The Eternal Daughter (2022)

Regie: Joanna Hogg | 96 minuten | drama | Acteurs: Tilda Swinton, August Joshi, Carly-Sophia Davies, Joseph Mydell, Crispin Buxton

De filmmaker Julie (Tilda Swinton) en haar bejaarde moeder Rosalind (Tilda Swinton) gaan voor een korte vakantie naar een landhuis in Wales waar Rosalind voor de Tweede Wereldoorlog als kind woonde toen het nog haar familiehuis was. Terwijl Julie zorg draagt voor haar fragiele moeder, probeert ze Rosalind duidelijk te maken dat het volgende filmproject over hun familiegeschiedenis gaat. Julie heeft echter een enorm writer’s block en leidt zich vooral af met dagelijkse routines zoals het uitlaten van haar moeders hond. Bovendien houdt een klapperend raam de filmmaakster uit haar slaap; is de receptioniste kortaf en onbehulpzaam; en zijn er in geen velden of wegen andere hotelgasten te bekennen. Maar zijn moeder en dochter wel helemaal alleen?

Het vervreemdende en beklemmende effect in deze intense en mysterieuze autofictie van regisseur Joanna Hogg komt niet alleen door het feit dat Tilda Swinton een dubbelrol speelt. De ietwat neurotische Julie raakt namelijk steeds meer uit haar doen door de krakkemikkige staat van het landhuis, het derde personage van de film. Het met mist omgeven gotische vakantiestulpje roept constant een onaangenaam (voor)gevoel op, alsof Julie in gevaar is en zich haastig voort moet bewegen in een wereld zonder helder zicht op een toekomst of het verleden (vooral die van haar moeder). De naargeestige sfeer is te vergelijken met die in de psychologische horrorfilms ‘The Innocents’ (Jack Clayton, 1961) en ‘The Others’ (Alejandro Amenábar, 2001).

Het alledaagse, herhalingen van rituele aard, beschermt Julie weinig tegen haar angsten. Ze is een dochter zonder kinderen en zal voor altijd een dochter blijven. Naast existentiële angst handelt de soms pijnlijk persoonlijke film ook over het onvermogen om de ander werkelijk te kennen, zelfs al is het je bloedeigen moeder. Ook die kan een leven lang een enigmatisch blijven. In dit opzicht is de film weinig verhullende zelftherapie.

Het dynamische duo Hogg en Swinton, dat eerder al twee sterke drama’s met ‘The Souvenir’ (Part I, 2019, en II, 2021) afleverde, is in het statige landhuis minder op dreef. Hoewel eigenzinnig, raakt regisseur Hogg enigszins verdwaald in haar eigen spiegelpaleis en actrice Swinton speelt weinig meer dan minutieus dienstbaar met een lawine aan make-up op (steeds vaker het geval). En ondanks dat je de drie bijrollen, mits je de hond meetelt, als gewiekste casting zou kunnen bestempelen, zou je liever meer willen weten over de receptioniste (met wie sjeest ze toch weg na de dienst?) dan dat ze voornamelijk dient als spiegelprojectie van Julie. Heel even dreigt toxisch gevaar zoals in ‘Men’ (Alex Garland, 2022), maar Hogg is helemaal niet belust op effectbejag of het groteske. Uiteindelijk overtuigt het spookachtige landhuis in ‘The Eternal Daughter’ nog het meest, en wint.

Roy van Landschoot

Waardering: 3

Bioscooprelease: 29 juni 2023