een film aan het kijken bent. En dus niet betrokken raakt in het aangrijpende verhaal dat ‘The Crossing Guard’ je wil vertellen.

En dat is zonde, want het acteerwerk is van de bovenste plank. De acteurs maken met hun lichaamstaal, houding en stem veel indruk. Met name acteerkanon Nicholson weet op sublieme wijze een intens ongelukkige en verbitterde man neer te zetten die zijn verdriet verbergt achter zijn misplaatste bravoure. De leegte die achter het sociale masker schuilt, wordt door de indringende, levenloze blik van Nicholson uitstekend vertolkt. Deze momenten laten zien wat een groots talent hij eigenlijk is. Dit is een compleet andere Nicholson zoals we die kennen uit eerdere films. De acteur laat zijn maniakale grijns zelfs compleet achterwege.

Ook Morse laat weer eens zien waarom hij tot de top van Hollywood behoort. Al weet de Amerikaanse filmindustrie dat zelf niet. Kom op, geef deze man eens wat meer rollen! Morse is uitstekend gecast als een moordenaar met een immens schuldcomplex. Het spel van de man maakt de wanhoop en zelfhaat van zijn personage bijna tastbaar. En dat zonder veel woorden te gebruiken. Ook Huston is uitstekend te pruimen als de ex van Nicholson. Als ze samen zijn dan broeit er iets explosiefs. De pijn en de littekens die de scheiding van hun filmkarakters hebben veroorzaakt vult dan je hele scherm. Echt super.

Over het acteerwerk valt er niet veel te klagen. Naast de steracteurs zijn de andere castleden ook goed op dreef. Aan de acteurs ligt het niet, zij proberen het beste te maken van hun rollen. Alleen wil de tekstschrijver dus niet echt meewerken. Het acteerwerk en de sterke soundtrack met onder andere Jewel en Bruce Springsteen weten de schade te beperken. Maar dat ‘The Crossing Guard’ regelmatig flink inzakt valt hen niet te verwijten.

‘The Crossing Guard’ is zeker niet slecht. Absoluut niet. Het beklemmende acteerwerk en de intrigerende manier waarop het verhaal zich ontvouwd zorgen voor een onderhuids gevoel van onbehagen die je erg nieuwsgierig maakt naar de afloop van de film. Ook de interessante thematiek rond boete, vergiffenis en verdriet is zeer bevrediging uitgewerkt. De film voelt zeer depressief en neerslachtig aan en biedt geen enkel luchtig moment. Daar moet je wel tegen kunnen.

Het pessimisme versterkt het ontoegankelijke karakter van de film. Ondanks het thrillerjasje dat Penn zijn film heeft aangemeten, is ‘The Crossing Guard’ een onvervalste dramafilm die veel meer oog heeft voor karakterontwikkeling en emoties dan voor rokende pistolen en bloed. En qua diepgang is de film ook met vlag en wimpel geslaagd. Alle personages zijn goed uitgewerkt en inleefbaar. Helaas praten ze soms als een vervelende kroegbezoeker met een dubbele tong.

En dat is toch raar voor een film die zichzelf vernoemd heeft naar een crossing guard, een klaar-over, misschien wel de felste tegenstanders van alcohol.

Frank v.d. Ven

Waardering: 3

Bioscooprelease: 19 september 1996