The Departed (2006)

Regie: Martin Scorsese | 152 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Leonardo DiCaprio, Matt Damon, Jack Nicholson, Mark Wahlberg, Martin Sheen, Alec Baldwin, Ray Winstone, Vera Farmiga, Anthony Anderson, Kevin Corrigan, James Badge Dale, David O’Hara, Mark Rolston, Robert Wahlberg, Kristen Dalton, J.C. MacKenzie, Mary Klug, Saurman Holzemer Peg, Robert ‘Toshi’ Kar Yun Chan, Gurdeep Singh

Cops or criminals… when you’re facing a loaded gun: what’s the difference? In ‘The Departed’ maakt het inderdaad geen zak uit. Corrupte rechercheurs en undercover agenten doen hun uiterste best om hun ware identiteit te verbergen in een keiharde wereld van leugens en bedrog. In het zuiden van Boston probeert de politie een einde te maken aan de georganiseerde misdaad, en is de vraag of je ongesteld bent als je cranberrysap drinkt even logisch als het afmaken van mensen die dwarsliggen en het leiden van een dubbelleven. Martin Scorsese is back again. En hoe.

Losjes gebaseerd op de succesfilm ‘Infernal Affairs’ (2002) uit Hong Kong, is ‘The Departed’ het best te karakteriseren als meedogenloos en subtiel tegelijkertijd. De jonge Billy Costigan infiltreert in het syndicaat van maffiabaas Costello, terwijl Colin Sullivan als Costello’s informant werkzaam is bij de politie. De één moet zich voordoen als een crimineel en de ander als agent, wat gepaard gaat met een voortreffelijke afwisseling van grof geweld en uiterste geslepenheid. Grof geweld in de wereld van Billy, die zich moet bewijzen tegenover Costello en zijn mensen, en geslepenheid in de wereld van Colin, die niets mag laten merken van de wijze waarop hij informatie doorspeelt aan Costello. Eindelijk is er een regisseur die gebruik maakt van de fysieke gelijkenis tussen Matt Damon en Leonardo DiCaprio. En die het net weer even anders weet te doen dan gebruikelijk is.

Jack Nicholson doet in zijn rol als Frank Costello nog het meest denken aan zijn rollen als Jack Torrance in ‘The Shining’ (1980) en The Joker in ‘Batman’ (1989). Machtig, meedogenloos en vooral: krankzinnig. Want wie eet er rustig krab met een afgehakte hand op tafel, wandelt door cafés met door bloed doordrenkte mouwen en kan met zijn arrogante houding en ervaring iedereen aan? Inderdaad. Jack Nicholson. En niemand anders. De casting is ook grotendeels hét succes achter ‘The Departed’. Want naast de drie hoofdrollen schittert met name Mark Wahlberg in een geweldige bijrol. Niet alleen fysiek lijkt hij op Professor Snape uit de Harry Potter films, als echte pain in the ass kan hij het zich permitteren om iedereen af te zeiken en belachelijk te maken en komt hij er nog mee weg ook.

Na de nodige actie in de onderwereld en intriges op het politiebureau, waarin met name Ierse rockmuziek een aangename rol in speelt, wordt het tijd voor het psychologische spelletje tussen Billy en Colin, en laat Scorsese een perfecte timing zien. Beiden zijn erachter komen dat iemand aan de andere kant niet fair is, en beiden moeten deze persoon als eerste zien te ontmaskeren om hun eigen cover veilig te stellen. Jack Nicholson maakt definitief plaats voor DiCaprio en Damon, die het niveau van ‘The Departed’ naar dat van Scorsese’s successen ‘Mean Streets’ (1973) en natuurlijk ‘Goodfellas’ (1990) tillen. Want al wordt het syndicaat van Costello uiteindelijk opgerold, iedereen weet inmiddels dat het daar al lang niet meer over gaat. Het spel is nog lang niet afgelopen.

Misschien is ‘The Departed’ wel dé film waar iedereen op zat te wachten: de comeback van met name Jack Nicholson en Leonardo DiCaprio, die twee ijzersterke rollen neerzetten. En misschien is het zelfs wel de comeback van de gangsterfilm in het algemeen. Maar dan wel The Scorsese Way. En met oog voor alle details.

Julien van Alphen

Waardering: 5

Bioscooprelease: 9 november 2006