The Dead Don’t Hurt (2023)
Regie: Viggo Mortensen | 129 minuten | drama, western | Acteurs: Vicky Krieps, Viggo Mortensen, Solly McLeod, Garret Dillahunt, W. Earl Brown, Danny Huston, Shane Graham, Rafel Plana, Alex Breaux, Jason Clarke, Arturo Coronado, Marc Dennis, John Getz, Atlas Green, Angela Lentz, Nadia Litz, Ray McKinnon, Eliana Michaud, Colin Morgan, Henry Mortensen, Rodrigo Santacruz, Natalie Añorve Toledano, Michael Weaver
De ‘Lord of the Rings’- en actieheldrollen van Viggo Mortensen liggen al bijna twee decennia achter hem. Zijn forte is tegenwoordig het spelen in, en soms regisseren en produceren van, alternatieve en internationale filmhuis coproducties. Met zijn tweede regie bouwt de Deen-Amerikaan gestaag hieraan verder. Samen met actrice Vicky Krieps daagt hij in ‘The Dead Don’t Hurt’ onder meer de hardnekkige John Wayne en Ford-mythes over de zwervende cowboy en een liefje in elke stad uit.
Californië, 1860. Na een toevallige ontmoeting in San Francisco is het liefde op het eerste gezicht tussen de Frans-Canadese bloemenverkoopster Vivienne Le Coudy (Krieps) en de Deense immigrant Holger Olsen (Mortensen), een oorlogsveteraan. Vivienne weigert om met hem te trouwen. Niettemin overtuigt Holger om samen te gaan wonen in het afgelegen Elk Flats in Nevada. Het leven is er rustig maar er een bestaan opbouwen is niet eenvoudig. Zeker niet voor Vivienne wanneer Holger zich geroepen voelt om in de Amerikaanse Burgeroorlog mee te vechten en ze alleen moet opboksen tegen de corrupte burgemeester Mayor Rudolph Schiller (Danny Huston), de hebzuchtige landeigenaar Alfred Jeffries (Garrett Dillahunt) en zijn ongeleide projectiel van een zoon, Weston Jeffries (Solly McLeod) op paardrijafstand.
In zoveel dingen ziet ‘The Dead Don’t Hurt’ er als een western uit: de vergezichten van de wildernis, de schietgrage cowboy gekleed in het zwart van de Magere Hein, de foute en corrupte landeigenaren en de paternalistische orde en wetgeving. Toch is de film uiteindelijk meer een klassiek drama geschoeid op humanistische leest. De personages van vlees en bloed herhalen hun gedrag, slecht of goed, maar kunnen die ook ergens beetje bij beetje ombuigen. Daarnaast daagt de film op licht subversieve manier westernclichés uit, zoals die van plichtsgetrouwheid, mannelijk en vrouwelijke rolpatronen en dat wraak geen gebed zonder einde hoeft te zijn. Bovendien toont Mortensen de relatie tussen Vivienne en Holger als eentje van zorg voor elkaar met vallen en opstaan en de strijd om onafhankelijkheid. Kortom, het bestaan in het oude westen laat zich door de ogen van Mortensen allesbehalve in een smalle mal vangen.
Tussen de bedrijven door zinspeelt het verhaal erop dat niet mag worden vergeten dat gemengde afkomst het DNA van de nieuwe (en de oude) wereld is. Door de levendige migratie hoor je verschillende talen en dialecten in de film. Hier vermengen zich ook de biografieën van de acteurs met hun personages. Zo heeft Mortensen een Deense vader en een Amerikaanse moeder. Als toegift draagt hij de film op aan zijn moeder.
Onder de oppervlakte van de film schuilen ook toespelingen, alsof het speldenprikjes betreft, naar de intens desolate film ‘The Road’ (John Hillcoat, 2009), een verfilming van het gelijknamige boek van Cormac McCarthy, ook de schrijver van ‘No Country for Old Men’. ‘The Road’ gaat over een vader, gespeeld door Mortensen, en zijn zoontje (Kodi Smit-McPhee) die proberen te overleven in een ecologisch ingestorte wereld. Ook al arriveren in beide films de reizen op een vergelijkbare plek, moeten vooral de zegeningen worden uitgeteld dat de zon nog schijnt en het water nog doorzichtig blauw is in ‘The Dead Don’t Hurt’. De rest staat open.
De tweede film van Mortensen als regisseur komt sloom op gang maar wint onderweg steeds meer aan zeggingskracht. Zijn geduldige regie en de doorvoelde acteerprestaties van Krieps en hemzelf, omringd door stevig gestutte bijrollen (onder andere Hollywood-royalty Huston), ontlokken mooi gefilmde momenten van warmte zonder te vergeten om tegenslag en verlies een plek te geven. Hopelijk blijft Mortensen de flair voor het mixen van de lichtheid en de zwaarte in het bestaan, en oog voor het kleine (on)geluk, door ontwikkelen.
Roy van Landschoot
Waardering: 4
Bioscooprelease: 6 juni 2024